AAWO, AB, D.66, f. 181v

Eximio Generosoque Viro, Domino Ioanni Dantisco, equiti aurato, serenissimi regis Poloniae oratori meritissimo, domino plurimum observando.

AAWO, AB, D.66, f. 181r

Magnifice ac Generose Domine.

Vix dici queat, quantum voluptatis susceperim ex litteris Dominationis Vestrae, quibus et illam bene valere intellexi, nostrique memorem et in non vulgari amicitia respondentem. Neque profecto umquam deerit vicissitudo.

Quantum ad id, quod caesar valedicenti annuit, tum in reliquis pro Mitridatis memoria numquam verbum irritum faciat nec hac vel in re alium induet hominem.

Salutavi dominos Pratensem, Eustachium, Durant et Anthunium, qui Dominationem Vestram ex intimo corde resalutant omniaque prospera imprecantur, et ne alios sigillatim recenseam, todidem omnis aula cupit, quae di<s>cessum adeo gravate superinscribed in place of crossed-out gravate⌈gravate gravate gravate superinscribed in place of crossed-out gravate⌉ fert, ut ne quid magis ferat(?).

Quod vero Dominatio Vestra commendet negotia serenissimorum regis et reginae Poloniae, profecto ita in eos caesar ipse propenso est animo necessitudineque sanguinis veterisque amicitiae correspondere statuit, ut nihil amplius addendum sit neque deerit, qualecumque nostrum obsequium erga ipsos omnisque opera et officium in iis omnibus, quae putavero interesse eiusdem Dominationis Vestrae.

Cui rursus atque iterum salutem et vale dico.

Ex Tholeto, 15 Ianuarii 1529.

E(idem) or E(iusdem)⌈E(idem)E(idem) or E(iusdem)⌉ D(ominationi) or D(ominationis)⌈D(ominationi)D(ominationi) or D(ominationis)⌉ Vestrae deditissimus s... illegible⌈...... illegible⌉ssimusque N(icolaus) Perrenot

AAWO, AB, D. 67, f. 292r

Pro Domino Granvela magno cancellario on the margin⌈Pro Domino Granvela superinscribed⌈Domino GranvelaDomino Granvela superinscribed⌉ magno cancellarioPro Domino Granvela magno cancellario on the margin⌉

Magnifice et Praestantissime Domine et, amice maior honorandissime. Salutem et omnis felicitatis accessum.

Pro veteri illa nostra in aula s(acratissimae) caesareae maiestatis coniunctione et ea benevolentia, qua me semper humanissime prosequebatur Magnificentia Vestra, in ea persevero fiducia, quod illam animi sui in me propensionem et candorem on the margin⌈et candoremet candorem on the margin⌉ neque temporis diuturnitas aut tanta locorum intercapedo diminuere, vel in superinscribed in place of crossed-out quo⌈quoinin superinscribed in place of crossed-out quo⌉ conservandis amicitiis Magnificentiae Vestrae constantia immutare quicquam potuerit. Qua in re factus audentior, hunc cubicularium on the margin⌈cubiculariumcubicularium on the margin⌉ cum on the margin⌈cumcum on the margin⌉ serenissimi regis mei on the margin⌈meimei on the margin⌉ litteris et negotiis Magnificentiae Vestrae commendandum operae pretium esse censui, utpote et superinscribed⌈etet superinscribed⌉ quae magnae apud caesaream maiestatem auctoritatis est, et quae suapte natura ad provehendum res iustas reiquae Christianae apprime necessarias facile inclinatur. Non est Magnificentiae Vestrae incognitum, quibus modis iudicium camerae imperialis contra nepotem ex sorore serenissimi regis mei et subiectum regni eius principem, illustrissimum dominum Albertum marchionem Brandenburgensem et ducem in Prussia, bannum emiserit, quod serenissima caesarea maiestas, cum Ratisponae essemus, ad decursum duorum annorum suspendit, unde cum hoc tempus brevi iam exspirare videtur, ne inde graviores turbae aut fortassis apertum et reipublicae Christianae, quae iam superinscribed⌈iamiam superinscribed⌉ tumultibus plena est ubique bellum, perniciosum bellum accenderetur, serenissimus rex meus pro senili et vere regia sua prudentia serenissimae caesareae maiestati cum hoc cubiculario scribendum duxit, quarum litterarum ut Magnificentia Vestra benigna sit velit esse interpres habita istius adeo periculosi temporis ratione, summopere rogo, quo vel iterum negotium hoc exsecutionis banni quam diutissime suspenderetur, vel e medio, si fieri posset, cum camerae imperiali nihil in subditos serenissimi regis mei iuris competit, penitus tolleretur.

Quod nisi obtineatur, fieri non potest, quin etiam hic in nostro angulo omnia superinscribed⌈omniaomnia superinscribed⌉, quemadmodum fere iam superinscribed⌈iamiam superinscribed⌉ per totum Christianum orbem in turbas et gravissimam tragoediam omnia exundent et non sine magna aeris et (quod omen Deus procul absit superinscribed in place of crossed-out avertat⌈avertatabsitabsit superinscribed in place of crossed-out avertat⌉) sanguinis Christiani profusione transigantur. Quod ut Magnificentia Vestra pro sua auctoritate et in rebus summa perspicientia, quantum potest on the margin⌈quantum potestquantum potest on the margin⌉, avertat, oro atque obtestor, a Deo Omnipotenti aeternum praemium et ab hominibus meritam gratitudinem et laudem non vulgarem on the margin⌈non vulgaremnon vulgarem on the margin⌉ habitura amplissimam meque sibi Magnificentia Vestra, qui pro officio ordinis mei ecclesiastici eti pro conservanda tranquillitate publica nihil aliud quam pacem a Deo peto, reddet sibi Magnificentia Vestra on the margin⌈sibi Magnificentia Vestrasibi Magnificentia Vestra on the margin⌉ devinctissimum. Cuius me benevolentiae ex animo commendo Deumque precor, ut Magnificentiam Vestram quam diutissime sospitet et prosperet in omnibus. Petrum olim dispensatorem meum, qui mihi fidelissime inservivit, ut gratia sua Magnificentia Vestra prosequatur, plurimum rogo. Virtus et fides eius digna est, ut a Magnificentia Vestra commendata habeatur.

Ex castro Lubaviensi, V Mai 1534.

UUB, H. 154, f. 189v

Reverendissimo in Christo Pat<r>i, Domino Ioanni Dantisco, episcopo Varmiensi suo domino observan(dissimo) or observan(do)⌈observan(dissimo)observan(dissimo) or observan(do)⌉

UUB, H. 154, f. 189r

Fuit mihi, Reverendissime atque Amplissime Domine, perquam iucunda pristinae inter nos consuetudinis et longo usu firmatae amicitiae ex alto repetita commemoratio, quae profecto nisi tam alte radices egisset, non potuisset inter tam magna locorum intercapedine disiunctos tam diu inconcussa perstare, sed animus loco non concluditur neque eius coniunctio intervallo dirimi potest.

Est igitur, quod eo nomine Reverendissimae Dominationi Vestrae gratias agam. De me vero, cum nos principio potius deus aliquis quam casus coniunxit, usu deinde iudicium confirmavit, pollicear non alium eidem fore absentem, quam coram sit experta, id est solide vereque suum, et abs quo pro suo iure possit quidvis, quod a me vel ad eius dignitatis ornamentum vel nominis amplitudinem proficisci posset, expectare. Quem animum, ut cupio, ut etiam absens re ipsa possem confirmare, ita sane quam ex animo Dominationis Vestrae eas virtutes congratulor, quae illi eum dignitatis et eruditionis gradum compararint, quo nihil a quoquam nedum adiici a me posset.

Quod Petrum olim vestrae nunc meae familiae dispensatorem tam benigne approbatis, iudicio moribus arbitrata sit commendandum. Valet id quidem apud me, quantum debent Dominationis Vestrae omnia et quamquam ipse Petrus me sibi vel eo solo nomine, quod ita se gesserit, ut eum Dominatio Vestra sua commendatione dignum duxerit, [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉, deberem certe eius causa orig. caussa⌈causacausa orig. caussa⌉ omnia cupere. Nunc vero cum neque meam exspectationem, neque Dominationis Vestrae iudicium fefellerit, non illi possum non ex animo bene consultum velle.

Bene valeat Reverendissima Dominatio Vestra.

Toleti, IIII Calen(das) Decemb(res) M D XXXVIII.

E(idem) or E(iusdem)⌈E(idem)E(idem) or E(iusdem)⌉ Reverendissime D(ominationi) or D(ominationis)⌈D(ominationi)D(ominationi) or D(ominationis)⌉ Vestrae deditissimus Perrenotus

BCz, 1597, p. 1060

Reverendissimo in Christo Patri ac Domino Ioanni Dantisco, archiepiscopo Vermiensi(!), domino suo observandissimo.

BCz, 1597, p. 1057

Reverendissime in Christo Pater.

Etsi Dominationis Vestrae Reverendissimae ea sit dignitas atque amplitudo, ut a me nihil offerri queat, in quo meo studio aut opera aliquid accessionis capere posse written over i⌈iee written over i⌉t, tamen non potui pro veteri nostra amicitia multis mutuis officiis confirmata et praesenti mea erga eandem observantia omittere, quin cum splendidus ac magnificus dominus Ioannes ab Ogziesky, vir diligens, acutus, gravis et in rebus dominorum suorum pervigilans, ad vos rediret, cum officia et obsequia et officia Dominationi Vestrae Reverendissimae profutura non possem, saltem pristinae amicitiae ac benevolentiae suae erga me animum memorem et ob hoc fortassis non ingratum tam procul dissito offerrem memoriamque refricarem. Quo quamquam ipsa usura non sit (quam illi felicitatem sane congratulor) hidden by binding⌈[)]) hidden by binding⌉, tamen vellem, ne quemquam suorum esse sineret, cui me putaret posse commodare, quin mihi commendaret, ex eo solo aestimaturus meum animum atque officia non ingrata esse, quo magis ac frequentius iis dignabitur uti.

Quid hic rerum agatur, nemo melius quam ipse Ioannes posset referre, quare hic prolixior non ero, me Dominationi Vestrae Reverendissimae ex animo commendans.

Brugis, Idibus Iulii MDXXXX.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Tuae bonus inservitor et frater Perr(eno)tus

AAWO, AB, D.70, f. 53v

Reverendissimo et Doctissimo Viro, Domino Ioanni Dantisco episcopo Culmensi, domino meo et amico imprimis observando

vbicumque fuerit

AAWO, AB, D.70, f. 53r

Reverende Domine et observande.

Ut nihil mihi fuerat iucundius consuetudine et humanissimo convictu Reverendae Vestrae Dominationis, ita molestissimum fuit post discessum illius tanto temporis intervallo de eius rebus et statu nihil intelligere. Sed in Germaniam cum venissemus saepiusque sciscitatus essem, quibus in locis et regionibus R(everen)tia written over ma⌈matiatia written over ma⌉ Vestra commoraretur intellexissemque illam in episcopatu suo Culm written over ueui⌈ueui or ieui⌈ueuiueui or ieui⌉ulmulm written over ueui⌉ensi residere, visum est mihi et meo officio et veteri familiaritati written over e⌈eii written over e⌉ convenire, si epistola missa illam salutarem. Itaque, Reverende Domine, memoria vestri ita me voluptate afficit, ut magno aestimarem, si facultas p(raese)ntis contingere possit, coram cum illo dulciter agere. Sed q(uonia)m intervallis locorum et gravissimis uterque officiis distinemur, has litteras mitto ad Reverentiam Vestram veluti internuntias, quae et testes sint nostrae preteritae amicitiae, et pignus sem text damaged⌈[us sem]us sem text damaged⌉piterni[1] ergo illam in posterum amoris. Quibusque ita intelligat me otia sen text damaged⌈[tia sen]tia sen text damaged⌉em[2] desiderare, quo animi mei erga illam propensionem declararem. Quamobrem, si ullis rebus opus sit Reverentiae Vestrae aut ope, aut opera, aut si qua in re alicui, qui a Reverentia Vestra veniet, commodare potero, ipsa imperabit – inveniet me omnibus in rebus paratissimum. Vicissim autem peto, ut ad hanc epistolam ipse etiam litteris datis respondeat, quae obsides mihi sint mutuae inter nos recordationis. Est etiam quiddam veluti symbolum, quo significari mihi cuperem has meas litteras et hanc memoriam nostri quietus Reverentiae Vestrae placuisse. In iis enim regionibus, quae ad Septentrionem sunt, cum praeclarissimae ferae nascantur, fama ita intellexi cornua illic produci amplitudine et magnitudine excellenti, quorum commoditatem etsi ab regionibus propinquioribus facilius petere possim, tamen malim illas meni mnemosyno(n) esse et exemplum nostrae distantis familiaritatis. Cupio igitur pro veteri mea erga Reverentiam Vestram ingenua libertate, ut non quidem magnopere laboret, si quae vero ad manum insignia sunt aut amplitudine, aut forma, ea ad Granvellanum una cum litteris suis transmitti iubeat. Iucundissima enim erunt mihi propter cogitationem Reverentiae Vestrae, atque illorum conspectus semper mihi Reverentiae Vestrae suavissimum convictum ob oculos pone written over a⌈aee written over a⌉t. Interea Reverentia Vestra me semper in numero amicissimorum habeat, atque si quid ullo in officio possum, mihi mandet.

Valeat Reverentia Vestra, quam Dominus longo tempore et sibi et suo populo servet incolumem.

Datum Ratisponae, anno 1541, 8 Febru Martii.

E(idem) or E(iusdem)⌈E(idem)E(idem) or E(iusdem)⌉ D(ominationi) or D(ominationis)⌈D(ominationi)D(ominationi) or D(ominationis)⌉ Vestrae deditissimus Perr(eno)tus

[1 ] pignus sem stain⌈[us sem]us sem stain⌉piterni damaged text visible with UV-lamp

[2 ] otia sen text damaged⌈[tia sen]tia sen text damaged⌉em damaged text visible with UV-lamp

GStA PK, HBA, C 1, No. 735, f. 2r

Exemplum litterarum ad dominum de Granvela

Illustrissime et Magnifice Domine, amice carissime ac honorande.

Salutem et obsequiorum meorum commendationem plurimam.

Scripsi novissime, Illustrissimae Dominationis Vestrae litteris amicissimis respondens, quas nuntius serenissimi regis mei, generosus dominus Ioannes Oczyeski, mihi reddidit, nactusque iterum opportunitatem on the margin⌈opportunitatemopportunitatem on the margin⌉ pro mei in Illustrissimam Dominationem Vestram amoris observantia, committere non potui, quin et has darem, ne mei per diuturnam scribendi intermissionem intercedat memoria, quam maxime apud Illustrissimam Dominationem Vestram et recentem esse, et praesentem cupio, tum etiam, ut magnificum dominum Stanislaum Maczyewski serenissimi regis mei oratorem, fratrem reverendissimi domini episcopi Chelmensis, regni Poloniae vicecancellarii, singularissimi amici mei, Illustrissimae Dominationi Vestrae intime commendarem. Qui, cum in aliis arduis negotiis ad sacratissimam caesaream et catholicam atque ad serenissimam Romanorum, Hungariae et Boemiae maiestatem sit missus, habet nihilo secius et negotium proscriptionis sive banni camerae imperialis contra illustrissimum dominum Albertum marchionem Brandenburgensem etc. ducem in Prussia apud sacratissimam caesaream et catholicam maiestatem agendum sibi iniunctum. Quod cum ego superioribus annis in comitiis Imperii Augustae Vindelicorum ex mandato serenissimi regis mei tractare coeperim, non abs re me facturum existimo, si eius rei Illustrissimae Dominationi Vestrae, cui pro sua auctoritate ac officio non parum interest, ut, quae tunc gesta sunt, sciat, mentionem fecero.

Non excidisse, puto, Illustrissimae Dominationi Vestrae, quibus modis sacratissima caesarea et catholica maiestas in foro Augustano magistro ordinis Teutonicorum per Germaniam ad terras quondam per ordinem hic in Prussia occupatas investituram cum solitis caeremoniis dederit. De qua postquam nomine serenissimi regis mei protestare statuissem, sacratissima caesarea et catholica maiestas mihi respondit opus non esse, quandoquidem investitura nihil addere iuris darique illam solere sine cuiuscumque alterius praeiudicio iuris ac proprietatis. Cumque instarem, ne ob datam eiusmodi investituram sua caesarea et catholica maiestas permitteret, ut quisque contra serenissimum regem meum eiusque principem vasallum, illustrissimum dominum marchionem et ducem in Prussia, coram iudicio camerae, quod eum ms. cum(!) ⌈eumeum ms. cum(!) ⌉ principe<m> Regni sui serenissimus rex meus non recognosceret, processum huius causae temptaret ms. tentaret(!) ⌈temptarettemptaret ms. tentaret(!) ⌉, sacratissima caesarea et catholica maiestas id fieri non debere spem mihi dabat.

Inde cum iterum ex Belgicis terris inferioribus ad Ratisbonensia comitia maiestatem eius sequerer, veniens GStA PK, HBA, C 1, No. 735, f. 2v Franckfordiam ad Maenum, repperi proscriptionem seu bannum contra illustrissimum dominum marchionem Albertum ducem in Prussia contraque omnes illi adhaerentes et faventes valvis ecclesiae affixum. Quo lecto, Ratisbonam ingressus, sacratissimae caesareae et catholicae maiestati retuli bannum iam contra principem Regni serenissimi regis mei, immo contra ipsius serenissimi regis mei maiestatem eiusque subditos omnes promulgatum et ecclesiis haerentem me legisse; unde nihil aliud, si exsecutio succederet, quam apertum bellum posse suboriri, principem enim et vasallum suum destituere nequaquam licere serenissimo regi meo; quantum hinc novorum tumultuum nondum intestinis et, quae foris ab infidelibus imminent, periculis profligatis, excitari posse<n>t, non esse obscurum. Ad quae sacratissima caesarea et catholica maiestas, turbato certe animo, respondit sibi nihil prorsus de hac banni emissione fuisse cognitum praeterque suam scientiam promulgationem istiusmodi a iudicio camerae factam, quod suas haberet leges et consuetudines, se tamen serio operam daturam, ne quovis pacto fieret exsecutio, a qua hucusque est temperatum.

Non destitit itaque post meum reditum serenissimus rex meus continenter et litteris, et nuntiis hucusque sacratissimam caesaream et catholicam maiestatem pro banni istius destitutione interpellare, quemadmodum et in praesens per hunc suum oratorem agit.

Quem ut ea in re Illustrissima Dominatio Vestra commendatissimum habeat, quantum impensius possum, oro, proque sua incomparabili prudentia expendat, si per Imperium proscriptionis fieret exsecutio, quid in omnibus dicionibus serenissimi regis mei vicissim necessario subsequeretur. Hinc quid aliud, quam caedes, direptiones, mutuorum commerciorum impedimenta atque animorum in sese exulceratorum usque ad manifestum bellum exitialia succrescerent odia? Quae mala omnia ut misericors Deus quam longissime avertat pacemque publicam stabiliat, atque religionis concordiam reducat, orandum et procurandum est viribus utrimque omnibus.

Proinde ab Illustrissima Dominatione Vestra precibus omnibus oro, ut hunc singularissimi carissimique amici mei fratrem non secus atque me ipsum olim, cum aderam, tractet, deligat uniceque cum mandatis, quae a serenissimo rege meo in hac praesertim causa gerit, commendatum gratumque apud se habeat. Quicquid illi favoris et benevolentiae ob veterem suam illam in me amoris propensionem impenderit, id omne mihi impensum existimabo et, si umquam potero, quacumque etiam in re, quae in mea erit potestate, omni GStA PK, HBA, C 1, No. 735, f. 3r gratitudine, studio et officio Illustrissimae Dominationi Vestrae respondebo.

Non miretur porro, quod adeo accurate et diligenter oratorem hunc et causas, in quibus allegatus est, Illustrissimae Dominationi Vestrae cordi et curae esse velim, postulat enim hoc et Christiana pietas, et publicum rei Christianae bonum, ut pro temporum conservanda tranquillitate omnes ex aequo, maxime autem nos, qui sacris intendimus, pro virili dare omnem operam debemus. A quo instituto cum Illustrissimam Dominationem Vestram minime esse alienam compertum habeam, ultro currenti haec adminicula addidi. In eo equidem non tam serenissimi regis mei et nostrum hic omnium, quam ipsiusmet sacratissimae caesareae et catholicae maiestatis ago negotium, cui ut felicissime cedant omnia, utque laudem suis praeclarissimis animi dotibus dignam et apud mortales exstinctam, atque apud Deum Omnipotentem perpetuam beatitatem mereatur, ex animo faveo et opto. Eam, inquam, laudem et apud Deum meritum nulla alia in re facilius obtinere poterit, quam si, sublatis dissidiis et discriminibus, quae ex huius banni prosecutione non sine multa auri et sanguinis Christiani iactura profluentiam caperent, iudicio camerae contra serenissimum regem meum eiusque maiestatis subditum principem, in quem illi ius nullum competit, rescissa sententia procedendi adimeret facultatem. Quod nisi fiat, frustra erit cum serenissimo Romanorum rege haec coepta affinitatis necessitudo, paulo post (quod procul absit), si camerae imperialis fixa manebit sententia, dirimenda.

Haec ob id scripsi liberius et copiosius, ut hinc Illustrissima Dominatio Vestra dispiciat, quantum res haec apud nos momenti habeat. Quam rogo impensissime, sic negotium hoc pro sua apud caesaream et catholicam maiestatem auctoritate moderetur, ut, rebus compositis religionis, pacem nobis hic sperare liceat. Ipse quidem illustrissimus princeps marchio et dux hic in Prussia, vicinus meus coniunctissimus, non col<l>uctabitur iis, quae communi omnium consensu ratione religionis statuentur.

Rogo igitur atque iterum summopere rogo, oratorem hunc serenissimi regis mei et causam hanc habere commendatissimam, meque item sacratissimae caesareae et catholicae maiestati, cui me pro innumeris beneficiis omne id, quod sum et possum, debere agnosco, vel per hanc occasionem commendare velit quam humillime Illustrissima Dominatio Vestra.

Eam ut Dominus Deus quam diutissime incolumem et felicissimam conservet, ex animo intime precor.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ ex castro meo Heylsberg in Prussia, prima die Aprilis MDXLI.

BCz, 245, p. 279

Illustris et Magnifice Domine, amice carissime et honoran(de) or honoran(dissime)⌈honoran(de)honoran(de) or honoran(dissime)⌉.

Salutem et obsequiorum meorum commenda[tionem] superinscribed⌈Salutem et obsequiorum meorum commendationem paper damaged⌈[tionem]tionem paper damaged⌉Salutem et obsequiorum meorum commenda[tionem] superinscribed⌉.

P[riusquam] or P[ostquam] paper damaged⌈Priusquam paper damaged⌈[riusquam]riusquam paper damaged⌉P[riusquam] or P[ostquam] paper damaged⌉ ... illegible⌈...... illegible⌉ Illustris Dominationis paper damaged⌈[ominationis]ominationis paper damaged⌉ Vestrae litteras written over ae⌈aeasas written over ae⌉ VIII Martii superinscribed in place of crossed-out Iunii⌈Iunii Martii Martii superinscribed in place of crossed-out Iunii⌉ proxime Ratisbonae datas paper damaged⌈[tas written over ae⌈aeasas written over ae⌉]tas paper damaged⌉ accepissem superinscribed in place of crossed-out essent redditae⌈essent redditae accepissem accepissem superinscribed in place of crossed-out essent redditae⌉, scripsi misi meas [prima] die Aprilis [...] scriptas on the margin⌈prima paper damaged⌈[prima]prima paper damaged⌉ die Aprilis [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ scriptas[prima] die Aprilis [...] scriptas on the margin⌉ magnifico domino Stanislao paper damaged⌈[lao]lao paper damaged⌉ Maczeyowski serenissimi regis mei oratori, ut illas Illustri Dominationi Vestrae redderet. Quibus eum et negotia, in quibus agit Illustri paper damaged⌈[llustri]llustri paper damaged⌉ Dominationi Vestrae summopere commendavi, eas iampridem Illustrem Dominationem Vestram haud paper damaged⌈[aud]aud paper damaged⌉ dubie percepisse existimo.

Quid vero adeo humanis amicis paper damaged⌈[cis]cis paper damaged⌉simisque litteris, quibus suum amorem veterem ac benevolentiam in me vigentem adhuc superinscribed⌈adhucadhuc superinscribed⌉ et praesentem mihi Illustris Dominatio Vestra declarat, respondeam, ex ea erga me Illustris Dominationis Vestrae propensione gestiens, non offert se on the margin in place of crossed-out non invenio⌈ non superinscribed in place of crossed-out vix⌈vix non non superinscribed in place of crossed-out vix⌉ invenio non paper damaged⌈[ non] non paper damaged⌉ offert se non offert se on the margin in place of crossed-out non invenio⌉ aliud, quam quod illi, quas possum, gratias habeo. Quae superinscribed in place of crossed-out Quod⌈Quod Quae Quae superinscribed in place of crossed-out Quod⌉ mei inexstinctam apud se fovet memoriam, quamvis in hoc orbis angulo, inglorius latitans ambitionum ac curarum aulicarum pertaesus, latitans inglorius per tam longa intervalla et viarum spatia ab Illustri Dominatione Vestra sim dissitus. Non tamen omisit me suis hic benevolentissimis litteris invisere et me superinscribed⌈meme superinscribed⌉ nostrae coniunctionis paper damaged⌈[is]is paper damaged⌉ mutuae, qua sub dulci consuetudine nos aula caesarea tot annis paper damaged⌈[is]is paper damaged⌉ constrinxerat me commonefacere, quin etiam operam studiumque suum mihi obtulit, si qua in re mihi aut cuipiam meo nomine usui paper damaged⌈[ui]ui paper damaged⌉ esse possit, prolixe pollicetur. Quod qua animi gratitudine rependere debeam, non invenio superinscribed⌈non invenionon invenio superinscribed⌉. S Rependerem equidem reipsa, si quid, quod gra paper damaged⌈[ra]ra paper damaged⌉tum Illustri Dominationi Vestrae futurum agnoscerem, facultas mea praestare posset paper damaged⌈[sset]sset paper damaged⌉, oppido quam libentissime ... illegible⌈...... illegible⌉ non invenio. In eo certe voluntas et [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉tatio me non deficit, modo significationem, quid per me fieri paper damaged⌈[fieri]fieri paper damaged⌉ velit, faciat.

Exiguum hoc, quod sibi Illustris Dominatio Vestra a me [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ postulat ferarum hinc nimirum superinscribed⌈nimirumnimirum superinscribed⌉ nostrarum grandiora cornua missurus sum paper damaged⌈[s sum]s sum paper damaged⌉ iis diebus per sinum nostrum Codanum on the margin in place of crossed-out per mare⌈ per mare superinscribed in place of crossed-out mari⌈mari per mare per mare superinscribed in place of crossed-out mari⌉ per sinum nostrum Codanum per sinum nostrum Codanum on the margin in place of crossed-out per mare⌉ ex Gdano ad manus magnifici domini Cornelii Sceppe paper damaged⌈[ii Sceppe]ii Sceppe paper damaged⌉ri Illustris Dominationis Vestrae amici superinscribed⌈amiciamici superinscribed⌉ obsequentissimi, quem, ut novit, non secus atque paper damaged⌈[cus atque]cus atque paper damaged⌉ fratris germani loco habui semper. Qui illa unacum ungulis paper damaged⌈[ngulis]ngulis paper damaged⌉ non paucis, quae comiciali, ut ferunt, medentur on the margin⌈quae comiciali, ut ferunt, medenturquae comiciali, ut ferunt, medentur on the margin⌉, onagrorum Illustri Dominationi Vestrae mittet superinscribed⌈Illustri Dominationi Vestrae mittetIllustri Dominationi Vestrae mittet superinscribed⌉. Quibus vastis on the margin⌈vastisvastis on the margin⌉ animalibus convenientius no[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ caput enim et pelles adscribed in place of crossed-out m⌈mss adscribed in place of crossed-out m⌉ enim et capita written over ut⌈utitaita written over ut⌉ asinis written over o⌈oisis written over o⌉ habent similes paper damaged⌈[iles]iles paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉. Si non displicuisse Illustri Dominationi Vestrae compertum habuero, diligenter stude paper damaged⌈[enter stude]enter stude paper damaged⌉bo, ut paulo post ampliora conquiram. Si quid praeterea paper damaged⌈[raeterea]raeterea paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ hic apud nos superinscribed⌈apud nosapud nos superinscribed⌉ maioris momenti est, quod Illustri Dominationi Vestrae placeat, iube paper damaged⌈[aceat, iube]aceat, iube paper damaged⌉re sibi mitti iubeat, et quicquid per me fieri possit, nihil paper damaged⌈[ri possit, nihil]ri possit, nihil paper damaged⌉ est, quod facturus sum libentius. Si maturius [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ BCz, 245, p. 280 [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ conabor tamen [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ e paper damaged⌈[e]e paper damaged⌉x castris meis collecta matur[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉is commodioribus colligata et con[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ meis ad Illustrem Dominationem Vestram sum daturus hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ verum quodcumque etiamnum sit superinscribed in place of crossed-out est, quod⌈est, quod etiamnum sit etiamnum sit superinscribed in place of crossed-out est, quod⌉, quo me gratific[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉re(m) dispexero, non gravate a me ad observandissimum [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ domi paper damaged⌈[domi]domi paper damaged⌉nu(m) meum Granvellanum ibit superinscribed⌈ibitibit superinscribed⌉, cuius me recordatio suavissima hidden by binding⌈[ima]ima hidden by binding⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ hac affecta aetate iuniorem atque alacriorem reddit superinscribed⌈redditreddit superinscribed⌉, non secus ac si [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ ... illegible⌈...... illegible⌉ Monsoni, ubi Regnorum suorum Hispaniae superinscribed⌈HispaniaeHispaniae superinscribed⌉ caesar noster invictissimus comi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉tia paper damaged⌈[tia]tia paper damaged⌉ celebrare solet, seu superinscribed in place of crossed-out aut⌈aut seu seu superinscribed in place of crossed-out aut⌉ apud Italos, Belgas aut Germanos, ubi iucundissime plerumque conviximus, una adhuc ageremus.

Huic, inquam, clarissimo pientissimoque nostro caesari, cui omne id, quod hidden by binding⌈[od]od hidden by binding⌉ sum et possum, debeo. [...]me [...]desi[...]m[] [...] on the margin⌈[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉me [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉desi[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉m paper damaged⌈[] paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉[...]me [...]desi[...]m[] [...] on the margin⌉, ut me Illustris Dominatio Vestra aliquando per oportu hidden by binding⌈[u]u hidden by binding⌉nitatem studiosissime commendet, quandoquidem mens et desiderium eius hidden by binding⌈[us]us hidden by binding⌉ catholicae et caesareae maiestati inserviendi me tenet inexplebile, quantum possum, oro impensius.

Porro Illustri Dominationi Vestrae, cui commendatissimus hidden by binding⌈[us]us hidden by binding⌉esse aveo, aetatem a Domino Deo diutissime incolumem atque omni hidden by binding⌈[mni]mni hidden by binding⌉ felicitatis continuam accessionem precor ex animo.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Heilsberg paper damaged⌈[berg]berg paper damaged⌉, quod mihi castrum est in Prussia, XXI Iulii MDXLI paper damaged⌈[LI]LI paper damaged⌉.

UUB, H.155, f. 54v

Reverendissimo et Illustrissimo Domino Ioanni Dantisco, episcopo Varmiensi, domino et amico carissimo

UUB, H.155, f. 54r

Reverendissime Domine. Salutem plurimam et obsequium meum paratum.

Binas accepi a Dominatione Vestra Reverendissima eodem argumento, quarum posteriores fuerunt scriptae VII-a Augusti superioris, utraeque autem continent de cornibus illis onagrorum transmissis in Belgicam ad dominum Cornelium Scepperum, sed cum ipsum munus per se magnificentissimum sit et pignus pristinae amicitiae, tamen litterae ipsius maiorem voluptatem multis partibus attulerunt propter memoriam iucundissimae necessitudinis nostrae, quae hoc tempore, cum maximis intervallis locorum tam disiuncti simus, cum non nihil videretur remissior, humanissimis ipsius colloquiis est confirmata. Erit igitur idem animus meus erga Dominationem Vestram Reverendissimam, qui semper fuit, ut si cui ex suis amicis opus sit mea opera, ut eam sibi et suis addictissimam putet. Quicquid a me praestari poterit officii, faciam, ut non desideretur.

Deus Optimus Maximus illam sanam et incolumem conservet ad vota.

Senis, 1541, 20 Decembris.

E(idem) or E(iusdem)⌈E(idem)E(idem) or E(iusdem)⌉ Reverendissiame D(ominationi) or D(ominationis)⌈D(ominationi)D(ominationi) or D(ominationis)⌉ Vestrae deditissimus Perr(eno)tus

AAWO, ABD, 70, f. 134v

Reverendissimo Domino, domino Ioanni Dantisco episcopo Varmiensi, domino et amico observandissimo

Ubi fuerit

AAWO, ABD, 70, f. 134r

Reverendissime Domine et amice observandissime.

Salutem plurimam.

Immemor viderer iucundissimae nostrae illius consuetudinis atque veteris amicitiae, nisi subito, ut in Germaniam pervenissem, litteris meis Dominationem Vestram Reverendissimam alloquerer. Itaque, cum nactus essem, cui darem, hoc genus officii mihi non praetermittendum existimavi, praesertim cum Dominatio Vestra Reverendissima sedulitate sua id suo iure a me exigere posset. Binas enim superiori anno paper damaged⌈[o]o paper damaged⌉ in Hispania accepi ab ea litteras plenas omnis illius suae et genuinae humanitatis eloquentiae, addam etiam liberalitatis. Nam et ea genera cornuum, quae per litteras petiveram, transmisit, et sua sponte etiam excogitavit, quid novitate et raritate iucundum mihi esse possit.

Quare utroque nomine hanc epistulam illi scribo, ut et gratias agat de superiori humanitate, et memoriam renovet omnis illius nostrae praeteritae suavitatis paper damaged⌈[s]s paper damaged⌉. Nihil enim, persuadeat sibi, mihi esse dulcius sui recordatione. Quod si otium et facultatem scribendi nacta crebro scripserit, quid agat, quo in paper damaged⌈[n]n paper damaged⌉ statu res eius sint, quam creberrime significaverit, maxima me voluptate oblectabit. Ceterum, si quid erit, in quo mea opera uti velit, omni tempore inveniet illam suae amplitudini et dignitati deditissimam.

Deus eandem diu servet incolumem et ad vota.

Norimbergae, 1543, 13 Februarii.

Eiusdem Reverendissimae Dominationi Vestrae deditissimus Perrenotus