Text #332
Ioannes DANTISCUS to Henry VIII Tudors.l. 1522, before October 12
Manuscript sources:
1 |
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Serenissime atque invictissime Rex et Domine, domine clementissime.
Serenissimus princeps et dominus, dominus Sigismundus etc. Serenissimae Maiestati Vestrae salutem, felicitatem et fraterni sui amoris atque benevolentiae atque observantiae erga Serenissimam Maiestatem Vestram continuum dicit incrementum. Exoptat Serenissimae Maiestati Vestrae aetatem diu incolumem et felicem et prosperrimos in omnibus suis actionibus regnis et dominiis successus atque contra omnes suos hostes gloriosa written over u⌈uaa written over u⌉m victoriam victoriam et triumphum, ut fratri et affini suo carissimo et honoran(do) or honoran(dissimo)⌈honoran(do)honoran(do) or honoran(dissimo)⌉.
Serenissimus princeps dominus Ferdinandus Dei gratia princeps et infans Hispaniarum archidux Austriae etc. Serenissimae Maiestati Vestrae on the margin⌈Serenissimae Maiestati VestraeSerenissimae Maiestati Vestrae on the margin⌉ [1] salutem et mutui amoris affectum dicit et petiit se plurimum Maiestati Vestrae Serenissimae ut domino fratri et avunculo suo carissimo commendari.
Commisit mihi serenissimus dominus meus Poloniae rex postquam me ad quosdam Christianitatis principes et ad sacratissimam maiestatem caesaream mitteret, quod, si me ad inclytum hoc regnum written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉regnumregnum written over ...⌉ Serenissimae Maiestatis Vestrae applicare contingeret, ad written over et⌈et ad ad written over et⌉ Maiestatem Vestram Serenissimam illius me omnino conferrem et illam serenissimi illius maiestatis nomine inviserem, salutarem animique propensionem studium et operam, qua in omnibus libenter Serenissimae Maiestati Vestrae complaceret, offerrem. Nihil enim aeque serenissimo domino meo iucundum gratum atque ex animi sententia accidere potuit, quam quod Serenissima Maiestas Vestra se mutua coniunctione necessitudine et affinitatis vinculo sacratissimae maiestati caesareae comm devinxit. Cui serenissimus dominus meus ob propaginis et sanguinis inclytae Domus Austriae communionem est addictissimus et non minus Serenissimae Maiestati Vestrae, quae se huic inclytae Domui Austriae necessarium et summum exhibuit amicum unde quidquid serenissimus dominus meus debet, quod potest pro sacratissima maiestate caesarea, id omne Serenissimae Maiestati Vestrae cum regnis dominiis et facultatibus suis on the margin⌈cum regnis dominiis et facultatibus suiscum regnis dominiis et facultatibus suis on the margin⌉ devovet et offert.
Voluitque adscribed⌈queque adscribed⌉ itaque serenissimus dominus meus, ut Maiestati Vestrae Serenissimae, ad quam hoc etiam potissimum spectare videtur tam longe profectionis meae et praecipuas legationis ad Maiestatem causas exponerem. Quibus Maiestas Vestra Serenissima depositis intestinis bellis, quae, scio, invitus gerit, ad opitulandum rebus hr(?) Christianis non parum inclinatis permoveri possit.
Non praeterit Maiestatem Vestram Serenissimam vim et potentiam Turcarum imperatoris auctam in immensum et omnem eius conatum ad opprimendam Ch adscribed⌈hh adscribed⌉ristianitatem conversum, interceptas per illum eas arces in finibus Christiani orbis, ex quibus non solum ad Hungariae et Poloniae regna, verum ad uniuersam Christianitatem sibi iter patefecit. Et ne in re nota sim morosior, praeterita refricare supervacaneum censui et solum de his, quae nunc instant, pro re pauca loquar. Postquam Turcarum imperator certum habuit serenissimum dominum meum superiori anno non contemnendas copias pro suppetiis serenissimo nepoti suo Hungariae regi misisse magno stipendio et vectigalibus nuper Tartarorum imperatorem ex Taurica Cherconesso, quod fere tantum, quantum ipse Turcus gentibus et potentia potest contra serenissimum dominum meum conduxit, ut illum deinceps a iuvando serenissimo nepote suo distraheret, hoc itaque tempore ipse Tartarus cum omni apparatu et delectu, quem habere potuit, in oris regni serenissimi domini mei passim grassatur. Ab alia item parte magnus Moscorum dux versus Lituaniae Magnum Ducatum serenissimi domini mei castra metatus est, perinde atque Tartarus a superinscribed in place of crossed-out ad⌈ad a a superinscribed in place of crossed-out ad⌉ Turca ad hoc inductus.
Quapropter serenissimus dominus meus collectis omnibus suis viribus tam in Polonia, quam etiam in Lituania duplici exercitu est in armis et, quod Deus Optimus Maximus bene vertat, illis it obviam. Est igitur sub hac tempestate Hungariae et Poloniae regnum in summo constitutum discrimine. Quae quidem regna omnem vim et molem infidelium iam a multis annis hactenus in suis humeris sustinebant et ab aliis Christianitatis regnis et dominiis arcebant. Perpendat itaque pro sua incomparabili prudentia on the margin⌈pro sua incomparabili prudentiapro sua incomparabili prudentia on the margin⌉ Serenissima Maiestas Vestra, si, quod omen Deus avertat, regna haec perfringerentur et occuparentur, quanta vastitas in universam Rempublicam Christianam ederetur, cum nunc sint aliae vires, alii infidelium apparatus, quam erant olim Vandalorum et Gothorum temporibus. Quanta tamen perfractis his regnis haec colluvies cladem toti orbi Christiano intulerit, nulli est incognitum.
Et proinde serenissimus dominus meus omni studio Serenissimam Maiestatem Vestram rogat, ut praecipuum orbis Christiani principem et religionis nostrae tutorem visa iam tanta calamitate, quae imminet, dignetur arma sua ad iuvandum eum superinscribed in place of crossed-out serenissimum dominum meum⌈serenissimum dominum meum eum eum superinscribed in place of crossed-out serenissimum dominum meum⌉ et illius serenissimum superinscribed⌈serenissimumserenissimum superinscribed⌉ nepotem convertere written over i⌈iee written over i⌉ et concordia cum hostibus suis inita illos et alios Christianos principes ad exstinguendum hoc commune incendium excitare. Serenissimus dominus meus et Hungariae rex post indictas a summo pontifice indutias et spem amplam de generali expeditione datam maxime per divum olim Maximilianum imperatorem indutias a Turca sponte oblatas reiecit, et {et} hanc omnem calamitatem in sua regna derivavit.
Itaque on the margin in place of crossed-out in quo⌈ in quo superinscribed in place of crossed-out factura⌈factura in quo in quo superinscribed in place of crossed-out factura⌉ Itaque Itaque on the margin in place of crossed-out in quo⌉ Serenissima Maiestas Vestra optimi principis et mutuae convictionis cum serenissimo domino meo faciet officium, si cum primum sopitis et compositis utcumque turbis et bellis intestinis rebus serenissimi domini mei sic laborantibus tempori adesset, ne collapsis sic his regnis nequicquam dehinc rei Christianae consultum iri velit. Dignetur ergo Serenissima Maiestas Vestra huic studio tam pio et necessario incumbere, quo suppetiae celeres et oportunae his regnis ferantur utque modus et ratio aliqua certa vindicandi rem Christianam a tanto discrimine. Quod iam illi ab infidelibus imminet, statuatur, ne partibus sensim laborantibus, universa respublica Christiana, quod omen procul absit, corruat factura rem sua existimatione suaque celsitudine et virtute dignam et qua sibi serenissimum dominum meum et illius regna et dominia perpetuo devinciet laudemque et gloriam perpetuam apud homines et apud immortalem Deum uberrima sibi praemia comparabit.
De magistro etc.[2]