Processus iudiciarius contra dominum Georgium Schwanbach vicarium in Wormdit.

Anno Domini MDXL die XV Octobris comparuerunt coram domino reverendissimo Ioanne episcopo Varmiensi NicolausSchadewalt vir consularis et Ioannes Ottingshausen civis in Wormdit nomine fraternitatis sacerdotum ibidem et conquerebantur contra dominum Georgium Swanbach vicarium, quod in eadem fraternitate faceret et excitaret multas turbas dissensiones et rixas, ita ut complures boni homines consulentes paci ac tranquillitati suae dimitterent eam fraternitatem, magna autem pars rixarum ex eo oriretur, quod deberet adhuc fraternitati XII marcas ex ea summa viginti marcarum, quam reverendissimus olim dominus Mauritius episcopus illi adiudicaverat per dictum dominum Georgium occasione certae summae pecuniae ex arcula fraternitatis (cuius tunc dictus dominus Georgius senior erat) amissae, persolvendam. Audita deinde domini Georgii responsione satis verbosa et non admodum ad rem faciente qua querelam contra se factam elidere et, ne reliquam partem pecuniae iuxta decretum domini Mauritii episcopi debitae solveret, tergiversari volebat praetendens se viginti exiles, videlicet quindecim grossorum, marcas dumtaxat debere, ad quarum rationem octo viginti grossorum marcas iam solvisset et septem tantum adhuc et non duodecim debere, quas etiam fratres eiusdem fraternitatis sibi dimisisse testibus fide dignis se probaturum asseruit – id quod tamen praefati fraternitatis nuntii ipsum minime facturum dicerent neque ei quicquam dimissum esse affirmarent – dominus reverendissimus expensis partium propositionibus et responsis decrevit domini Mauritii antecessoris sui in hac causa sententiam ratam esse et dominum Georgium ad plenam solutionem duodecim marcarum restantium obligari. Quas nisi intra octo dies proxime sequentes deponeret, dedit potestatem magistratui Wormditensis in domum habitationis eius ingrediendi et valorem XII marcarum per viginti grossos computandarum inde accipiendi et fraternitati applicandi. Quo facto, si dominus Georgius praetenderet sibi aliquid iuris ad istas XII marcas competere, ageret contra fraternitatem praedictam secundum ordinem iustitiae, quam illi dominus reverendissimus non esset denegaturus hoc adiecto, ne quid rixarum et dissensionum in ea fraternitate huius pecuniae aut alterius cuiuscumque causae occasione excitaret sub poena carceris.

Item supra nominati Nicolaus Schadwalt et Ioannes Ottingshausenn querebantur contra praefatum dominum Georgium nomine et commissione magistratus Wormditensis, quod sacerdos exsistens et in domo paterna in dicto oppido sita habitans exerceret frumentorum et aliarum rerum more alterius civis mercantias contra inhibitionem non semel a se et a dominis episcopis ac eorum officialibus illi factam, quod reliqui cives aegre adeo ferrent, ut nisi hoc facere supersedeat, tumultus civium aliquoties timendus sit. Quam obiectionem cum dominus Georgius ita dilueret, ut diceret hanc exercendi mercantias facultatem sibi partim concessam ad tempus, partim etiam inhibitam esse, ac post inhibitionem factam ulterius non exercuisse neque exercere velle. Sperans ea frumenta, quae ex manso paterno, quem colit, atque etiam ex decimis parochiae suae in Baisen provenirent, sub hac inhibitione non contineri, quin ea vendere possit, multis verbis causabatur dominus Georgius haec omnia sibi ab aemulis suis invidiae causa mota esse et moveri etc. Quam controversiam dominus reverendissimus ita discussit denuo inhibens domino Georgio, ne tales mercantias suo statui indecentes exerceret, quod si contrarium faceret, dedit potestatem magistratui frumenta et res alias quascumque per dominum Georgium emptas aut venditas recipiendi et confiscandi, frumenta tamen ex manso suo paterno et decimis provenientia non ut civi sed sicuti ceteri plebani faciunt, vendere illi liceat.

Ceterum quia dominus reverendissimus ante tempus semestre domino Georgio praefato serio mandaverat, ut filiam ex focaria susceptam et iam nubilem, <quam> apud se in una domo non sine publico multorum scandalo fovebat, a se dimitteret, quod quia hactenus non fecisse et mandatum paternitatis eius reverendissimae praevaricatus esse compertus est, hoc die pro tribunali sedens eam ex dominio episcopali proscripsit et pro proscripta deinceps haberi voluit, ut sit tandem a turpitudinis pure divortiata ac divulsa. Ubicumque illi libet praeterquam in dominio paternitatis suae reverendissimae vivere liceat et scandalum ab utraque tollatur.

Severius tandem dominus reverendissimus praefato domino Georgio praecepit, ut vitam de cetero inculpatam gerat, scandala lites et iurgia vitatus ancillam istam suam et focariae filiam ad se non recipiat, plebano suo more aliorum vicariorum oboediat, processionibus et litaniis, nisi legitime impeditus, intersit. Quod nisi faceret, dominatio sua reverendissima iuris ac aliis remediis etiam poena carceris districtius in ipsum esset animadversura.

Delatus etiam fuit dominus Georgius, quod se intromisisset in iudicia domini reverendissimi dirimendo sponsalia quaedam inter sartorem quendam in Wormdith et puellam virginem ex Albrechtsdorf, ita ut cum alter quidam sartor eam puellam super sponsaliis interpellaret, compulisset ipsam amicabili concordia interveniente primo sartore pendere multam decem marcarum, quarum quinque solvisset, pro reliquis quinque ipse dominus Georgius (ut coram reverendissimo fatebatur) fidei iussorem se constituisset, sed cum ipse se in iudicia reverendissimi intromisisse negaret, dilatum est negotium usque in adventum dominationis suae reverendissimae in Wormdit ad accipiendam meliorem causae informationem.