» Korpus Tekstów i Korespondencji Jana Dantyszka
Copyright © Pracownia Edytorstwa Źródeł i Humanistyki Cyfrowej AL UW

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się kopiowania, redystrybucji, publikowania, rozpowszechniania, udostępniania czy wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych na stronie Pracowni bez pisemnej zgody właściciela praw.

Tekst #414

Reply do the speech delivered by the Polish Envoy Ioannes Dantiscus in Tordesillas, 1524-10-[11], given by Mercurino Arborio di Gattinara on behalf of the Emperor Charles V von Habsburg
[Valladolid] 1524 [after October 11]
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, speech in Dantiscus' hand, reply in Gattinara's hand, BCz, 403, s. 762-775

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

BCz, 403, p. 772

Satis abunde ac dilucide retroacta gesta demonstrant novitque is, qui nihil ignorat, Deus Optimus Maximus, cuius mentis cuiusve inclinationis fuerit caesarea et catholica maiestas in fovenda ampliandaque Christiana republica ac eiusdem religionis hostibus propulsandis et debellandis quandoquidem ab ineunte aetate ab ipsoque regnandi initio nil antiquius nilque magis cordi infixum habuerit, quam vires suas in hostes fidei convertere, eaque ratione fretus ad superinscribedadad superinscribed Christianorum quietem prae ceteris anhellans primus indutias quinquennales per Leonem X-m pontificem maximum Christianis principibus indictas suscepit Maximilianumque caesarem avum ad easdem indutias amplectendas Veronamque Venetis restituendam induxit.

Indeque classem contra ipsos perfidos hostes paravit Barbarossam Turcorum capitaneum et pyrratam immmanissimum, qui Algerium Aphricae promontorium ad Christianos infestandos occupaverat, devicit mortique tradidit classeque huiusmodi adversa maris tempestate periclitata maiestas ipsa classem aliam uberiorem instauravit, qua Menicem insulam quam Algerbas vocant, Christianis infestam Turcarumque pyrratarum receptaculum ad deditionem et oboedientiam coegit, in suaeque maiestatis fidem adduxit, maiora proculdubio temptaturus, ni Gallus rex violatis foederibus, quae cum sua maiestate percusserat, Christianae quieti invidens, regna ac dominia suae caesareae maiestatis undique invadens, caesarem ipsum ad sua tutanda iniuriasque propulsandas arma ipsa convertere coegisset. Nec propterea destitit sua caesarea maiestas, quin vires quas potuit in Turcas Regnum Hungaricum vexantes exhiberet, qui ad expeditionem illam pro ipsius regni tutela omne praesidium tam peditum quam equitum, quod in Vormaciensi dieta a Sacro Imperio obtinuerat, convertendum decrevit, ipsumque imperium ad ampliora praesidia exhibenda tum litteris tum nuntiis invitavit.

Quod si non forsan ita perfecte BCz 403, p. 773 Status Imperii executi fuerint, prout sua maiestas censuerat, id nequaquam eidem maiestati caesareae imputandum censetur, qui quicquid potuit, exhibuit, nec potuisset maiora praestare, ni prius intestinis Christianorum bellis sedatis illud leaf deeply bound[d]d leaf deeply bound cantici Zachariae impleri posset, ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi. Pro cuius rei effectu caesar ipse numquam a Christianorum pace seu quiete alienus fuit, dum tamen aequis condicionibus offer<>retur, quas sua maiestas, quantum ad eam attinet, semper est acceptatura, ut inde communibus Christianorum viribus unitis arma in hostes fidei dirigantur, illudque psalmistae impleatur: in conveniendo populos in unum et reges, ut serviant Domino, quod faxit is, qui cuncta regit trinus et unus .

Ad rem serenissimae reginae eius consortis alibi et loco suo opportune respondetur, ut merito nulla subesse possit iusta causa querelae.

M(ercurinus)