» CORPUS of Ioannes Dantiscus' Texts & Correspondence
Copyright © Laboratory for Source Editing and Digital Humanities AL UW

All Rights Reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording or any other information storage and retrieval system, without prior permission in writing from the publisher.

Text #332

Ioannes DANTISCUS to Henry VIII Tudor
s.l. 1522, before October 12
Manuscript sources:
1author's record in Latin, 16th-century, UUB, H. 177

 

Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus

 

Serenissime atque invictissime Rex et Domine, domine clementissime.

Serenissimus princeps et dominus, dominus Sigismundus etc. Serenissimae Maiestati Vestrae salutem, felicitatem et fraterni sui amoris benevolae atque observantiae erga Serenissimam Maiestatem Vestram continuum dicit incrementum. Exoptat Serenissimae Maiestati Vestrae aetatem diu incolumem et felicem et prosperrimos in omnibus suis actionibus regnis et dominiis successus atque contra omnes suos hostes gloriosam victoriam et triumphum, ut fratri et affini suo carissimo et honorando.

Serenissimus princeps dominus Ferdinandus Dei gratia princeps et infans Hispaniarum archidux Austriae etc. Serenissimae Maiestati Vestrae salutem et mutui amoris affectum dicit et petiit se plurimum Maiestati Vestrae Serenissimae ut domino fratri et avunculo suo carissimo commendari.

Commisit mihi serenissimus dominus meus Poloniae rex postquam me ad quosdam Christianitatis principes et ad sacratissimam maiestatem caesaream mitteret, quod, si me ad inclytum hoc regnum Serenissimae Maiestatis Vestrae applicare contingeret, ad Maiestatem Vestram Serenissimam me omnino conferrem et illam illius maiestatis nomine inviserem, salutarem animique propensionem studium et operam, qua in omnibus libenter Serenissimae Maiestati Vestrae complaceret, offerrem. Nihil enim aeque serenissimo domino meo iucundum gratum atque ex animi sententia accidere potuit, quam quod Serenissima Maiestas Vestra se mutua coniunctione necessitudine et affinitatis vinculo sacratissimae maiestati caesareae devinxit. Cui serenissimus dominus meus ob propaginis et sanguinis inclytae Domus Austriae communionem est addictissimus et non minus Serenissimae Maiestati Vestrae, quae se huic inclytae Domui Austriae necessarium et summum exhibuit amicum unde quidquid serenissimus dominus meus debet, quod potest pro sacratissima maiestate caesarea, id omne Serenissimae Maiestati Vestrae cum regnis dominiis et facultatibus suis devovet et offert.

Voluitque serenissimus dominus meus, ut Maiestati Vestrae Serenissimae, ad quam hoc etiam potissimum spectare videtur tam longe profectionis meae et praecipuas legationis causas exponerem. Quibus Maiestas Vestra Serenissima depositis intestinis bellis, quae, scio, invitus gerit, ad opitulandum rebus Christianis non parum inclinatis permoveri possit.

Non praeterit Maiestatem Vestram Serenissimam vim et potentiam Turcarum imperatoris auctam in immensum et omnem eius conatum ad opprimendam Christianitatem conversum, interceptas per illum eas arces in finibus Christiani orbis, ex quibus non solum ad Hungariae et Poloniae regna, verum ad uniuersam Christianitatem sibi iter patefecit. Et ne in re nota sim morosior, praeterita refricare supervacaneum censui et solum de his, quae nunc instant, pro re pauca loquar. Postquam Turcarum imperator certum habuit serenissimum dominum meum superiori anno non contemnendas copias pro suppetiis serenissimo nepoti suo Hungariae regi misisse magno stipendio et vectigalibus nuper Tartarorum imperatorem ex Taurica Cherconesso, quod fere tantum, quantum ipse Turcus gentibus et potentia potest contra serenissimum dominum meum conduxit, ut illum deinceps a iuvando serenissimo nepote suo distraheret, hoc itaque tempore ipse Tartarus cum omni apparatu et delectu, quem habere potuit, in oris regni serenissimi domini mei passim grassatur. Ab alia item parte magnus Moscorum dux versus Lituaniae Magnum Ducatum serenissimi domini mei castra metatus est, perinde atque Tartarus a Turca ad hoc inductus.

Quapropter serenissimus dominus meus collectis omnibus suis viribus tam in Polonia, quam etiam in Lituania duplici exercitu est in armis et, quod Deus Optimus Maximus bene vertat, illis it obviam. Est igitur sub hac tempestate Hungariae et Poloniae regnum in summo constitutum discrimine. Quae quidem regna omnem vim et molem infidelium iam a multis annis hactenus in suis humeris sustinebant et ab aliis Christianitatis regnis et dominiis arcebant. Perpendat itaque pro sua incomparabili prudentia Serenissima Maiestas Vestra, si, quod omen Deus avertat, regna haec perfringerentur et occuparentur, quanta vastitas in universam Rempublicam Christianam ederetur, cum nunc sint aliae vires, alii infidelium apparatus, quam erant olim Vandalorum et Gothorum temporibus. Quanta tamen perfractis his regnis haec colluvies cladem toti orbi Christiano intulerit, nulli est incognitum.

Et proinde serenissimus dominus meus omni studio Serenissimam Maiestatem Vestram rogat, ut praecipuum orbis Christiani principem et religionis nostrae tutorem visa iam tanta calamitate, quae imminet, dignetur arma sua ad iuvandum eum et illius serenissimum nepotem convertere et concordia cum hostibus suis inita illos et alios Christianos principes ad exstinguendum hoc commune incendium excitare. Serenissimus dominus meus et Hungariae rex post indictas a summo pontifice indutias et spem amplam de generali expeditione datam maxime per divum olim Maximilianum imperatorem indutias a Turca sponte oblatas reiecit, et {et} hanc omnem calamitatem in sua regna derivavit.

Itaque Serenissima Maiestas Vestra optimi principis et mutuae convictionis cum serenissimo domino meo faciet officium, si cum primum sopitis et compositis utcumque turbis et bellis intestinis rebus serenissimi domini mei sic laborantibus tempori adesset, ne collapsis sic his regnis nequicquam dehinc rei Christianae consultum iri velit. Dignetur ergo Serenissima Maiestas Vestra huic studio tam pio et necessario incumbere, quo suppetiae celeres et oportunae his regnis ferantur utque modus et ratio aliqua certa vindicandi rem Christianam a tanto discrimine. Quod iam illi ab infidelibus imminet, statuatur, ne partibus sensim laborantibus, universa respublica Christiana, quod omen procul absit, corruat factura rem sua existimatione suaque celsitudine et virtute dignam et qua sibi serenissimum dominum meum et illius regna et dominia perpetuo devinciet laudemque et gloriam perpetuam apud homines et apud immortalem Deum uberrima sibi praemia comparabit.

De magistro etc.