1 | IDL 8 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do [Ioannes DANTISCUS], Cracow, [1512, shortly before February 17] (poetical letter) |
Podstawy źródłowe - stare druki: 1 | EOBANUS 1539 s. 200v-201v (in extenso) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Cum nova Sarmatici canerem connubia regis
Vix
bene praecipiti carmina ducta manu
Frivola mendacis reieci numina Phoebi
Inque meo primus carmine Christus erat
f. 201r
Legerat hoc quidam divini nominis hostis
Et falso dixit nomina vatis habes
Vatibus aspirat victura poemata Phoebus
Sordet et est Christo gratia nulla tuo
O furiis vox digna, tuo dignissima Phoebo
Quid rogo Christicolam dicere peius erat?
Vanane? pro veris Phoebine ego numen adorem?
Num ferar ingratus maxime Christe tibi?
Cuius et hoc habeo praeter tot milia munus,
Quod mihi non tantum vena maligna fluit
Prisca Deos coluit lapides et ligna vetustas
Et tot ficticios nil nisi monstra Ioves
Numina Christigenae docti meliora poetae
Imbuimus trino carmina nostra Deo
Est Deus in nobis, non qualem Naso canebat
Christo non Phoebo pectora nostra calent
Est Pluto in vobis agitante calescitis illo
Sedibus infernis spiritus iste venit
Sed tamen est ratio cur Phoebum agnoscere possis
Et Musas dicas carminis esse duces
Non ut honore Deo, non ut virtutibus aeques,
Non ut adorandum numen habere putes
Musae, Mercurius, Phoebus, Pan, Liber, Apollo
Nomina sunt uni contribuenda Deo
Ludere nominibus licuit semperque licebit
Credere nequaquam numen habere licet
f. 201v
Sed quis in hac adeo tecum certarit arena
Confossus iaculo concidis ipse tuo
Tu tamen insidiis mecum congresse, fateri
Non audes nomen vane poeta tuum
Et cum me versu plus quam frigente lacessas
In numero vatum vis tamen esse miser
Nunc age responde, nunc te mihi perge fateri,
In vivis aliquod si modo nomen habes
An metuis quem sic contempseris, anne timendus
Qui nihil argutum concinit esse potest?
Denique si solus satis est in carmina Phoebus
Qui potuit Phoebus cedere Christe tibi?
Phoebe magister ades te Marsia provocat alter
Ecce tibi haec etiam dilanianda cutis
Non igitur vates triviali cede poetae
Sume age pro Phoebo fortiter arma tuo
Non ego secreto tecum luctabor in antro
Sed doctos tecum stabimus ante viros
Tu Phoebi tripodas, nos Christi signa feremus,
Partaque victori gloria munus erit.
| |
2 | IDL 6237 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Cracow, [1512-02-17 — 1512-02-28] (poetical letter) |
Podstawy źródłowe - stare druki: 1 | DANTISCUS 1764 s. 305-307 (in extenso) | 2 | EOBANUS 1535 (Ad Ioannem Dantiscum secretarium regium) s. CC2v-CC3v (in extenso) | 3 | EOBANUS 1539 (Ad Ioannem Dantiscum secretarium regium) s. 198r-199r (in extenso) | 4 | PERIANDER (H. Eobanus Hessus ad Ioannem Dantiscum secretarium regium) s. 435-437 (in extenso) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Quae properata tuas mihi pertulit hora Muses Greek goddesses of literature and the arts⌊CamenasMuses Greek goddesses of literature and the arts⌋
Haec eadem, ut cernis, reddidit ista tibi.
Nam mihi vix spatium quo respondere pararem,
Et
calamo digitos applicuisse fuit.
EOBANUS 1539, p. 198v
Sed fuerit properata licet
tua musa, putares.
Conatam
melius non potuisse coli,
Nulla Venus Phrygia formosior esset in
Ida,
Nulla
vel in patrio flumine lota Dryas.
Excelsa virides lauros in fronte
gerebat,
Vincebant
Paphias lumina bina faces.
Fratrabant niveo teretes in pectore
mammae:
O
etiam magnis nympha petenda Deis.
Quo tamen implicitos odiosa
Methaphora nodos?
Quid
iacis incertos stridula musa sonos?
Tam mihi visa decens, tam
vivida, tamque diserta,
In
subito excussis est tua musa modis.
Talia qui scribit subito
dictata furore,
Qualia
legitimo tempore scripta dabit?
Cedo libens, istoque tibi
certamine palmam
Offero,
laus Musae quantulacumque meae est.
Nos canimus magno victricia
iubila Christo,
Ut
cogunt vites humida praela novas.
Quod tamen haec scribis subito
fluxisse calore,
Plus
quoque quam credi quod potuisset erat.
Libera Musa animos a
carmine sumit, et audet
Contrahere
in parvas tempora longa moras.
Sed tamen ista tuae fuerit sua
gloria Musae,
Plus
merito certe carmina nostra probas.
Sum tuus aeternoque tibi
devinctus amore,
Pro
quo perpetuo tu quoque noster eris:
EOBANUS 1539, p. 199r
Quod petis, ut veniam conviva rogatus, habeto
Quod pro me reddit littera nostra tibi
Si potero rebus non impedientibus istis
Me quibus implicitum cura molesta premit,
Principe si demum vacuo spirare licebit,
Ad cenam venio, dulcis amice, tuam,
Sed venio. Quid enim tibi non concesserit Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊HessusHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋,
Parca modo cenae pars volet esse meae
Non Aphrodite (Venus), Greek and Roman goddess of love, beauty, and sexuality⌊VeneremAphrodite (Venus), Greek and Roman goddess of love, beauty, and sexuality⌋, non vina peto, satis ipse ms. ipsa(!)
⌈ipseipse ms. ipsa(!)
⌉
superque Sufficis in partes has nihil adde precor
Si tamen affuerint Aphrodite (Venus), Greek and Roman goddess of love, beauty, and sexuality⌊VenusAphrodite (Venus), Greek and Roman goddess of love, beauty, and sexuality⌋ et cornutus Bacchus the Greek god of wine, son of Zeus and Semele⌊IacchusBacchus the Greek god of wine, son of Zeus and Semele⌋
Accedet nostro gratia tota choro
Hoc tamen accipies dictum ratione pudica
Nequitia a versu debet abesse meo
Vive vale, et placida properatam fronte Thalia (Thaleia), in Greek mythology the Muse of comedy⌊ThaliamThalia (Thaleia), in Greek mythology the Muse of comedy⌋
Accipe, sic tecum quem petis hospes erit.
| |
3 | IDL 6238 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Cracow, [1512-02-17 — 1512-02-28] (poetical letter) |
Podstawy źródłowe - stare druki: 1 | DANTISCUS 1764 s. 308-309 (in extenso) | 2 | EOBANUS 1535 (Ad eundem Dantiscum) s. CC3v-CC[4]v (in extenso) | 3 | EOBANUS 1539 s. 199r-200r (in extenso) | 4 | PERIANDER (Ad eundem) s. 437-438 (in extenso) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Farragines, 1 (Sylvae 1.1)
Legimus hesterna ductas tibi luce Camenas
Pauca, sed aeternum carmina digna legi
Nostra tamen sero tibi quod responsa leguntur
Est eadem nobis quae tibi causa fuit
Scribis ut hesterno nimium madefactus Bacchus the Greek god of wine, son of Zeus and Semele⌊IacchoBacchus the Greek god of wine, son of Zeus and Semele⌋
The Cyclopes mythological figures, gigants with a single eye in the middle of forehead⌊CyclopasThe Cyclopes mythological figures, gigants with a single eye in the middle of forehead⌋ capiti credis inesse tuo
Credibile est, nec enim novitas haec rara poetis
Quos fovet in molli gratia blanda sinu.
p. 199v
Sicut enim genio reliquis meliore beati
Sic etiam vita liberiore sumus
Praecipue si quando choro convenimus uno
Luxuriat blandis gratia picta iocis
Tunc nullos critica trutinamus fronte Platonas
Tunc procul invisus cogitur ire Timon
Sed Aphrodite (Venus), Greek and Roman goddess of love, beauty, and sexuality⌊VeneriAphrodite (Venus), Greek and Roman goddess of love, beauty, and sexuality⌋, et Muses Greek goddesses of literature and the arts⌊MusisMuses Greek goddesses of literature and the arts⌋ facile indulgemus, et illi
Qui capiti fecit pondera tanta tuo
Tunc Venus Idaeis circumdata floribus ultro
Aspirat pictis nuda cupidinibus.
Tunc quoque se nobis talem manifesta fatetur
Qualis ad Anchisen dicitur isse suum
Latior hic solito pulcher bona cornua Bacchus the Greek god of wine, son of Zeus and Semele⌊BacchusBacchus the Greek god of wine, son of Zeus and Semele⌋
Sauciat infuso pectora nostra mero
Saucia concipiunt genialem pectora flammam
Urget in assuetos ebria Musa sales
Natura hinc surgunt subiti dictante lepores
Innumeri risus, innumerique ioci
Quocirca nihil est quod vel mirere gravari,
Vel metuas Hesso non placuisse tuo
Vina animos ut mane gravant, ita vespere tollunt
Laetitiamque omnem frigide somne fugas.
Omnia quae fueras Hesso praesente loquutus
Ne dubita in partem suscipit ille bonam.
Atque utinam quidam non deteriora loquantur
Qui mihi nescio quo iure nocere student
p. 200r
Quos, ubi me nequeunt iusto comprehendere morsu
Non tamen iniusta pendere lance pudet.
Tu vero celebres inter numerande poetas
Scripta probas Hessi qualiacumque tui.
Et quoniam nostras laudas Dantisce Camenas
Te propriis dignum laudibus esse doces.
Ergo te merito nostrorum inscripsimus albo
Ultimus a primis ne videare, Vale.
| |
4 | IDL 557 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Nuremberg, 1530-10-12 |
odebrano Augsburg, [1530]-10-20
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 3, k. 36 + f. [1] missed in numbering after f. 36
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 229
|
Publikacje: 1 | HIPLER 1868 s. 531-532 (ekscerpt) | 2 | HIPLER 1891 Nr 1, s. 472-474 (in extenso; niemiecki regest) | 3 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 99, s. 61 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
AAWO, AB, D. 3, f. 36av
Dignitate et humanitate summo viro, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni de Curiis DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋ oratori regio Poland (Kingdom of Poland, Polonia)⌊PoloniaePoland (Kingdom of Poland, Polonia)⌋ apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊Carolum AugustumCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ patrono perpetua fide colendo suo
Semper ab eo tempore, quo a te Augsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌊AugustaAugsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌋ discessi, optime ac clarissime Dantisce, sic enim appellari a me quam ullo alio splendido titulo, quibus abundas, mavis, redire ad te statui, ita me ceperas vel potius excantaveras, sed non tam munificentia in me tua quam humanitate et benignitate morum summa et in tui similibus carissima. Itaque, mi Dantisce, tibi gratulor non fortunam istam amplam et te dignam, cum ipse et ista fortuna sis superinscribed⌈sissis superinscribed⌉ dignior et vere dignus regia ... illegible⌈...... illegible⌉, cuius utique vices geris et quam unice ornas, sed gloriam famae pulcherrimae ac nominis immortalem, quam non regius iste splendor et dignitas in qua es, sed tua tibi virtus et incomparabilis humanitas peperit, immo parit cotidie magis ac magis. Mihi crede, non sum hic inescatus tuis donis, ut adulari tibi nunc incipiam qui nulli umquam sim solitus o. Scribere non possum quae suggerit animus, obruor splendore nominis tui. Adeo certatim omnes homines, quotquot vel nunc Augusta ad nos veniunt vel umquam antehac te novere ... illegible⌈...... illegible⌉, tuas laudes, tuam humanitatem, tuam morum civilitatem praedicant, ut nisi mihi esses vere notissimus, frontem abiecisse omnes dicerem, qui tam sine modo prae aliis omnibus unum praedicent. Rediens nuper huc Philipp Melanchthon (Philipp Schwartzerd) (*1497 – †1560), Lutheran theologian, humanist, Martin Luther's collaborator and friend, author of the Augsburg Confession. He was strongly influenced by Luther, whom he called his spiritual father. In 1519 he was present as a spectator at the disputation of Leipzig between Martin Luther and Johann Eck. He was also in attendance at the Diet of Augsburg (1530) and at the religious colloquy of Worms (1557)⌊PhilippusPhilipp Melanchthon (Philipp Schwartzerd) (*1497 – †1560), Lutheran theologian, humanist, Martin Luther's collaborator and friend, author of the Augsburg Confession. He was strongly influenced by Luther, whom he called his spiritual father. In 1519 he was present as a spectator at the disputation of Leipzig between Martin Luther and Johann Eck. He was also in attendance at the Diet of Augsburg (1530) and at the religious colloquy of Worms (1557)⌋ noster, non potes credere, quam sit honorifice de te locutus multis et magnis viris audientibus. Ibi vero, cum de humanitate tua velut certamen sumeretur, Ionas, nosti opinor hominem, “o mi Eobane, inquit, nesciebam tuum Dantiscum, quem praedicare mihi tantopere solebas, ipsam humanitatem esse, quod si scissem, iamdudum quaesissem aliquam occasionem insinuandi me in amicitiam viri optimi.” Haec vere ita ut scribo acta sunt, quae vero ego responderim, ideo non scribo, ne suspectus tibi eius fiam superinscribed in place of crossed-out ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉fiamfiam superinscribed in place of crossed-out ...⌉ vitii, quod semper vitavi cane peius et angue. Praeterea est hic quidam Ulrich Pinder Jr (Udalrichus Pindarus, Ulrich Binder) (†after 1531), 1517–1526 studied low in Wittenberg, 1527 was in Spain (when met Dantiscus) and Paris; since 1531 counsellor in Nürnberg; son of Ulrich Pinder (†1510-1519) physician, editor and printer, author of among the other Speculum passionis domini nostri Jhesu Christi and Speculum intellectuale felicitais humanae (ADB, vol. 26, p. 149–150)⌊Udalrichus PindarusUlrich Pinder Jr (Udalrichus Pindarus, Ulrich Binder) (†after 1531), 1517–1526 studied low in Wittenberg, 1527 was in Spain (when met Dantiscus) and Paris; since 1531 counsellor in Nürnberg; son of Ulrich Pinder (†1510-1519) physician, editor and printer, author of among the other Speculum passionis domini nostri Jhesu Christi and Speculum intellectuale felicitais humanae (ADB, vol. 26, p. 149–150)⌋, qui in Spain (Hispania)⌊HispaniisSpain (Hispania)⌋ in familiaritatem tuam se venisse ait. Quid quaeris? Eodem ore te effert, quo hi quos dixi alii omnes, quibus vel per umbram visus es. Hoc demum est, optime Dantisce, vere regis legatum et amicum agere, hoc est omni se fortuna maiorem et in quavis amplissima dignum ostendere. Hoc est regias vices sustinere et eius regis, qui inter omnes Europe (Europa), the continent⌊EuropaeEurope (Europa), the continent⌋ reges sit vel regnorum amplitudine vel potentiae et virium magnitudine longe maximus. Sed contineo me, ne in epistola poetam fieri me causari possis. Eris
AAWO, AB, D. 3, f. 36v
mihi deinceps, optime Dantisce, boni viri verum exemplar et qui nunc ab hoc tempore bona fide semper honore meo on the margin⌈meomeo on the margin⌉ semper celebrabere versu. Itaque quae nunc honorandi nominis tui on the margin⌈tuitui on the margin⌉ causa instituo, brevi ut spero videbis, neque enim excidit, quid a te discedens dixerim. Epitaphium in Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)⌊Mercurinum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)⌋ iam non licebat absolvere, et volebam aliquid exquisitum ad te tantum amicum mittere ig. Itaque igitur ignoscas rogo et hoc nunc procrastinari m; mittam brevi, si quidem futurum te diutius apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ audio. Tuum aurum, quod abeunti dederas, conflavi in unum anulum, quem cotidie circumfero et ostento et praedico id munus esse viri maximi, legati regis maximi, Dantisci scilicet eius, quem tot praeconiis ornent haec tempora, ut ne dicam semper homines; pauci sunt, qui tuum nomen ignorent, benignitatem omnes admirantur. Katharina Spater (†1543), since 1514 wife of Helius Eobanus Hessus, daughter of Erfurt burgher Heinrich Spater (WORSTBROCK 1, p. 1069)⌊Uxor meaKatharina Spater (†1543), since 1514 wife of Helius Eobanus Hessus, daughter of Erfurt burgher Heinrich Spater (WORSTBROCK 1, p. 1069)⌋ uniones auro inclusos ms. inclusas(!)
⌈inclusosinclusos ms. inclusas(!)
⌉ ut custodit unice, ita carissimos habet ob hoc, quia a te dono dati sint. Pro quibus tuis in me beneficiis quid reddam? Aurum et argentum non est mihi, nosti commune verbum, dabo tamen operam, ut ne ingratitudinis ullo pacto accusari queam. Nihil nunc ad manum erat nugarum, quod ad te mitterem praeter unum hunc libellum psalmorum nuper hic editorum, multa vero edere soleo. Sed qualiacumque horum deinceps, tu velis nolis, bona pars eris. Vix, ut vides, tempero hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉ ineptiis, ita est tibi vere hic animus deditus. Saluta precor meo nomine optimos ac doctissimos viros hidden by binding⌈[os]os hidden by binding⌉ dominum Cornelis De Schepper (Cornelius Scepperus, Cornelis De Dobbele, Cornelius Duplicius) (*1503 – †1555), erudite, diplomat in the Habsburgs' service; close friend of Ioannes Dantiscus; initially in the service of Christian II of Oldenburg, King of Denmark; 1526 secretary and councillor to Emperor Charles V of Habsburg (CE, vol. 3, p. 218-220; DE VOCHT 1961, p. 15-24)⌊Cornelium SchepperumCornelis De Schepper (Cornelius Scepperus, Cornelis De Dobbele, Cornelius Duplicius) (*1503 – †1555), erudite, diplomat in the Habsburgs' service; close friend of Ioannes Dantiscus; initially in the service of Christian II of Oldenburg, King of Denmark; 1526 secretary and councillor to Emperor Charles V of Habsburg (CE, vol. 3, p. 218-220; DE VOCHT 1961, p. 15-24)⌋, dominum Logum, dominum Caspar Ursinus Velius (Caspar Bernhardi) (*1493 – †1539), humanist and poet, author of poems and chronicle of the wars of King Ferdinand against John Zápolya and the Ottoman Empire (De Bello hungarico, printed in 1762); friend of Erasmus of Rotterdam and Dantiscus; since 1509 servant of Gurk bishop Matthäus Lang; in 1527 became historian of King Ferdinand and in 1532 he was also appointed tutor of his children (DE VOCHT 1961, p. 56; CE, vol. 3, p. 356-357)⌊UrsinumCaspar Ursinus Velius (Caspar Bernhardi) (*1493 – †1539), humanist and poet, author of poems and chronicle of the wars of King Ferdinand against John Zápolya and the Ottoman Empire (De Bello hungarico, printed in 1762); friend of Erasmus of Rotterdam and Dantiscus; since 1509 servant of Gurk bishop Matthäus Lang; in 1527 became historian of King Ferdinand and in 1532 he was also appointed tutor of his children (DE VOCHT 1961, p. 56; CE, vol. 3, p. 356-357)⌋ et si qui sunt superinscribed⌈suntsunt superinscribed⌉ alii nobis amici. Sed, quod oblitus eram et ut unde coeperam concludam epistolam, statueram redire ad te, nisi Philipp Melanchthon (Philipp Schwartzerd) (*1497 – †1560), Lutheran theologian, humanist, Martin Luther's collaborator and friend, author of the Augsburg Confession. He was strongly influenced by Luther, whom he called his spiritual father. In 1519 he was present as a spectator at the disputation of Leipzig between Martin Luther and Johann Eck. He was also in attendance at the Diet of Augsburg (1530) and at the religious colloquy of Worms (1557)⌊PhilippusPhilipp Melanchthon (Philipp Schwartzerd) (*1497 – †1560), Lutheran theologian, humanist, Martin Luther's collaborator and friend, author of the Augsburg Confession. He was strongly influenced by Luther, whom he called his spiritual father. In 1519 he was present as a spectator at the disputation of Leipzig between Martin Luther and Johann Eck. He was also in attendance at the Diet of Augsburg (1530) and at the religious colloquy of Worms (1557)⌋ cum suis huc rediisset. Deinceps quae voles ab Eobano curari, pro tuo iure manda; nihil enim cupio omnino magis quam tibi gratificari. Salutat plurimum te Ulrich Pinder Jr (Udalrichus Pindarus, Ulrich Binder) (†after 1531), 1517–1526 studied low in Wittenberg, 1527 was in Spain (when met Dantiscus) and Paris; since 1531 counsellor in Nürnberg; son of Ulrich Pinder (†1510-1519) physician, editor and printer, author of among the other Speculum passionis domini nostri Jhesu Christi and Speculum intellectuale felicitais humanae (ADB, vol. 26, p. 149–150)⌊Udalrichus PindarusUlrich Pinder Jr (Udalrichus Pindarus, Ulrich Binder) (†after 1531), 1517–1526 studied low in Wittenberg, 1527 was in Spain (when met Dantiscus) and Paris; since 1531 counsellor in Nürnberg; son of Ulrich Pinder (†1510-1519) physician, editor and printer, author of among the other Speculum passionis domini nostri Jhesu Christi and Speculum intellectuale felicitais humanae (ADB, vol. 26, p. 149–150)⌋, de quo scripsi, si forte possis in memoriam revocare amicitiam hominis. Jesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament⌊ChristusJesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament⌋ te nobis servet quam diutissime.
Vere tuus Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊Eobanus HessusHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋
| |
5 | IDL 609 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Nuremberg, 1531-04-04 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 3, k. 42-43
| 2 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 234
|
Podstawy źródłowe - stare druki: 1 | DANTISCUS 1764 s. 310-314 (in extenso) | 2 | Epitaphia (In Funere Reverendiss(imi) D(omini) Mercurini a Gattinaria Aelius Eobanus Hessus) s. [1] unnumbered after A3v-Bv (in extenso, enclosure only) |
Publikacje: 1 | HIPLER 1891 Nr 3, s. 475-479 (in extenso; niemiecki regest) | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 115, s. 70 (angielski regest; ekscerpt) | 3 | Españoles part II, Nr 54, s. 220-224 (ekscerpt język: hiszpański przekład) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Non erat anxia et exquisita excusatione opus superinscribed⌈opusopus superinscribed⌉ dilati in tempus responsi ad meas litteras, optime ac humanissime Dantisce et patrone mi!
Omitto enim in epistola praesertim magnifica ista cognomina dignitatis tuae, quibus ut ornatus merito es ita haudquaquam te illas gaudere certo scio. Satis enim sciebam non modo multis, verum etiam magnis occupationum turbis obrui te magis quam teneri. Illo unice gavisus, quod et litterae tuae declarant et res ipsae testantur, veterem tuum in me amorem nulla ex parte factum, sic enim scribis, esse remissiorem, cuius amicitia si carerem, ambienda erat modis omnibus. Quis enim non talis tantique viri gaudeat vel potius non superbiat ac sese efferat consuetudine nedum amicitia?
Quod carminis Latini in me nescio quam elegantiam et facilitatem laudas, facis tu quidem non tam pro more aliquo tuo qui aliunde tibi irrepserit, sed prorsus pro naturae tuae benignitate summa. Qua etiam his tua sponte cedis, quos relinquere post te longo intervallo poteras, cum
cf. Mart. 8.18.9-10 amicus, qui velit ingenio cedere, rarus erit ⌊sint tam pauci, ut ille ait, qui velint ingenio cederecf. Mart. 8.18.9-10 amicus, qui velit ingenio cedere, rarus erit ⌋. Quid enim cf. De duabus Lucretiis, barbara et Romana. Ioannes Dantiscus Alphonso Valdesio [1530-10 — 1531-03], CIDTC IDP 181; De duabus Lucretiis, barbara et Romana. Ad Lectorem [1530-10 — 1531-03], CIDTC IDP 182; De duabus Lucretiis, barbara et Romana. De Lucretia barbara [1530-10 — 1531-03], CIDTC IDP 183; De duabus Lucretiis. In Lucretiam Romanam sese interficientem [1530-10 — 1531-03], CIDTC IDP 162; De duabus Lucretiis, barbara et Romana. [Responsio a Ioanne Dantisco ad epigramma Stephani Comitis data] [1531-01 — 1531-03], CIDTC IDP 184⌊carmine tuo de duabus Lucretiiscf. De duabus Lucretiis, barbara et Romana. Ioannes Dantiscus Alphonso Valdesio [1530-10 — 1531-03], CIDTC IDP 181; De duabus Lucretiis, barbara et Romana. Ad Lectorem [1530-10 — 1531-03], CIDTC IDP 182; De duabus Lucretiis, barbara et Romana. De Lucretia barbara [1530-10 — 1531-03], CIDTC IDP 183; De duabus Lucretiis. In Lucretiam Romanam sese interficientem [1530-10 — 1531-03], CIDTC IDP 162; De duabus Lucretiis, barbara et Romana. [Responsio a Ioanne Dantisco ad epigramma Stephani Comitis data] [1531-01 — 1531-03], CIDTC IDP 184⌋ elegantius, quod ideo facile patior te vocare nugas, quod sciam ita solere te amanter mecum atque etiam de te ipso nugari nonnumquam; quae si istae tibi nugae sunt, quaenam seria durent? Sed quid ago? Novi ego te, nosti et tu Eobanum; ego te virum, nihil dicam maius, tam litteris quam dignitatibus ornatissimum, tu me in altero horum nihil, in altero parum omnino praestantem. Quod si tu hoc aliquid esse putas poetari nonnihil posse et carmen plerumque non omnino infeliciter absolvere, felicem me, qui te talem virum in talibus rebus laudatorem invenerim; notum est illud de Naeviano Hector ⌊HectoreHector ⌋. Itaque contentus ego iudicio tuo in tacito interim sinu gaudeo, nihil omnino curans, quid porro alii de me sentiant quantumvis garruli, cum sciam et sua risisse saecula Maeonides ⌊MaeonidenMaeonides ⌋. Non quoniam ego non rideri me dignum existimem, sed quia naturae quodam nescio vitio ne an bono semper solitus sim contemnere gloriosos istos logodaedalos et, ne dicam verius, σπερμολόγους, quantumvis etiam Catullientes ac etiam, si dis placet, Catullos. Sed de his satis.
Mitto, sicuti iubebas, ad te poemata quaedam mea, inter quae et illud, quod mandaveras aud Augsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌊AugustaeAugsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌋ fieri tibi epicedion in Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)⌊MercurinumMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)⌋, ut
AAWO, AB, D. 3, f. 42v
videas non oblitum me nec superinscribed⌈necnec superinscribed⌉ mandati tui nec mei promissi. Maturius autem et ipse tibi respondissem et misissem hos libellos, si a prelo statim mihi fuissent parata. Nam forte ita accidit, ut id temporis quos maxime tibi fuit respondendum excuderentur apud typographos et non oportebat me tantum ep epistula tibi satisfacere, neque enim hoc fuisset factum satis; cum iuberes, vel potius pro tua modestia rogares, uti aliquid meorum ad te mitterem. Nihil vero erat ad manum aliud, quod mitterem. Sic enim statim distrahuntur quaecumque hic edo; edo autem semper aliquid, otii omnino, ut et tu scribis, impatiens, quod plerumque tamen male colloco et non minus honestis sodalitatibus, quam litteris impendo.
Mittam vero deinceps plura tibi, dummodo sciam, ubinam gentium agas. Hactenus enim non satis sciebam, secutusne esses in The Belgians ⌊BelgasThe Belgians ⌋ Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋, an ad clarissimum tuum Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊regemSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ redisses. Hoc postquam ex tuis litteris intellexi esse s(cilicet(?)) te apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋, iam dabo operam, ut nihil officiorum a me desideres, quandoquidem huiuscemo written over d⌈doo written over d⌉di officiis gaudes et amas etiam plus negotiorum tibi ex meis ineptiis accrescere. Nam quod superioribus litteris, quas Augsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌊AugustamAugsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌋ ad te dederam, humanitatem tuam commendavi, id et vere, et tuo merito feci, et scribebam tum non magis, quid ego, quam etiam quid alii de te praedicarent. Atque id quoniam in epistola et semel factum mihi nequaquam satis videtur factum, dabo propediem operam, ut et orbis intelligat, non falso me tuam humanitatem alicubi commendasse.
De Theocritus (†3rd century BC), ancient Greek bucolic poet⌊TheocritoTheocritus (†3rd century BC), ancient Greek bucolic poet⌋ meo, qui ex his nundinis exit, tibi inscribendo, ut Augsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌊AugustaeAugsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌋ receperam, magna de a causa non est factum, et erat non satis dignum operae pretium nec sufficiebat unius par non admodum magni libri inscriptio ad tua in me beneficia ulla ex parte compensanda. Tu velim mihi significes, (nam Augsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌊AugustaeAugsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌋ quidem perplexe loquebaris) gaudeas ne et libros tibi inscribi. Multa mihi nunc sunt in manibus. Homer aoidos, in the classical tradition the author of the "Iliad" and the "Odyssey"; the greatest ancient Greek epic poet⌊HomerusHomer aoidos, in the classical tradition the author of the "Iliad" and the "Odyssey"; the greatest ancient Greek epic poet⌋ integer a me vertitur. Silvarum libros septem parturio. Heroidas Christianas locupletatas nuper et repastinatas brevi denuo sum editurus; alia written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉aa written over ...⌉ minora taceo, quae alia superinscribed⌈aliaalia superinscribed⌉ sub alia adnascuntur in dies. Quamquam, ut dixi, mihi non erit satis librorum te inscriptionibus honorasse, nisi et ipso te, hoc est nomine tuo, libros AAWO, AB, D. 3, f. 43r implevero. Significabis tamen, si tibi videtur, an horum, quae dixi, aliquod, et quod inscribi tibi velis. Admodum enim metuo, ne vel ingratu written over i⌈iuu written over i⌉s videar vel pro tuis in me summis beneficiis paria non faciam.
Venio ad eam partem litterarum tuarum, in qua scribis versari me in tragoedia hac non admodum ex usu meo. O mi Dantisce, sentio et intellego satis, quam dicas tragoediam, sed quis me liberabit ex hac tragoedia? Quis ex tragoedo comoedum me faciet? Obsequendum est, uti vides, hisce et temporibus et moribus, in quae quoniam et ego incidi, necesse est et me velut Ixyonis Ixion ⌊IxionisIxion ⌋ rotae alligatum verti circumverti rapique ac volutari, quocumque fert impetus haec omnia moderantis fati. Verum haec ad te quidem, nam super huiuscemodi rebus vo paper damaged⌈[o]o paper damaged⌉ces hic nequaquam sunt liberae.
Amicus ille, qui te salutari iusserat meis litteris et cuius tibi nomen excidit, est Ulrich Pinder Jr (Udalrichus Pindarus, Ulrich Binder) (†after 1531), 1517–1526 studied low in Wittenberg, 1527 was in Spain (when met Dantiscus) and Paris; since 1531 counsellor in Nürnberg; son of Ulrich Pinder (†1510-1519) physician, editor and printer, author of among the other Speculum passionis domini nostri Jhesu Christi and Speculum intellectuale felicitais humanae (ADB, vol. 26, p. 149–150)⌊Udalrichus PindarusUlrich Pinder Jr (Udalrichus Pindarus, Ulrich Binder) (†after 1531), 1517–1526 studied low in Wittenberg, 1527 was in Spain (when met Dantiscus) and Paris; since 1531 counsellor in Nürnberg; son of Ulrich Pinder (†1510-1519) physician, editor and printer, author of among the other Speculum passionis domini nostri Jhesu Christi and Speculum intellectuale felicitais humanae (ADB, vol. 26, p. 149–150)⌋, huius Nuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌊urbisNuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌋ nostrae civis iureconsultus valde eruditus et nunc etiam valde podagricus, tui certe amantissimus, nam tuas ei litteras ostendi, quibus cum vehementer fuisset exhilaratus, rogavit, ut salutem tibi suo nomine ascriberem, quam diceret tibi manibus pedibusque, quamquam podagricis, salutem tamen, quantum ad te, nullo modo podagricam. Solet Ulrich Pinder Jr (Udalrichus Pindarus, Ulrich Binder) (†after 1531), 1517–1526 studied low in Wittenberg, 1527 was in Spain (when met Dantiscus) and Paris; since 1531 counsellor in Nürnberg; son of Ulrich Pinder (†1510-1519) physician, editor and printer, author of among the other Speculum passionis domini nostri Jhesu Christi and Speculum intellectuale felicitais humanae (ADB, vol. 26, p. 149–150)⌊isUlrich Pinder Jr (Udalrichus Pindarus, Ulrich Binder) (†after 1531), 1517–1526 studied low in Wittenberg, 1527 was in Spain (when met Dantiscus) and Paris; since 1531 counsellor in Nürnberg; son of Ulrich Pinder (†1510-1519) physician, editor and printer, author of among the other Speculum passionis domini nostri Jhesu Christi and Speculum intellectuale felicitais humanae (ADB, vol. 26, p. 149–150)⌋ enumerare quinque linguas, quas tu calleas, quibus loquaris. Multa praetermitto, quae cartam implerent et non ita multum ad rem facerent, sed ego tecum garrire volui, quod tu quidem in ista nunc amplitudine constitutus feres, quoties recordaberis iucundissimae olim nobis actae consuetudinis, quam quidem hac nunc utriusque nostrum aetate aequum est mutuam benevolentiam consequi. Nam officiis quidem ultro citroque missitandi munera tecum certare non possum, humanitate, benevolentia, addo etiam litterarum officio vinci me non patiar. Mea caro, mi patrone, maximas tibi gratias agit pro, Katharina Spater (†1543), since 1514 wife of Helius Eobanus Hessus, daughter of Erfurt burgher Heinrich Spater (WORSTBROCK 1, p. 1069)⌊CatharinaKatharina Spater (†1543), since 1514 wife of Helius Eobanus Hessus, daughter of Erfurt burgher Heinrich Spater (WORSTBROCK 1, p. 1069)⌋, pro catena, qua illam donasti, eamque circumfert et ostentat iis Noricis matronis ubiubi potest. Illae admirantur nobis e caesarea aula talia transmitti, atque ita tu facis, ut et nos aliquid esse existiment. Forte sic accidit ut, cum tuum munus afferretur, ipsa, cui ferebatur, esset in lecto puerperii, cum paucos ante dies Callimachus, son of Helius EOBANUS Hessus ⌊CallimachumCallimachus, son of Helius EOBANUS Hessus ⌋ mihi filiolum elegantem peperisset. Quae res, ut ipsam exhilaravit supra modum, ita superinscribed in place of crossed-out tam⌈tam ita ita superinscribed in place of crossed-out tam⌉ mihi suscepta est loco felicissimi ominis.
AAWO, AB, D. 3, f. 43v
Ex novis, quae scribebas, nihil sane placebat, nisi quod speramus Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesarisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ cunctationem non esse de nihilo alioqui; nisi sciret The Ottoman Turks (Turcae) ⌊TurcasThe Ottoman Turks (Turcae) ⌋ quieturos, quid tam securus in utramque dormit aurem?
cf. Verg. A. 5.195 quamquam o! sed superent, quibus hoc, Neptune, dedisti ⌊Quamquam o! — sed superent quibus hoc, Fortuna, dedisti paper damaged⌈[i]i paper damaged⌉cf. Verg. A. 5.195 quamquam o! sed superent, quibus hoc, Neptune, dedisti ⌋.
Nobiscum nihil rerum quod scire tua referat admodum, hoc est hidden by binding⌈[est]est hidden by binding⌉ quod audire delecte written over a⌈aee written over a⌉t. Aedificamus tamen et mutamus quadrata rotundis muris, scilicet nos defensuri, si Dominus civitatem custodire noluerit.
Habes nunc et tu, mi Dantisce, epistolam non Ciceronianam, sed Noricam, id est confusam et barbaram. Quae enim sit istaec superstitio, laboriose et anxie electa verba quaerere ad amicum scribentem! Epistulas ego a [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ quam coram loqui scribere non soleo. I nunc et excusa tuam in scribenda epistula negligentiam, optime Dantisce, cum habeas a me exemplum non solum non quaesitae elegantiae, sed paene etiam affectae hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ negligentiae.
Felicissime opto, ut valeas cum tuis omnibus. Rogo, ut salutes meo nomine, si forte adhuc tecum sunt, doctissimos viros dominum Cornelis De Schepper (Cornelius Scepperus, Cornelis De Dobbele, Cornelius Duplicius) (*1503 – †1555), erudite, diplomat in the Habsburgs' service; close friend of Ioannes Dantiscus; initially in the service of Christian II of Oldenburg, King of Denmark; 1526 secretary and councillor to Emperor Charles V of Habsburg (CE, vol. 3, p. 218-220; DE VOCHT 1961, p. 15-24)⌊Cornelium ScheperumCornelis De Schepper (Cornelius Scepperus, Cornelis De Dobbele, Cornelius Duplicius) (*1503 – †1555), erudite, diplomat in the Habsburgs' service; close friend of Ioannes Dantiscus; initially in the service of Christian II of Oldenburg, King of Denmark; 1526 secretary and councillor to Emperor Charles V of Habsburg (CE, vol. 3, p. 218-220; DE VOCHT 1961, p. 15-24)⌋, qui Augsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌊AugustaeAugsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌋ nobis suavissime congarriebat, dominum Georg von Logau (Georgius Logus) (*1495 – †1553), humanist, Silesian poet; in the period of 1527-1529 was staying in Cracow in company of his cousin Georg von Logschau (an imperial envoy); in 1530 took part in the Imperial diet in Augsburg and there met Ioannes Dantiscus; in 1537 took up a residence in Wrocław; 1525 secretary and councellor of archduke Ferdinand von Habsburg; 1537 parish priest of St. Cross' and canon of St. John's church in Wrocław⌊Georgium Logum on the margin⌈LogumLogum on the margin⌉Georg von Logau (Georgius Logus) (*1495 – †1553), humanist, Silesian poet; in the period of 1527-1529 was staying in Cracow in company of his cousin Georg von Logschau (an imperial envoy); in 1530 took part in the Imperial diet in Augsburg and there met Ioannes Dantiscus; in 1537 took up a residence in Wrocław; 1525 secretary and councellor of archduke Ferdinand von Habsburg; 1537 parish priest of St. Cross' and canon of St. John's church in Wrocław⌋, qui dulcissima nobis carmina dulcissime recitabat, imprimis vero dominum Caspar Ursinus Velius (Caspar Bernhardi) (*1493 – †1539), humanist and poet, author of poems and chronicle of the wars of King Ferdinand against John Zápolya and the Ottoman Empire (De Bello hungarico, printed in 1762); friend of Erasmus of Rotterdam and Dantiscus; since 1509 servant of Gurk bishop Matthäus Lang; in 1527 became historian of King Ferdinand and in 1532 he was also appointed tutor of his children (DE VOCHT 1961, p. 56; CE, vol. 3, p. 356-357)⌊Casparem UrsinumCaspar Ursinus Velius (Caspar Bernhardi) (*1493 – †1539), humanist and poet, author of poems and chronicle of the wars of King Ferdinand against John Zápolya and the Ottoman Empire (De Bello hungarico, printed in 1762); friend of Erasmus of Rotterdam and Dantiscus; since 1509 servant of Gurk bishop Matthäus Lang; in 1527 became historian of King Ferdinand and in 1532 he was also appointed tutor of his children (DE VOCHT 1961, p. 56; CE, vol. 3, p. 356-357)⌋, cum quo paenitet non penitiorem me Augsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌊AugustaeAugsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌋ contrax contraxisse consuetudinem ac familiaritatem.
Te rogo, ut si on the margin⌈sisi on the margin⌉ quando per occupationes tuas tibi vacet, ad me scribas. Utinam Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ Nuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌊NurenbergaeNuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌋ potius quam Brussels (Bruxellae), city in the Low Countries, Duchy of Brabant, since the regency of Mary of Hungary the capital of the Habsburg Netherlands, today the capital of Belgium⌊BruxellisBrussels (Bruxellae), city in the Low Countries, Duchy of Brabant, since the regency of Mary of Hungary the capital of the Habsburg Netherlands, today the capital of Belgium⌋ habitare voluisset, ut tua dulcissima praesentia nobis uti licuisset, vel saltem non recessisset in istum Germany (Germania, Niemcy)⌊GermaniaeGermany (Germania, Niemcy)⌋ angulum, ut propior nobis esses. Profecto te inviserem saepius et haererem diutius tibi, quam Augsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌊AugustaeAugsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌋ feceram, unde nulla de causa properabam nimium, cuius rei post eam diem paenituit saepe. Iterum vale, vir summe, et me, sic ut facis, ama.
Tuae Reverendissimae Dominationi unice deditus Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊Eobanus HessusHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋
Enclosure:
In Funere Reverendissimi Domini Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)⌊Mercurini a GattinariaMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)⌋ Aelius Eobanus Hessus
Cui sua divitias virtus et honesta laborum
Opes honestas contulit patientia.
Scribere me Dantisce iubes Epicedia magni
Quae Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)⌊MercuriniMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)⌋ funus ornet laudibus.
Fas mihi mandatis animo parere volenti
Tua cuncta iussa quem decet, capescere.
De me sic meritus cum sis, et sic tua virtus
Et postulet haud vulgaris eruditio.
Accipe sed lacrimis alieno carmina plectro
Ratione scripta Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)⌊MercuriniMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)⌋ nominis.
Quod quia spreverunt Elegi tractasse rebelles
Successit his Iambus aequus arbiter,
Quondam criminibus nunc aptus et ille querelis,
Et ante saepe lectus in funebribus.
Tempore quo tetricae ruperunt fila sorores
Tibi Mercurine Gattinariae domus
Eximium decus, ad tumulum venere frequentes,
Divae daturae iusta funeri tuo. Prima bonis virtus comitata sororibus ibat Probitate, lege, pace, iustitia, fide.
Ibat et ipsa suis sapientia cincta ministris,
Modestia, pietate, fortitudine.
Ex his triste duae pheretrum subiere priores
Capulum sequentes ingemuere ceterae.
Praecipue pax atque fides, quas ille solebat
In tempus omne amare constantissime.
Iustitia indecores flebat laniata capillos
Audita sive hoc, sive tale quid loqui.
Quae modo ab exilio duce te revocata videbar,
Te Mercurine abeunte rursus avocor.
Conscidit alma fides lacerae subtegmina pallae
Et eiulabat ut solent miserrimae.
Ingemuit probitas solam se questa relinqui
Quod occidisset ipsius verus pater.
Quis numerare queat, quot in illo funere divae
Bonis amicae lacrimas effuderint?
Quas neque crediderim tantum doluisse, cicuta
Quando extulere consopitum Socratem.
Nec plures lacrimas magno fudisse Platoni
Cum sternerent funebre diversorium.
Non sic Democritum flerunt non Pythagoraei
Ad haud parum lacrimosa busta funeris.
Nec tantum ille chorus virtutum Heroinarum,
Funebre solvit Mercurino debitum.
Verum etiam super Aonides venere puellae
Nec defuere contorales Gratiae.
Quae procul e tumulo spectantes tristia magni
Sed gloriosa Mercurini funera.
Constiterant maestae gemitusque dedere Camenae,
Collacrimantes adstiterunt Gratiae.
Cum sic prae reliquis de ter tribus una loquuta est,
Fuisse credas Uranien amabilem.
Heu dolor, hoc etiam Parcis licuisse superbis,
Quis aequiore pectoris sensu ferat?
Ecce iacet nostri quondam defensor honoris,
Nos ille semper excolebat unice.
Quanto nostra salus orbata est praeside? quanto,
Orbata patre vera virtus exsulat?
Quale Auguste tuo decessit lumen honori,
Letale vulnus hocne sentis Carole?
Nemo tuae melior, te principe, praefuit aulae,
Meliusque rebus nemo consuluit tuis.
Pacis et armorum fuit arbiter aequus, et idem
Auctoritate summus, invictus manu.
Magnarum contemptor opum, pietatis imago
Rarissima altae fama temperantiae.
Invidere tuis talem fata impia rebus
Auguste Caesar o beate praesidem.
Ne tibi quo posses veterum virtute priorem
Te gloriari dira sors relinqueret.
Nam fuit ille tibi, quod Maecenas fuit olim
Tuo bonus ter maximo cognomini.
Quod fuit Aecidae Phoenix, quod Nestor Atridae,
Quod Mentor incluto senex Ulisseo.
Quod fuit Aeneae magno generosus Achates,
Quod glorioso Ephestion Philippidae.
Nunc tamen ille brevem tantus tenuatur in urnam,
Et vix inane nomen exstat illius.
Vos mihi nunc maestae date lilia pulchra sorores,
Cumulemus ut sepulcra floribus novis.
His saltem illustrem decoremus honoribus umbram,
Fungamur hoc, quamvis inani munere.
Talibus Uraniae dictis affata sorores
Confusa tristes eiulatus aedidit.
Nec Charites tacuere, sed e tristibus una loquuta est
Thalian hanc fuisse floridam ferunt.
Nos larga dedimus caelestia munera dextra,
Tibi Mercurine queis placebas omnibus.
Luminibus blandam tibi nos afflavimus auram,
Nos vultui tuo perennem gratiam.
Nos decus indidimus maiestatemque verendam,
Tuoque robur haud iniquum corpori.
Nostrum munus erat quae te facundia divis
Aequavit ipsis, praetulit mortalibus.
Quid tamen haec prodest tibi nos tribuisse deorum,
Benignitate copiosa munera?
Invida postquam isthaec mors abstulit omnia, quando
Fuerant tibi datura fructum maximum.
Iam patrium linquens Hispani flumen Iberi,
Germaniam petis secutus Caesarem.
Cum subito extinctum populi videre colentes,
Montana regna ad Oenipontum nobile.
Scilicet invidit fatum, ne magna videres
Rheni superbi, Danubique flumina.
Sed nihil immiti prosunt in morte querelae,
Nullis superba precibus umquam flectitur.
Nos tibi nunc tumulum facimus, tumulumque coronis
Ornamus hisce perpetuo virentibus.
Ut dum vere novo repetitus floreat orbis,
Tua gloriosa laude fama floreat.
| |
6 | IDL 6264 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Nuremberg, [1531] (poetical letter) |
Podstawy źródłowe - stare druki: 1 | DANTISCUS 1764 s. 315-317 (in extenso) | 2 | Epitaphia (Clariss(imo) Viro ac D(omino) D(omino) Ioanni Dantisco Episcopo Culme(n)si etc. Sereniss(imae) Regiae M(aiestatis) Poloniae apud Caes(arem) Oratori etc. D(omino) ac patrono perpetua fide colendo suo Aelius Eobanus Hessus) s. D3v-r (in extenso) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Clarissimo Viro ac Domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni a Curiis DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋, episcopo Culmensi etc., serenissimae Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊regiae maiestatisSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ Poland (Kingdom of Poland, Polonia)⌊PoloniaePoland (Kingdom of Poland, Polonia)⌋ apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ oratori etc., domino ac patrono perpetua fide colendo suo, Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊Aelius Eobanus Hessus
Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋
Quam, Dantisce, legis, tibi Nuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌊NorideNuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌋ venit ab urbe
Littera tam longae fessa labore viae,
Nam, nisi me fallit ratio dimensa locorum,
Pene decem decies milibus egit iter.
Musa quidem gravibus iamdudum assueta periclis
Hoc quoque non dubia mente subivit onus,
Noctibus hybernis et solibus usta diurnis
Est tamen ex ipso nota colore tibi.
Haec patrii tecum peragravit regna Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn⌊BorussiRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn⌋
In mare ms. marc(!)
⌈maremare ms. marc(!)
⌉ qua gravibus Vistula (Wisła), river in Poland⌊VistulaVistula (Wisła), river in Poland⌋ fertur aquis
Haec tecum fortes visa est coluisse Inhabitants of Poland ⌊PolonosInhabitants of Poland ⌋
Pulchra ubi Sarmaticas Cracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland⌊CrocaCracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland⌋ gubernat opes
Regales celebrans thalamos pompamque iugalem
Ausa est semideis te quoque teste loqui
Hanc igitur tibi ceu reducem tot euntibus annis
Auribus obstreperam fer precor esse tuis
Cum tua Maximilian I of Habsburg (*1459 – †1519), from 1486 King of the Romans, actual ruler of the Empire from the death of Frederick III (1493), 1508-1519 Holy Roman Emperor of the German Nation; son of Emperor Frederick III and Eleanor of Portugal
Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesaribusMaximilian I of Habsburg (*1459 – †1519), from 1486 King of the Romans, actual ruler of the Empire from the death of Frederick III (1493), 1508-1519 Holy Roman Emperor of the German Nation; son of Emperor Frederick III and Eleanor of Portugal
Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ virtus sit nota duobus
Reddita seu belli tempore, sive togae
Cum Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊regiSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ placeas, quo nec praestantior armis,
Nec regnis alius latior esse potest.
Si meritis fortuna tuis respondeat illi
Nil debes, certe debuit illa tibi
Quamquam non adeo donis te ingentibus auxit
Ut meritis non sint illa minora tuis.
Sed neque forte tuas dotes metimur ab illa.
Est aliud, quod te laudis ad astra vehat.
Divitis ingenii floret tibi gratia, qualem
Vix dederit paucis de tribus ulla soror.
Copia multiplicis ratioque facillima linguae
Consilium, pietas, principe digna fides
Munera amabilium plusquam civilia morum
Suaviloquo veniens comis ab ore lepor
Haec, Dantisce, tuas ornant insignia laudes
Plusquam quae populi te venerantis habes
Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊RexSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ tibi Culmanas aquilas dedit inclytus, idem
Ornavit Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn⌊patriaeRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn⌋ te ditione tuae.
Tam bonus ut fieres, tam carus ut omnibus esses,
Hoc dare non potuit regia dextra tibi
Hoc tibi tu dederas usque huc ab inertibus annis
Hoc tibi culta diu Musica vita dedit
Natus et Aonidum puer enutritus in ulnis
Nunc vir ad Aonidas regia sceptra trahis.
Nec tamen inde tuam ventosa superbia mentem
Inflat et immodico pectus honore levat
Aequum fortuna servas in utraque tenorem
Hic summa dignum te modus esse docet
Non tamen his blandita tibi de laudibus ornat
Quae nunc parte bona Musa futura tua est.
Quod quia sic fieri poterat tibi forte videri
Scribere de multis pauca coacta fuit
Nam si cuncta tuae procurrat nomina famae
Forte aliqua poteras suspicione trahi
Vel quia transmisso pro munere verba remittam
Vel quia non norit te mea Musa satis
Sicut enim nec eges, nec es huius laudis avarus
Sic animi cautum me decet esse tui
Vera quidem virtus nisi se non testibus ullis
Indiget et laudes non amat immodicas
Vive, decus gentisque tuae, Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊regisque PoloniSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋,
Vive, animo tali non habiture parem
Te mea Sarmaticam seu forte redibis ad Arcton,
Sive manes, merito carmine Musa canet.
Vive nec obliture tui, Dantisce, poetae
Quem tu sicut amas, sic tueare precor.
Sic tibi contingat patrias feliciter urbes
Notaque Poland (Kingdom of Poland, Polonia)⌊Sarmatidum regnaPoland (Kingdom of Poland, Polonia)⌋ videre brevi.
| |
7 | IDL 380 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Nuremberg, 1532-04-17 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, BJ, AS (from the former Prussian State Library in Berlin), Nr 6. 15
| 2 | kopia język: łacina, XIX w., BK, 1845, 14r
|
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
BJ, BAS, No. 6. 15, p. 2 unnumbered
Reverendo in Christo domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni a Curiis DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋, episcopo Culmensi, oratori regio etc. domino et patrono colendissimo suo
Ut mirifice nos exhilaravit tuus ad nos adventus, clarissime ac ornatissime Dantisce, sic nonnihil sane perturbavit discessus, quoniam nec diu tecum esse licuit. Et illud, quod breve dabatur temporis tecum colloquendi spatium fere corrupimus perpetuo nostro more laetitiae nimium indulgendo liberioribus poculis. Sed ea res, ut reprehendenda quidem non est, ita vellem licuisset per eam liberius mihi tecum confabulari. Hic vero quoniam voluntati meae minime satis esse factum, emendabo quo uno pacto potero commissum in ea re vel errorem vel neglegentiam videlicet, ut ad te cum nostro carissimo Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensiIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ veniam, quam primum per psalmorum liber fuerit absolutus. Quod sub 1532-05-01⌊ferias dominorum Philippi et Iacobi1532-05-01⌋ futurum spero, modo tu venire me voles. Idque quocumque vel nutu significes, quamquam quid dubitem de tua incomparabili et perpetua erga me fide, quae tanta profecto est, ut me{s} prorsus mei pudeat, qui eam non modo non aequem, sed etiam nullo meo merito compensem. Quo enim possim? Sed quo minus possum, eo dabo impensius operam, ut intelligant omnes homines studiose me id fuisse conatum. Salutassem te nunc carmine, nisi ex continuata ab abitu tuo crapula adhuc ita languissem, ut Phoebum et Musas iratas senserim. Cum ad te venero, poeta fiam et Muses Greek goddesses of literature and the arts⌊MusasMuses Greek goddesses of literature and the arts⌋ mecum etiam invitas ducam. Ioanne nostro nihil est nec eruditius nec amabilius, ita suaviter una vivimus, confabulamur atque etiam, ne hoc praeteream, compotamus, ut ego dum illum habeo, omnem sodalitatem aliam facile contemnam. Quid multa? Gratulor tibi talis viri consuetudinem contigisse, dignissimi quem tanti facias, quanti vere te facere scio. Rectissime valeas ornatissime ac humanissime Dantisce, princeps et amice colendissime.
Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊EobanusHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋
| |
8 | IDL 7078 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Nuremberg, [1532]-04-20 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis, AGAD, Archiwum Warszawskie Radziwiłłów V, 5166a
|
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
2
Omnibus bonis rebus ornatissimo principi, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋ episcopo Culmensi, oratori regio Poland (Kingdom of Poland, Polonia)⌊PoloniaePoland (Kingdom of Poland, Polonia)⌋ etc., patrono colendissimo suo
[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensisIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ et ego ad te, mi optime Dantisce, [...] text damaged⌈[...][...] text damaged⌉ potuimus, easne transmiserit, an non transmiserit. Quas si nondum accepisti, speramus brevi te accepturum text damaged⌈[turum]turum text damaged⌉. Ideoque, ut intelligas nos in officio esse, scripsimus has, scripturi etiam plures deinceps, nec omittemus ullam occasionem, quae nobis offeretur, ad te scribendi. Nec solum non omittemus, sed anxie etiam quaeremus text damaged⌈[us]us text damaged⌉ et captabimus omnes ad te proficiscentes tabellarios, et non quiescemus omnino vel scribendo, vel ad te etiam excurrendo, sicut superioribus litteris tibi significavimus. Quid faciamus enim? Vincit tua summa humanitas omnia nostra studia, nec possumus ullo pacto respondere vel minimis tuis erga nos meritis.
Non credis, quantopere me commendaris multis et magnis hominibus in hac Nuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌊civitateNuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌋ tua sic erga me nuper exhibita et ostensa benevolentia. Omnibus iam in ore est Eobanus, ad quem tantus vir dignatus sit divertere. Quare, mi Dantisce, feres enim familiariter sic me tecum loqui, sim omnium perditissimus, nisi tibi immortalem text damaged⌈[m]m text damaged⌉ merito sim habiturus gratiam, quod me huic Nuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌊civitatiNuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌋ fecisti non paulo, quam fueram antea, commendatiorem. Quamquam non hoc tantum nomine(?) tibi debeo text damaged⌈[eo]eo text damaged⌉, non sum tam stupidus, ut non intelligam modis omnibus circumspiciendum esse mihi superinscribed⌈mihimihi superinscribed⌉, ut ostendam non tibi tantum fuisse me non ingratum tam praeclare de me merito.
Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensisIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ et ego numquam cessamus text damaged⌈[us]us text damaged⌉ de te loqui, sive soli, s... illegible⌈...... illegible⌉ sive cum aliis sumus, et per Deum – quis iam in hac civitate nescit Dantiscum paper damaged⌈[um]um paper damaged⌉ cum Eobano fuisse? Cupio vehementer scire, num tu probes meum ad te proficiscendi propositum, sed finem text damaged⌈[nem]nem text damaged⌉ facio, ne suspectum habeas me velle in epistula poetari text damaged⌈[ari]ari text damaged⌉. Tuo merito tacere possum.
Vale,
cf. Hor. Carm. 1.1.2 ⌊o et praesidium et text damaged⌈[et]et text damaged⌉ dulce decus meumcf. Hor. Carm. 1.1.2 ⌋
.
Vere tuus Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊EobanusHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋
| |
9 | IDL 6577 | Ioannes DANTISCUS do Ioannes CAMPENSIS (Jan van CAMPEN) & Helius EOBANUS Hessus (KOCH), before 1532-04-22 List zaginiony |
odebrano 1532-04-22 List zaginiony, mentioned in IDL 776, 777 |
| |
10 | IDL 777 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Nuremberg, 1532-04-23 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 154, k. 82
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 59
|
Publikacje: 1 | AT 14 Nr 200, s. 317-318 (in extenso; polski regest) | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 210, s. 138 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
UUB, H. 154, f. 82v
Optimo Principi ac Domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋ episcopo Culmensi, regio apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊Carolum AugustumCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ oratori etc., domino et patrono carissimo suo
X Calendas Maii cf. Ioannes DANTISCUS to Ioannes CAMPENSIS (Jan van CAMPEN) & Helius EOBANUS Hessus (KOCH) before 1532-04-22, CIDTC IDL 6577, letter lost⌊litterascf. Ioannes DANTISCUS to Ioannes CAMPENSIS (Jan van CAMPEN) & Helius EOBANUS Hessus (KOCH) before 1532-04-22, CIDTC IDL 6577, letter lost⌋ tuas accepimus, Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensisIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ et ego, Dantisce humanissime, quibus velut aurem vellis nobis et officii nostri nos admones, qua in re satis videmus pro Tua mansuetudine Te agere, qui nihil acrius nobiscum expostules, cum potuisses Tuo iure. Nam, ut fatemur, primis a Tuo abitu diebus nonnihil a nobis esse cessatum propter continuata sympo superinscribed⌈oo superinscribed⌉sia, quae in memoriam dulcissimae Tuae praesentiae paulo longius extendimus, ita res ipsa nos purgabit. Non discessisse nos ab officio et fuisse Tui haudquaquam immemores, ostendent quaternae utriusque nostrum ad Te litterae, quarum priores, quod diutius detinuerit Tauropedinus, nos in causa non fuimus. Videmus enim earum Tibi ante scriptam Tuam ad me epistolam nihil fuisse redditum. Credo accipies uno tempore omnes atque ita et habebis nos purgatos et laudabis officium nostrum, qui nullum statuamus deinceps, quam diu superinscribed⌈diudiu superinscribed⌉ absumus, diem intermittere, quin ad Te scribamus. Etenim finem tandem fecimus memoriam benignitatis Tuae per convivia celebrandi, quamquam nullum est momentum, nedum convivium, quo non amantissime de Te et apud nos et apud alios confabulemur. Ex reliquis meis litteris animum et propositum meum intelleges, de quo, quid tu sentias, facies pro Tua summa erga me pietate, si me primo quoque tempore certiorem reddes. Quamquam enim sis ... illegible⌈...... illegible⌉ tantum non, ut scribis, negotiis regis agendis enecatus, tamen quia vacat etiam Tibi, ut video, ad nos verbosius perscribere, non erit, spero, molestum Tibi tribus verbis iterum significare, quid fieri velis. Tauropedinus fortassis redibit serius. Per nostros veredarios poteris commodius nobis, si quid voles, significare. Psalterium pulchre procedit, nisi quod Johannes Petreius (Hans Peterlein) (*1496 or 1497 – †1550), printer in Basel and Nuremberg, first editor of Nicolaus Copernicus' "De revolutionibus" (1543) (NDB, Bd. 20, p. 262-263)⌊PetreiusJohannes Petreius (Hans Peterlein) (*1496 or 1497 – †1550), printer in Basel and Nuremberg, first editor of Nicolaus Copernicus' "De revolutionibus" (1543) (NDB, Bd. 20, p. 262-263)⌋ penuria papyri nonnihil morae nobis obiicit. Dominum Hieronymus Ebner (Hieronymus Ebnerus) (*1477 – †1532)⌊Hieronymum EbnerumHieronymus Ebner (Hieronymus Ebnerus) (*1477 – †1532)⌋ et alios, quos iubes, Tuo nomine diligenter salutabo. Salutat te Katharina Spater (†1543), since 1514 wife of Helius Eobanus Hessus, daughter of Erfurt burgher Heinrich Spater (WORSTBROCK 1, p. 1069)⌊uxorcula meaKatharina Spater (†1543), since 1514 wife of Helius Eobanus Hessus, daughter of Erfurt burgher Heinrich Spater (WORSTBROCK 1, p. 1069)⌋ amanter ac devote. Vale
cf. Hor. Carm. I 1.2 ⌊dulce decus meumcf. Hor. Carm. I 1.2 ⌋.
Tuus Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊Eob(anus)⌈Eob(anus)Eob(anus)⌉ HessusHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋
| |
11 | IDL 783 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, [Nuremberg], [1532-05-04] (poetical letter) |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 154, k. 83-84
| 2 | kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 19, Nr 11
| 3 | kopia język: łacina, XVIII w., SBB, MS Lat. Quart. 101, Nr 5, k. 13v-15v
| 4 | kopia język: łacina, XVIII w., SLUB, C 110, k. 17v-19v
| 5 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 1366, s. 68- 72
| 6 | kopia język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 6v-7v
| 7 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 48 (TN), Nr 127, s. 419-421
| 8 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 60
|
Podstawy źródłowe - stare druki: 1 | DANTISCUS 1764 s. 318-321 (in extenso) | 2 | EOBANUS 1539 s. 325v-326v (in extenso) |
Publikacje: 1 | AT 14 Nr 224, s. 353-355 (in extenso; polski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
UUB, H. 154, f. 84v
Reverendissimo principi ac domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋ episcopo Culmensi, oratori regio etc. veris virtutibus ornatissimo, suo maecenati perpetua fide colendo[1].
Regensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌊RatisbonaeRegensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌋ in aedibus domini decani.
Quam mihi misisti plenam, Dantisce, favoris
UUB, H. 154, f. 83r
Reddita Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensiIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ littera teste fuit.
Tempus erat, Tartesiacas iam Apollo one of the twelve great Olympian gods, son of Zeus and Leto, twin brother of Artemis⌊PhoebusApollo one of the twelve great Olympian gods, son of Zeus and Leto, twin brother of Artemis⌋ ad undas
Stabat anhelanti praecipitandus equo,
Parca sedebamus non magnae ad fercula cenae,
Cum Tua sunt manibus tradita scripta meis.
Protinus appositae contempsimus omnia coe mensae,
Legim superinscribed in place of crossed-out b⌈bmm superinscribed in place of crossed-out b⌉us et manibus verba notata Tuis.
Nec legisse semel fuerat satis, inter edendum
Lecta quater nobis littera tota fuit.
Inde animis laeti et tamquam votiva ferentes
Sumpsimus audaci pocula plena manu,
Proque Tua sacrum Bacchus the Greek god of wine, son of Zeus and Semele⌊BacchoBacchus the Greek god of wine, son of Zeus and Semele⌋, Dantisce, salute,
Fecimus et Muses Greek goddesses of literature and the arts⌊CharitumMuses Greek goddesses of literature and the arts⌋ Muses Greek goddesses of literature and the arts⌊PieridumMuses Greek goddesses of literature and the arts⌋que choro,
Scilicet incolumem non Te laetemur amici
Venisse ad rapidi litora Danube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe⌊DanubiiDanube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe⌋?
Et quia Te scribis Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊regisSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ pietate Poloni
Visurum Poland (Kingdom of Poland, Polonia)⌊patriae regna beata TuaePoland (Kingdom of Poland, Polonia)⌋,
Hanc quoque gratamur sortem Tibi, sed tamen illic
Nonnihil adversi, quod quereremur, erat.
Sicut enim gratum est patrios Te invisere fines,
A nobis sic Te tam procul ire dolet.
Ibis ad aequoreos sine me, Dantisce, Prussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland⌊BorussosPrussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland⌋,
Heu oculis iterum quando vidende meis?
Ibis ad arctoas Prussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland⌊Germani litorisPrussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland⌋ oras,
Qua Tibi sunt Prussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland⌊Poland (Kingdom of Poland, Polonia)⌊patriaePoland (Kingdom of Poland, Polonia)⌋ subdita regna TuaePrussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland⌋.
UUB, H. 154, f. 83v
Illic, ut fueris propria iam sede receptus,
Dic, age, qui poteris non meminisse mei?
An poteris cari fieri, precor, immemor Hessi,
Qui Te tam vere, nec simulanter, amat?
Non puto, nam nec Te duri genuere parentes
Nec stupidum tardo frigore pectus habes.
Quin potius, cum sis mira pietate fideque
Praeditus et summo dignus honore coli,
Cum Tua fortunae virtus respondeat isti,
Quae Tibi divitias ingeniumque dedit,
Cum Tibi subiecto populo potieris et arces
Altaque tranquilla moenia pace reges,
Saepe meo dices, quaenam fortuna poetae
Lubrica deducat tempora, scire velim,
Saepe meum dices, seu nunc pia fata poetam
Numina, seu videant impia, scire velim,
Atque ea, cum volves animo graphiaria posces
Et scribes animi nuntia verba Tui.
Namque nec Africa, the continent⌊AethiopasAfrica, the continent⌋ ultra transibis et India⌊IndosIndia⌋
Et nec Arctic, region around the North Pole⌊Hyperboreo ms. Hyperborea(!)
⌈HyperboreoHyperboreo ms. Hyperborea(!)
⌉ regna perusta gelu,Arctic, region around the North Pole⌋
Communis mecum sub eodem sidere caeli,
Milia sed tantum pauca remotus eris.
Unde aliquam possis transmittere saepe salutem,
Unde queas Hesso scribere saepe Tuo,
Quo queat et mitti nostrae Tibi littera dextrae,
Littera non aliqua lassa futura via,
UUB, H. 154, f. 84r
Nam quae nunc reliquos aderit mihi Calliope mythological figure, muse of epic poetry⌊MusaCalliope mythological figure, muse of epic poetry⌋ per annos,
Quanta futura mihi est, tanta futura Tibi est.
Hoc Tibi Maeonio dici dignissime versu
Voce Si written over y⌈yii written over y⌉byllina
certius esse puta.
Accipe nunc Tibi devotum, Dantisce, poetam
Exhibitas vates, accipe vatis opes.
Quas quia non alias habeo, quae mittere possum
Munera, non animo despiciente feres.
Hoc Tuus ille animi candor promittit et ille
Qui mihi de tali pectore spirat amor.
Vive diu victure meis, Dantisce, Muses Greek goddesses of literature and the arts⌊CamenisMuses Greek goddesses of literature and the arts⌋,
Vive, brevi versus subsequar ipse meos.
[1] Part of address on the piece of paper where seal impressed.
| |
12 | IDL 6239 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Regensburg, [1532-05-07 — 1532-05-22] (poetical letter) |
Podstawy źródłowe - stare druki: 1 | DANTISCUS 1764 s. 321-323 (in extenso) | 2 | EOBANUS 1539 s. 321v-322v (in extenso) | 3 | PERIANDER (Idem summo viro domino Ioanni Dantisco episcopo Culmensi etc.) s. 438-440 (in extenso) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
p. 321v
Summo viro Domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋ episcopo Culmensi etc.
Venimus emensi tot milia, quot Jupiter (Jove), king of the gods in ancient Roman mythology⌊IovisJupiter (Jove), king of the gods in ancient Roman mythology⌋ Juno goddess in Roman mythology, wife of Jupiter⌊uxorJuno goddess in Roman mythology, wife of Jupiter⌋
Aeolus a minor deity in Greek mythology, custodian/king of the winds, which he released at the command of the higher gods⌊HippotadaeAeolus a minor deity in Greek mythology, custodian/king of the winds, which he released at the command of the higher gods⌋ nymphas dixerat esse sibi
Quot geminata forent septemplicis ostia Nile (Nilus), river in northeastern Africa⌊NiliNile (Nilus), river in northeastern Africa⌋
Quot Niobe ⌊NiobeNiobe ⌋ natos interiisse ferunt,
Quot patrio vidit de flumine surgere tauros
Per quem pressa fame terra redempta fuit,
Quot Muses Greek goddesses of literature and the arts⌊MusaeMuses Greek goddesses of literature and the arts⌋ Charites (Gratiae), in Greek mythology goddesses of charm and beauty⌊CharitesCharites (Gratiae), in Greek mythology goddesses of charm and beauty⌋que et iunctus Apollo one of the twelve great Olympian gods, son of Zeus and Leto, twin brother of Artemis⌊ApolloApollo one of the twelve great Olympian gods, son of Zeus and Leto, twin brother of Artemis⌋ Artemis (Diana), in Greek and Roman mythology goddess of the hunt, wild animals, wilderness, childbirth, virginity and young girls⌊DianaeArtemis (Diana), in Greek and Roman mythology goddess of the hunt, wild animals, wilderness, childbirth, virginity and young girls⌋,
Quot geminata forent sidera Pleiadum,
Denique syllabicos quot habent tua nomina tractus,
Tu modo de multis quattuor esse voles,
Musarum decus eximium Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊DantisceIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋, nec ulli
Pontificis veri nomine posterior
Venimus emensi tot milia, venimus autem
Corpora non una conditione duo
Venimus ut plures maneat Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensisIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ in annos
Venimus ut paucos hic morer ipse dies.
p. 322r
Namque ut conditio est Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensiIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ libera sic me
Carcere perpetuo vita ligata tenet
Utque illicitum est quoquo libet ire, vagari,
Sic mihi nequaquam quolibet ire licet
Nam mihi, si liceat, quo nunc libet ire, quid usquam est,
Quo tua non libeat dulcia iussa sequi?
Ultra Sauromatas, ultra Tanaeia regna
Te sequar, et Scythico rura perusta gelu.
Te per Hyperboreo torpentes frigore campos,
Te sequar Arctoi sub duo monstra poli.
Non me tristis hiems, non me remorabitur aestus,
Quam libet immodico Sirius igne micet.
Heu mala fatorum series, heu tristia vitae
Sidera, et hic votis invida nata meis.
Si tamen his ulla possim ratione mederi,
Non dubitem, quo me sors vocet ulla sequi.
Cultos ante mihi repetam tua regna Borussos
Et loca, quae propior Parrhasis ursa videt.
Nunc quia non licitum est, quod quondam forte licebit,
Fortunae medicus spes bona noster erit.
Et tibi sancta fides pro me spondebit et ille,
Quem socium certe pectoris huius habes,
Quem quia conveniens ratio mihi fecit amicum,
Isthoc invideo nomine pene tibi.
Sarmaticas igitur sine me venietis ad oras,
Quo mihi non utinam fata venire negent.
p. 322v
Non tamen idcirco sine me vivetis amici
Vobiscumque aliqua parte ego semper ero.
Nunc age, pontificum decus Aonidumque sororum,
Nunc age me domui, quaeso, remitte meae,
Interea nostri non obliviscere amoris,
Quo mihi non falso iunctus es. Ipse tibi
Utque tibi hoc gratum me nomine sentiat orbis,
Ipse satis de me pignora clara dabo.
| |
13 | IDL 6240 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Regensburg, [ca. 1532-05-31] (poetical letter) |
Podstawy źródłowe - stare druki: 1 | DANTISCUS 1764 s. 324 (in extenso) | 2 | EOBANUS 1539 s. 322v-323r (in extenso) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Farragines, 1 (Sylvae 1.8)
f. 322v
Reverendissimo Domino Ioanni Dantisco episcopo Culmensi.
Dicebas, Dantisce, suo cum Cynthia cornu
Plena
refulgebit tempus abire tibi est
Plena refulserunt fugientis
cornua Lunae
Nec
tamen est abitus causa peracta mei
Cur ita? perpetuo quia tecum
vivere vellem
Quo
sine perpetua est vivere poena mihi
Nunc quia me revocant curae
quibus obligor, et sunt
Tempora
fortunae non satis aequa meae
Te precor o nostrae decus immortale
Camenae
Hic
abitus tandem sit tibi cura mei
Non me cura domus non coniugis
ulla fatigat
Sed
mihi commissae publica causa scholae.
Adde quod huc veni minima
quoque parte paratus
Ut
qui crediderim posse redire brevi.
Nunc tua me pietas, nunc me tua
libera virtus
Nunc
tua me vere gratia vera tenet.
f. 323a
Ergo boni facias animum
maiora volentem,
Et
vix officium hoc temporis huius erat.
Vive igitur Dantisce tui non
immemor Hessi,
Cuius
in hoc fidei carmina pignus habes.
| |
14 | IDL 796 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Nuremberg, 1532-06-12 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 3, k. 77 + f. [1] missed in numbering after f. 77
| 2 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 265
|
Publikacje: 1 | HIPLER 1891 Nr 19, s. 498-499 (in extenso; niemiecki regest) | 2 | AT 14 Nr 275, s. 437-438 (in extenso; polski regest) | 3 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 218, s. 147-148 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
AAWO, AB, D. 3, f. 77av
Reverendissimo domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋ [...] text damaged⌈[...][...] text damaged⌉ epi text damaged⌈[epi]epi text damaged⌉scopo Culmensi, Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊serenissimi regis text damaged⌈[egis]egis text damaged⌉ PoloniaeSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesaream maiestatemCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ oratori etc. text damaged⌈[etc.]etc. text damaged⌉, domino et patrono perpetua fide colendo suo
Quod toto eo tempore, quo a te abii, nihil a me litterarum acceperis, in causa primum fuit, quod ex molestissimo itinere mirabiliter aliquot diebus nauseabam et vix aegre concoquebam istas Ratisbonenses crapulas. Cum ecce hic novis et ferme cotidianis interim accipior ab amicis, qui vel reducem me amplexabantur, vel novi cum his principibus advenerunt, a quibus cum tandem me extricassem, reversus ad mea studia Ecclesiasten paene absolvi versu elegiaco. Quod velim, Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensiIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ nostro dicas, me nunc ipsius quasi auspiciis constanter et fortiter militare, quamquam et hoc, et omne militabitur in tuae spem gratiae. Quid vero istic de meo repentino, ut ne dicam clandestino, abitu sentiatis, scire pervelim. Nosti, quam sint poetis heteroclyta capitula et num ego tibi vesperi, hoc est pridie eius diei, quo abiturus eram, dixeram abiturum postridie me esse, etsi pediti foret abeundum? Quod ita quidem per spatium duorum milium factum est, tum forte fortunam currum nactus Nuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌊NurenbergamNuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌋ salvus perveni. Interim nec a te, nec a Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensiIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ ullas accipio litteras. E Causam mihi ipse fingo, quod fortasse meas vos exspectetis aut, si irati mihi estis, quod insalutatis omnibus istic domesticis abierim, cogitabitis, quamdiu contra praescriptum meum vobis morem gesserim, deinde, quae me res coegerint festinare.
Tibi, mi patrone, scio, quid sim pollicitus, nempe rediturum me perfecto Ecclesiaste, quod quia paucis diebus est futurum, scire valde cupio, sisne adhuc in eadem sententia atque istic tamdiu permansurus, donec ego rus rursus descendam ad Danube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe⌊DanubiumDanube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe⌋. Ego vero, si voles, intra octiduum tecum ero et quamquam nec pennas habeo, nec ungulas, tamen vel curram, vel volabo, quo et quando iusseris. Sunt enim et erunt tua erga me immortalia beneficia, AAWO, AB, D. 3, f. 77v cui et si quae debeo, praestare fortassis non possum, dabo tamen operam, ut omnis posteritas ea me sinceriter praestare voluisse intellegat. De conventu horum principum nihildum certi est, quod scribam, et vos, quae hic agantur, melius istic quam nos hic scire existimo.
Philip I of Hesse der Großmütige (*1504 – †1567), 1509-1567 Landgrave of Hesse, actually in power from 1518; son of Wilhelm II of Hesse and Anna of Mecklenburg-Schwerin, married to Christine of Saxony (daughter of Georg, Duke of Saxony), protector of the Protestant Reformation and one of the most important of the early Protestant rulers in Germany, one of the leaders of the Schmalkaldic League (taken prisoner by emperor Charles V of Habsburg after the defeat at Mühlberg in 1547, but released in 1552) (ADB, 25, p. 765-783)⌊HessusPhilip I of Hesse der Großmütige (*1504 – †1567), 1509-1567 Landgrave of Hesse, actually in power from 1518; son of Wilhelm II of Hesse and Anna of Mecklenburg-Schwerin, married to Christine of Saxony (daughter of Georg, Duke of Saxony), protector of the Protestant Reformation and one of the most important of the early Protestant rulers in Germany, one of the leaders of the Schmalkaldic League (taken prisoner by emperor Charles V of Habsburg after the defeat at Mühlberg in 1547, but released in 1552) (ADB, 25, p. 765-783)⌋ non advenit, sed tamen e suis quosdam misit, venturus tamen et ipse a quibusdam existimatur, αλλαταυτα ενγουνοσιθεωνκειται.
Saluta, precor, amantissime nostrum Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensemIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋, illud amabile et candidum pectus, cui scribere nunc non licuit, cum ad cenam properarem, vocatus ad optimum virum dominum praepositum Divi Laurentii.
Quantus ego hic tuarum virtutum Ecclesiastes sim, non credis; nam circumveniunt et urgent me superinscribed⌈meme superinscribed⌉, nec respirare sinunt de te, velut contionantem. Fortunate Dantisce, qui tuarum virtutum praeconem Eobanum invenisti. Non enim non possum iocari tecum tam candide iocos omnes accipienti.
Saluta optimos viros, fratres germanos tuos, dominos Bernhard von Höfen (Bernhard Flachsbinder) (†after 1548), Ioannes Dantiscus' brother, stayed with Dantiscus in Spain, as a member of his mission's retinue, and was used as a trusted courier to Poland at least from 1526; after 1530 Starost of Löbau⌊BernhardumBernhard von Höfen (Bernhard Flachsbinder) (†after 1548), Ioannes Dantiscus' brother, stayed with Dantiscus in Spain, as a member of his mission's retinue, and was used as a trusted courier to Poland at least from 1526; after 1530 Starost of Löbau⌋ et Georg von Höfen (Georg Flachsbinder, Georgius de Curiis) (†after 1550-02-07), Ioannes Dantiscus' brother; Starosta of Rössel (HARTMANN 1525-1550, No. 584, 586, 588; AGAD, MK, 77, f. 385-386v)⌊GeorgiumGeorg von Höfen (Georg Flachsbinder, Georgius de Curiis) (†after 1550-02-07), Ioannes Dantiscus' brother; Starosta of Rössel (HARTMANN 1525-1550, No. 584, 586, 588; AGAD, MK, 77, f. 385-386v)⌋, dulcissimos nuper congerrones et collusores meos.
Avidissime tuas litteras exspectabo nec veniam, nisi lite vel litteris, vel nuntiis significaris.
Salutat te amanter uxorcula mea ac on the margin in place of crossed-out quam⌈quam ac ac on the margin in place of crossed-out quam⌉ nihil omnino aeque se desiderare ait ac saepe te videre et atque alloqui, idque imprimis, quod tu nuper scribebas, fieri te sibi compatrem.
Labor meus in Ecclesiasten spero, non erit tibi et Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensiIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ ingratus; digna enim res est, in quam vel maximi quique impendantur labores. Sed nos de paupere vena quas damus exiguae decutiuntur opes.
Vale, praesulum ac litterarum decus vere unicum.
Vere tuus Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊Eobanus HessusHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋
Postscript:
Salutat te reverenter noster Ioachimus Camerarius (Joachim Kammermeister) (*1500 – †1547), humanist, scholar, writer and translator of numerous Greek works, friend of Melanchton and Helius Eobanus, acquaintance of Martin Luther and Erasmus of Rotterdam (DE VOCHT 1961, p. 138; CE, vol. 1, p. 247-248)⌊IoachimusIoachimus Camerarius (Joachim Kammermeister) (*1500 – †1547), humanist, scholar, writer and translator of numerous Greek works, friend of Melanchton and Helius Eobanus, acquaintance of Martin Luther and Erasmus of Rotterdam (DE VOCHT 1961, p. 138; CE, vol. 1, p. 247-248)⌋, qui, quamquam haec scribenti non aderat, tamen hoc ut facerem, iam saepe mandavit.
| |
15 | IDL 800 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Nuremberg, 1532-06-20 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 3, k. 78
| 2 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 266
|
Publikacje: 1 | HIPLER 1891 Nr 20, s. 500 (in extenso; niemiecki regest) | 2 | AT 14 Nr 291, s. 462-463 (in extenso; polski regest) | 3 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 220, s. 148 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
AAWO, AB, D. 3, f. 78v
Reverendissimo principi ac summo viro, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋, episcopo Culmensi, oratori regio etc. domino perpetua fide colendo suo
Ad Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensisIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ nostri litteras rescripsi quicquid ad te scribendum esse putavi, optime Dantisce, quamquam et ad te paucos ante dies litteras dederam, quas video nondum fuisse redditas tibi, cum tu et Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensisIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ scriberetis. Spero tamen nunc esse redditas, ex quibus intelleges, quam invitus a vobis discesserim, quod tu dicis poetice factum, nec ego multum nego poetam vesanum fuisse me superinscribed⌈meme superinscribed⌉ eo tempore. Sed quid facerem: abeundum utique erat, et mane, cum surgerem, nemo ferme tuorum surrexerat ita et Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensisIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ iam suo more exierat ad Danube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe⌊DanubiumDanube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe⌋. Itaque vale dicere nulli praeterquam tuo fratri Bernhard von Höfen (Bernhard Flachsbinder) (†after 1548), Ioannes Dantiscus' brother, stayed with Dantiscus in Spain, as a member of his mission's retinue, and was used as a trusted courier to Poland at least from 1526; after 1530 Starost of Löbau⌊BernhardoBernhard von Höfen (Bernhard Flachsbinder) (†after 1548), Ioannes Dantiscus' brother, stayed with Dantiscus in Spain, as a member of his mission's retinue, and was used as a trusted courier to Poland at least from 1526; after 1530 Starost of Löbau⌋ potui, qui et ipse adhuc tum ms. dum(!)
⌈tumtum ms. dum(!)
⌉ profundo stertebat somno et non credebat me tam repente abiturum. Quare, mi carissime patrone, nihil erat quod de me esses anxius, qui etiam si peream, citra a(?) iacturam peream, nisi tu fortassis iacturam esse existimas malis poetis pereuntibus malos perire versus.
Nunc si post octiduum, ut scribis, abiturus es, quid ego redeam? Metuo ne te non inveniam et frustra veniam, neque enim Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ et omnes principes tanti facio, ut propter eos Nuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌊hincNuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌋ me moveam. Te sequar libentissime, quocumque voles gentium. De ecclesiaste Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensiIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ scripsi; bonam iam eius partem in versus conieci, reliquum item absoluturus brevi, et omnino antequam ad te redeam, si modo redeam, nam super ea re tuas exspectabo litteras. Non spero te tam brevi abiturum. Scio enim, quam te non facile dimittat Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊AugustusCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ quamque non anxie te revocet tuus Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊SigismundusSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋. Salutes oro meo nomine carissimum Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensemIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋, quem et daughter of Helius EOBANUS Hessus ⌊filiola meadaughter of Helius EOBANUS Hessus ⌋, ipsius uxorcula, item et Regina, mother of Helius EOBANUS Hessus ⌊mater mea ReginaRegina, mother of Helius EOBANUS Hessus ⌋, quae et te plurimum ac reverenter salutat. Salutant et Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensemIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ duae familiae meae cum quibus ipse consuevit etc. Dominus Cornelis De Schepper (Cornelius Scepperus, Cornelis De Dobbele, Cornelius Duplicius) (*1503 – †1555), erudite, diplomat in the Habsburgs' service; close friend of Ioannes Dantiscus; initially in the service of Christian II of Oldenburg, King of Denmark; 1526 secretary and councillor to Emperor Charles V of Habsburg (CE, vol. 3, p. 218-220; DE VOCHT 1961, p. 15-24)⌊CorneliusCornelis De Schepper (Cornelius Scepperus, Cornelis De Dobbele, Cornelius Duplicius) (*1503 – †1555), erudite, diplomat in the Habsburgs' service; close friend of Ioannes Dantiscus; initially in the service of Christian II of Oldenburg, King of Denmark; 1526 secretary and councillor to Emperor Charles V of Habsburg (CE, vol. 3, p. 218-220; DE VOCHT 1961, p. 15-24)⌋ egregie me implevit
cf. Verg. A. I 215 ⌊veteris Bacchi pinguisque ferinaecf. Verg. A. I 215 ⌋. Salutat te reverenter noster Ioachimus Camerarius (Joachim Kammermeister) (*1500 – †1547), humanist, scholar, writer and translator of numerous Greek works, friend of Melanchton and Helius Eobanus, acquaintance of Martin Luther and Erasmus of Rotterdam (DE VOCHT 1961, p. 138; CE, vol. 1, p. 247-248)⌊IoachimusIoachimus Camerarius (Joachim Kammermeister) (*1500 – †1547), humanist, scholar, writer and translator of numerous Greek works, friend of Melanchton and Helius Eobanus, acquaintance of Martin Luther and Erasmus of Rotterdam (DE VOCHT 1961, p. 138; CE, vol. 1, p. 247-248)⌋. Vale mi studiorum meorum maecenas.
Tuae Reverendissimae
Do(minationi) or Do(minationis)⌈Do(minationi)Do(minationi) or Do(minationis)⌉
vere deditus Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊Eobanus vel Banuseo paper damaged⌈[vel Banuseo]vel Banuseo paper damaged⌉Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋
| |
16 | IDL 803 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Nuremberg, 153[2]-06-24 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 3, k. 80
| 2 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 268
|
Publikacje: 1 | HIPLER 1891 Nr 21, s. 501 (in extenso; niemiecki regest) | 2 | AT 14 Nr 297, s. 468-469 (in extenso; polski regest) | 3 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 222, s. 149 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
AAWO, AB, D. 3, f. 80v
Reverendissimo Principi, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋, episcopo Culmensi, oratori regio, viro summo, amico ac patrono carissimo suo
Qui tibi hasce reddidit, humanissime mi patrone Dantisce, homo est ut mei amantissimus ita apud suos summo loco, Michael Membergius mayor of Nordhausen (Thuringia) (AT 14, p. 469, footnote 2)⌊Michael MembergiusMichael Membergius mayor of Nordhausen (Thuringia) (AT 14, p. 469, footnote 2)⌋, praefectus non modo cancellariorum sed etiam senatus urbis Northusii in Thuringia (Freistaat Thüringen), county in central part of Germany⌊ThuringisThuringia (Freistaat Thüringen), county in central part of Germany⌋. Is cupit vehementer impetrare apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesaream maiestatemCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ rem quandam, quam ipse coram exponet tibi. Nunc rogo te propter humanitatem tuam erga me prorsus imcomparabilem, huic meo amico et opera et consilio sic adsis, ut intellegat meam sibi commendationem apud te profuisse. Quamquam vero superinscribed⌈verovero superinscribed⌉ nihil dubito iniquo animo ferre te superinscribed⌈tete superinscribed⌉ aliquid abs te anxie me petere, tamen cum amicissimi viri causam promotam cuperem, putabam novo litterarum genere apud Tuam Reverendissimam Dominationem agendum, ut intellegeres nec vulgarem esse amicum hunc mihi nec de re contemnenda agi, quamquam res quidem magna non est ut et ut spero impetratu facilis et quam neque tu improbabis. Potes vero tu apud Alfonso de Valdés (Alphonsus Valdesius) (*1500-1504 – †1532), Spanish humanist, friend of Erasmus of Rotterdam, brother of Juan and Diego; from 1520 in the service of the Imperial Chancellor Mercurino Gattinara; 1522 secretary of Emperor Charles V of Habsburg; 1526 Latin secretary (FERNÁNDEZ-SANTAMARÍA, p. 38-48; DE VOCHT 1961, p. 26)⌊Alphonsum ValdesiumAlfonso de Valdés (Alphonsus Valdesius) (*1500-1504 – †1532), Spanish humanist, friend of Erasmus of Rotterdam, brother of Juan and Diego; from 1520 in the service of the Imperial Chancellor Mercurino Gattinara; 1522 secretary of Emperor Charles V of Habsburg; 1526 Latin secretary (FERNÁNDEZ-SANTAMARÍA, p. 38-48; DE VOCHT 1961, p. 26)⌋ omnia; ut interim taceam, quam habeas faventem et quasi in manu Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋. In summa, nihil potes tuo Eobano facere gratius, quam si huic viro quantum possis in causa non magna paper damaged⌈[na]na paper damaged⌉ prosis, idque totum quicquid in hunc contuleris beneficii in me collatum existimes. Nunc quoniam hanc causam satis egisse videor, rogo te quid respondes ad [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ proximas meas litteras, quas tibi redditas esse [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ non paper damaged⌈[non]non paper damaged⌉ dubito. Possumne redire ad te? Me[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ Regensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌊RatisbonaeRegensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌋? Quamquam enim nec [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ ut nuper scripsi, habeam tamen [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ te etiam usque ad caelum tamen paper damaged⌈[n]n paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ Graeculus. Vale mi Dantisce paper damaged⌈[antisce]antisce paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉.
| |
17 | IDL 805 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Nuremberg, 1532-07-01 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 3, k. 76
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 264
|
Publikacje: 1 | HIPLER 1891 Nr 22, s. 501-502 (in extenso; niemiecki regest) | 2 | AT 14 Nr 313, s. 494-495 (in extenso; polski regest) | 3 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 223, s. 149 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
AAWO, AB, D. 3, f. 76v
Reverendissimo principi ac domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋ episcopo Culmensi, oratori regio etc., domino ac patrono summo suo
Rogavit me harum lator, optime Princeps, eximius vir dominus doctor Sebaldus Münsterer (*ca. 1495 – †1539), lawyer, studied at the University of Leipzig, where obtained his baccalaureate (1516) and the master's degree (1518); in 1527 achived doctorate in civil law at the University of Wittenberg; 1533/1534 rector of Wittenberg University (in winter semester); 1535 - prorector (FRIEDENSBURG)⌊Sebaldus Monsterus NoribergensisSebaldus Münsterer (*ca. 1495 – †1539), lawyer, studied at the University of Leipzig, where obtained his baccalaureate (1516) and the master's degree (1518); in 1527 achived doctorate in civil law at the University of Wittenberg; 1533/1534 rector of Wittenberg University (in winter semester); 1535 - prorector (FRIEDENSBURG)⌋, ut se tibi per epistulam quantumvis brevem commendarem, quod cum libenter in gratiam tanti viri essem facturus, suspicabar primum ex tuis proximis ad me datis litteris te iam omnino abiisse eamque ob rem, si quid scriberem, frustra me scribere. Deinde cum omnino mos gerendus esset amico nihil iniustum nihil etiam indignum flagitanti, duxi vel frustra potius scribendum esse quam non gratificandum amico. Rogo itaque te, mi carissime patrone, ut hunc virum ea qua reliquos omnes soles ms. solis(!)
⌈solessoles ms. solis(!)
⌉ quos tibi commendo benignitate complectaris; hoc in verbo quia insunt omnia, plura non adiiciam, et tu nosti Laconismos meos. Velim, si diutius tibi manendum sciero Regensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌊RatisponaeRegensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌋, redire ad te, quod ut mihi significes patrone stain⌈[patrone]patrone stain⌉ summe, te summopere rogo. Saluta omnes nostros, hoc est Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensemIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ et fratres germanos tuos et vale felicissime.
Tuae Reverendissimae Dominationi vere deditus Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊Eobanus HessusHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋
| |
18 | IDL 885 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Nuremberg, 1533-01-23 |
odebrano 1533-02-20
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 154, k. 107-108
| 2 | kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 19, Nr 14
| 3 | kopia język: łacina, XVIII w., SUB, Sup. Ep. 4-o 41, Nr 9, k. 6v-8r
| 4 | kopia język: łacina, XVIII w., SBB, MS Lat. Quart. 101, Nr 8, k. 20v-24r
| 5 | kopia język: łacina, XVIII w., SLUB, C 110, k. 26r-30v
| 6 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 1366, s. 78-83
| 7 | kopia język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 9r -10r
| 8 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 49 (TN), Nr 17, s. 37-41
| 9 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 74
|
Publikacje: 1 | PROWE 1853 s. 54 (ekscerpt) | 2 | AT 15 Nr 33, s. 49-52 (in extenso; polski regest) | 3 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 249, s. 165 (angielski regest) | 4 | Españoles part II, Nr 69, s. 239-241 (ekscerpt język: hiszpański przekład) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
UUB, H. 154, f. 108v
Reverendissimo in Christo principi ac Domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni a Curiis DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋, episcopo Culmensi etc., domino ac patrono summo suo
Cum oblata esset mihi brevis haec et praeceps scribendi occasio, scribendum tamen ad Te breviter et quocumque daretur modo putavi, Princeps Reverendissime Domineque ac Patrone mi unice, ut quamquam non ignorares fidem erga Te meam perpetuam et constantissimam, tamen etiam hoc qualicumque argumento intelligeres me etiam in hac parte Germany (Germania, Niemcy)⌊GermaniaeGermany (Germania, Niemcy)⌋ cogitare de Te. Quamquam quid cogitare dico, qui ne momento quidem temporis summae Tuae non tantum erga me humanitatis, ac benevolentiae queam oblivisci. Quantum enim desiderium, qualem memoriam Tui apud nostros homines, maxime vero Noribergenses, reliqueris, dici non potest. Et ego plura de hoc scribere consulto supersedeo, ne hoc instituisse in epistola videar, ut Te ipsum Tibi commendem. Non enim, ut existimo, ita Tibi excidisti, ut qui sis, nescias. Veniam potius ad ea, quae nostra sunt maxime. Quam me paenitet, quamque est odiosae apud me recordationis, quod Regensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌊RatisbonamRegensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌋ ad Te non redii, sed hic erratum fuit in reddendis mihi Tuis et Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensisIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ nostri litteris, quae utique nimis sero superinscribed⌈serosero superinscribed⌉ ad me pervenerunt et Tu vel iam abieras, vel eras adeo brevi abiturus, ut praevenire me posse prorsus diffiderem. Sed hanc iacturam sartiemus forte aliqua alia magna audacia. Patierisne, feresne, sustinebisne, optime Dantisce, ut hic aurem ego Tibi vellicem et ex Te bona et simplici amicitiae nostrae fiducia quaeram? Ecquid est, quod tanto tempore nihil ad Tuum Eobanum, qui Te praeter omnes alios mortales unice adamat, scribis? In eo praesertim loco positus, unde si voles, quam frequentes ad on the margin⌈adad on the margin⌉ nos possis habere tabellarios. Verum id, si quid est neglegentiae leviusculae, negotiis nunc Tuis condonandum est, qui recens impositus in administrationem principatus non exigui, non potes non obrui multis et maximis curis. Et ego plane sim impudens, si plus a Te desiderem, quam ut sciam, vivasne et valeas. Nam quanti Tu apud me esse existimas scire, immo audire, quanto applausu a Tuis exceptus sis, quanto favore regis eximii in episcopatum veneri written over a(?)⌈a(?)ii written over a(?)⌉s et num quiete istic agas et securus harum turbarum, quae nos probe exercent et quarum nullus finis est, αλλα μεν ταυτα και ταυτ(?)α. Hoc quoque vehementer scire cupio, num Tecum adhuc sit noster Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensisIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋, an in patriam forte redierit, nihil enim de vobis, postquam Regensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌊RatisbonaRegensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌋ abiistis, intellegere potui; si adhuc Tecum est, rogo mandes homini, ut ad me scribat et perscribat diligenter omnia, quae vobis ab abitu vestro a Danube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe⌊DanubioDanube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe⌋ contigerunt. Potestis vero
UUB, H. 154, f. 107v
magna commoditate litteras ad me mittere per Citizens of Gdańsk ⌊DantiscosCitizens of Gdańsk ⌋ Tuos, cum quibus nostri mercatores frequenter negotiantur et ultro citroque commeant non raro. Iam dudum scio, cupis de meis quoque rebus deque mea fortuna fieri certior. Itaque ut statim intellegas, non ero verbosus. Ego ad proximas Calendas Maii Nuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌊NoribergaNuremberg (Nürnberg, Norimberga), city in Germany, Bavaria⌋ demigraturus sum rursus Erfurt, city in central Germany, capital city of Thuringia⌊ErphurdiamErfurt, city in central Germany, capital city of Thuringia⌋, antiquam illam in patriam revocatus, eo meliore, quam hic fueram, condicione. Quamquam aegre me Norici dimittunt, ambiit item me illustrissimus princeps Johann Friedrich der Großmütige (Johann Friedrich von Wettin) (*1503 – †1554), 1532-1547 Prince-Elector of Saxony; one of the leaders of the Schmalkaldic League⌊Ioannes Friderichus dux SaxoniaeJohann Friedrich der Großmütige (Johann Friedrich von Wettin) (*1503 – †1554), 1532-1547 Prince-Elector of Saxony; one of the leaders of the Schmalkaldic League⌋, elector etc., sed cum iam praevenissent Citizens of Erfurt ⌊ErphurdiensesCitizens of Erfurt ⌋, sua ille spe frustratus est. Quamquam, si Erfurt, city in central Germany, capital city of Thuringia⌊ErphurdiaeErfurt, city in central Germany, capital city of Thuringia⌋ non cesserit ex animi sententia, vacabit mihi semper apud illum condicio. Quod si Tuus ducatus nobis esset paulo vicinior, apud neminem mortalium omnium mallem, quam apud Te vivere, qui non modo animo principe digno, verum etiam studiis litterarum es praeditus adeo, ut cum animi dotibus vincas omnes etiam summos, eruditione concedas certe paucissimis. De Homer aoidos, in the classical tradition the author of the "Iliad" and the "Odyssey"; the greatest ancient Greek epic poet⌊HomeroHomer aoidos, in the classical tradition the author of the "Iliad" and the "Odyssey"; the greatest ancient Greek epic poet⌋, qui Tibi dedicatur, bene spera. Res est laboris magni et quae praecipitari nec possit nec debeat, futura tamen haud dubie tanta, ut posteri quoque admiraturi sint hoc ante me neminem praestare potuisse, sicut iam, ut ad me ex Italy (Italia)⌊ItaliaItaly (Italia)⌋ scribitur, admirantur Itali on the margin⌈ItaliItali on the margin⌉ Theocritus (†3rd century BC), ancient Greek bucolic poet⌊TheocritumTheocritus (†3rd century BC), ancient Greek bucolic poet⌋ per me Latine loqui didicisse. Interim tamen multa quoque alia ad Te mittemus atque utinam, quod nunc erat sub prelo, fuisset absolutum. Kohelet (Ecclesiastes) ⌊EcclesiastenKohelet (Ecclesiastes) ⌋ carmine versum Johann Friedrich der Großmütige (Johann Friedrich von Wettin) (*1503 – †1554), 1532-1547 Prince-Elector of Saxony; one of the leaders of the Schmalkaldic League⌊duci SaxoniaeJohann Friedrich der Großmütige (Johann Friedrich von Wettin) (*1503 – †1554), 1532-1547 Prince-Elector of Saxony; one of the leaders of the Schmalkaldic League⌋ inscripsi sicut vides, non frustra, et nam et dedit XX aureos et pollicitus est quocumque oblato beneficio me cumulaturum. Ebnerus, quem hic vidisti, mortuus est, cuius in cuius funere scriptum a me Epicedion ad Te mitto, tametsi nondum scio, haec scribens, an ille laturus sit, cui has ad Te dedi. Scribam alias ad Te copiosius et quidem carmine, cuius nunc potens non eram in tanta brevitate oblatae occasionis. Salutat Te reverenter uxor mea und bytt Eur(en) Gnad willen yr etwan eyn mal eyn börnsteynen Paternoster schick(en), quamquam iam antea multa habet Tuae liberalitatis symbola. Saluta, precor, optimum ac carissimum mihi Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensemIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋, si adhuc Tecum est superinscribed⌈estest superinscribed⌉, cui quod non scripserim, ipse causam dedit, qui passus est ignorare me, ubi gentium viveret. Eidem salutem dicito ex sua cunnibenigna, quam ille probe novit et cognovit, dum mecum ageret. Saluto ego vos magno <s>cypho pleno vini optimi, vos quaeso, mihi ut respondeatis tribus stufis(?) Dantiscenae(!) cerevisiae.
Vale in Christo Princeps Optime ac Patrone mihi perpetua fide colendissime.
Tuae Celsitudini unice deditus Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊Eobanus HessusHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋.
Postscript:
UUB, H. 154, f. 108r
Quod maxime metuebam, paratis his litteris, tabellarius, quem tamen ego non vidi, libellos duos iam conclusos ac ad Te inscripto<s> Kohelet (Ecclesiastes) ⌊EcclesiastenKohelet (Ecclesiastes) ⌋ s(cilicet)⌈s(cilicet)s(cilicet)⌉ et Epicedion Ebneri ferre noluit. Itaque rogo, ut ignoscas non mittenti nunc, missuro tamen, quamprimum data erit occasio, simul et alia quaedam, ut scripsi. Rerum apud nos novarum non multum est, nisi quod probably Ferdinand I of Habsburg (*1503 – †1564), from 1521 Archduke of Austria, from 1526 King of Bohemia and Hungary, Croatia and Slavonia as Ferdinand I, 1531-1558 King of the Romans, 1558-1564 Holy Roman Emperor; son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, a younger brother of Charles V of Habsburg⌊Gallumprobably Ferdinand I of Habsburg (*1503 – †1564), from 1521 Archduke of Austria, from 1526 King of Bohemia and Hungary, Croatia and Slavonia as Ferdinand I, 1531-1558 King of the Romans, 1558-1564 Holy Roman Emperor; son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, a younger brother of Charles V of Habsburg⌋ apparare bellum aiunt in Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ et Clement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope⌊pontificemClement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope⌋, quos nunc in Italy (Italia)⌊ItaliaItaly (Italia)⌋ maxima concordia agere dicunt. Nostrorum militum magna manus ad Ferdinand I of Habsburg (*1503 – †1564), from 1521 Archduke of Austria, from 1526 King of Bohemia and Hungary, Croatia and Slavonia as Ferdinand I, 1531-1558 King of the Romans, 1558-1564 Holy Roman Emperor; son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, a younger brother of Charles V of Habsburg⌊GallumFerdinand I of Habsburg (*1503 – †1564), from 1521 Archduke of Austria, from 1526 King of Bohemia and Hungary, Croatia and Slavonia as Ferdinand I, 1531-1558 King of the Romans, 1558-1564 Holy Roman Emperor; son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, a younger brother of Charles V of Habsburg⌋ confluit. Dii bene vertant. Oro, ut aliquando, posthabitis Tuis negotiis, mihi rescribas. Sed heus, optime Praesul, saluta mihi amantissimos Tuos fratres germanos Georg von Höfen (Georg Flachsbinder, Georgius de Curiis) (†after 1550-02-07), Ioannes Dantiscus' brother; Starosta of Rössel (HARTMANN 1525-1550, No. 584, 586, 588; AGAD, MK, 77, f. 385-386v)⌊GeorgiumGeorg von Höfen (Georg Flachsbinder, Georgius de Curiis) (†after 1550-02-07), Ioannes Dantiscus' brother; Starosta of Rössel (HARTMANN 1525-1550, No. 584, 586, 588; AGAD, MK, 77, f. 385-386v)⌋ et Bernhard von Höfen (Bernhard Flachsbinder) (†after 1548), Ioannes Dantiscus' brother, stayed with Dantiscus in Spain, as a member of his mission's retinue, and was used as a trusted courier to Poland at least from 1526; after 1530 Starost of Löbau⌊BernhardumBernhard von Höfen (Bernhard Flachsbinder) (†after 1548), Ioannes Dantiscus' brother, stayed with Dantiscus in Spain, as a member of his mission's retinue, and was used as a trusted courier to Poland at least from 1526; after 1530 Starost of Löbau⌋, viros optimos et mihi carissimos. Cursim.
| |
19 | IDL 6255 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Nuremberg, 1533-03 (dedicatory letter) |
Podstawy źródłowe - stare druki: 1 | EOBANUS 1535 s. AA2r-AA4r (in extenso) | 2 | EOBANUS 1539 s. 179v-181v (in extenso) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
p. 179v
Optimo ac Ornatissimo Principi, Domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋ episcopo Culmensi ac administratori Pomesaniensi etc., domino ac patrono perpetua fide colendissimo suo Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊Helius Eobanus HessusHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋ salutem dicit.
Cum tandem constituissem ab amicissimis persuasus, Ioannes Dantisce, praesulum decus eximium, libros silvarum mearum in publicum legendos emittere, coactus sum velut ad novum partum rursus elaborare ac eniti omnia, quae ita sparsim ac prorsus αυρχελιος in chartulas ac viles membranas conieceram, ut anxio primum labore essent perquirenda: deinde quoniam pleraque mutila et acephala exstabant, quaedam et eorum longe maxima pars per incuriam mihi perierant, haec cum iactura omittenda, illa laboriose erant restituenda. Numquam enim sic amavi meum ingenium, ut tanquam lectu digna studiose conservarem, quae velut in hoc ut perirent negligenter scripseram, et subito,
180r
ut ille inquit, calore mihi effluxerant. Collegi igitur magis quae potui, quam quae volui: nihil enim eorum exstabat amplius quae iuvenis luseram, quae quidem ipsa quamquam ego quantum ad naturam attinebat semper iudicaveram ex meis esse optima, tamen placebat magis superesse apud me quaedam eius generis in quibus serior aetas sese exercuisset, nam ea ipsa et plus iudicii habere, et minus indulgentiae circa naturae lascivientis fluxum et copiam, quae plerumque nisi moderere, vitiosa valde esse consuevit, videbantur. Nam quod ad Bucolica et Heroidas attinet, ea omnia, quamquam ipsa quoque iuveni adhuc dum exsistenti mihi temere magis exciderant, quam cum iudicio erant emissa, tamen annum iam natus ferme quadragesimum, velut ad iudicium et examen revocata recognovi, recognitaque ac
multis in locis locupletata, iterum aedidi, adeo ut istorum omnium, sunt enim et alia pene infinita, editionis minus me paeniteat, cum ea ex quibus potissimum mihi famam immortalitatis polliceri posse videar, a primae editionis iniuria vindicata, denuo in vulgus exierint. Itaque ut ad institutum revertar, haec qualiacumque habituri iudicaturique sunt qui legent, in unum velut acervum ex mille Opistographis, in quibus sparsa iacebant, coacta, in sex hosce libros, ne confusus omnino ordo et inamabilis esset rerum series, divisi, et non aliter quam impeditum suapte mole corpus
180v
in certa quaedam, et melius sibi invicem cohaerentia membra redegi. Ipsis deinde libris, cum emittendi spargendique in vulgus omnino essent, singulos patronos, ut et paratior esset clarorum nominum auctoritate properatae editionis venia, et lectorem ipsa magis oblectaret varietas, dedi, quorum te ut vides non immerito principem esse volui: et videbar non inhoneste secuturus clarorum in simili genere poetarum exempla, praecipueque Statius (Publius Papinius Statius) (*ca. 45 AD – †ca. 96 AD), Roman poet of Silver Age of Latin literature⌊StatiiStatius (Publius Papinius Statius) (*ca. 45 AD – †ca. 96 AD), Roman poet of Silver Age of Latin literature⌋, qui idem, quod ego in his libris, in suis quoque silvis fecit. Sed ista quidem ratio excusatione non egebat, utinamque ne ipsa quidem editionis praecipitatio. Harum igitur silvarum librum primum tibi, Dantisce princeps optime ac eruditissime, nam hae demum appellationes tibi vere conveniunt, ista vulgo iacta usitataque velut dignitatum magis quam hominum ac virtutum propria interim nihil moror, merito tuo tibi nominatim inscribendum dedicandumque existimavi, qui cum semper sis de me optime ac magnifice meritus, quibus hostiis expiandum ducerem, nisi non inter hos modo quibus hi libri inscribuntur, sed inter omnes alios patronos et amicos meos principem locum, quo non hic tantum dignissimus es, obtinuisses. Adde quod hic liber vel eo nomine tibi debebatur, quod totus est in tua patria, in qua aliquamdiu me vixisse non ignoras, absolutus, et elegias continet unam atque alteram ad te ipsum, Cracoviae
181r
olim inter celeberrimas regiarum nuptiarum pompas, cum adhuc eo tempore in minoribus, ut vulgato more loquar, esses, scriptas. Nam quod ea quae nuper, cum Augsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌊AugustaeAugsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌋ ac Regensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌊RatisponaeRegensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌋ in Augustalibus comitiis, in quibus tu regium oratorem agebas tecum essemus ad te scripsi, his libris non inserui, in caussa primum fuit libri ipsius magnitudo, quae aequo plus excrevisset, si omnia quae tum ad manum et nuper parata erant, adiicere voluissem: deinde, quod alium nunc locum requirunt quae ad te scribuntur, quam qui temere quibuslibet silvulis, ac de plebe nominibus inseratur et constituo ea, quae ab eo tempore ad te scripta sunt, et ad huc scribentur, seorsim et proprio libello brevi aedere, qui fastigio isti, in quod tua te virtus tuaque eruditio utraque summa, evexit, propius aliquanto respondeat. Quid quod hic liber serenissimi regis tui Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊SigismundiSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ laudes non sane mediocres continet? Quid quod patriae tuae clarissimae descriptionem aliquam? Plenam dicere non possum, cum toto quadriennio, quod in ea vixi, vix minimam eius partem videre ac cognoscere mihi licuerit. Accedit ad has rationes etiam illa, quod intelligere te cupiebam, non excidisse memoria mihi, quod de Homer aoidos, in the classical tradition the author of the "Iliad" and the "Odyssey"; the greatest ancient Greek epic poet⌊HomeroHomer aoidos, in the classical tradition the author of the "Iliad" and the "Odyssey"; the greatest ancient Greek epic poet⌋ essem pollicitus, ad quem vertendum, praesertim Latino carmine, tu cum sis in studiis nostris eruditissimus, et cura et tempore longioribus opus esse non ignoras. Interim
181v
hunc silvarum mearum librum primum velut praemetium futurae messis mittere ad te volui, et hanc animo tuo fiduciam facere, ut cum videas in minoribus hisce tui non immemorem, de maioribus quibus vis possis omnia tibi, quae de amicissimo, polliceri. Bene ac feliciter vale, studiorum meorum maecenas unice.
| |
20 | IDL 1372 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Marburg, [1536]-11-15 |
odebrano Cracow, [1536]-12-27
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, BCz, 240, s. 165-166
| 2 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 443
|
Publikacje: 1 | HIPLER 1891 Nr 24, s. 503-504 (in extenso; niemiecki regest) | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 313, s. 253 (angielski regest; ekscerpt) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
BCz 240, p. 166
Reverendo Domino et principi, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋, episcopo Culmensi, longe Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊clarissimi regisSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ clarissimo consiliario, patrono perpetua fide colendissimo suo Cracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland⌊CracoviaeCracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland⌋
Non dubito, clarissime Praesul Dantisce, quin iamd
iam dudum sinistram aliquam de me suspicionem concipias
,
qui tanto iam tempore etiam provocatus ab tua humanitate tibi non respondeam, quod tamen, o clarissime vir, nulla mea neglegentia accidisse utinam tam tibi persuadere written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉persuaderepersuadere written over ...⌉ possim, quam est verum; nam primum omnium via longa et magna locorum inter nos distantia hoc ipsum fieri stain⌈[i]i stain⌉ saepe prohibet, et volebam, ut me Deus amet, saepe, sed neque per fortunam meam, quae non credis quam mirifice me superinscribed⌈meme superinscribed⌉ exerceat, licuit, neque etiam raritatem tabellariorum potui. Sunt vero omnia vobis principibus viris magis in promptu, quam nobis inferioris notae homunculis. Tamen ... illegible⌈...... illegible⌉, utcumque ista sese habeant, doctissime episcoporum, tuam humanitatem, quae summa est, rogo, hunc virum valde bonum et mihi carissimum doctorem Johann Rudel (†1540), professor of law in Marburg; in Poland during the Cracow diet (1536/1537) as Hessian Prince Philipp's envoy to Sigismund I (HIPLER 1891, p. 503-504)⌊Ioannem RudeliumJohann Rudel (†1540), professor of law in Marburg; in Poland during the Cracow diet (1536/1537) as Hessian Prince Philipp's envoy to Sigismund I (HIPLER 1891, p. 503-504)⌋ tibi sinas meo nomine esse commendatum. Est a principe nostro Philip I of Hesse der Großmütige (*1504 – †1567), 1509-1567 Landgrave of Hesse, actually in power from 1518; son of Wilhelm II of Hesse and Anna of Mecklenburg-Schwerin, married to Christine of Saxony (daughter of Georg, Duke of Saxony), protector of the Protestant Reformation and one of the most important of the early Protestant rulers in Germany, one of the leaders of the Schmalkaldic League (taken prisoner by emperor Charles V of Habsburg after the defeat at Mühlberg in 1547, but released in 1552) (ADB, 25, p. 765-783)⌊PhilippoPhilip I of Hesse der Großmütige (*1504 – †1567), 1509-1567 Landgrave of Hesse, actually in power from 1518; son of Wilhelm II of Hesse and Anna of Mecklenburg-Schwerin, married to Christine of Saxony (daughter of Georg, Duke of Saxony), protector of the Protestant Reformation and one of the most important of the early Protestant rulers in Germany, one of the leaders of the Schmalkaldic League (taken prisoner by emperor Charles V of Habsburg after the defeat at Mühlberg in 1547, but released in 1552) (ADB, 25, p. 765-783)⌋ ad tuum atque adeo nostrum regem longe optimum Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊SigismundumSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ legatus in causa, quam ex ipso intelleges melius multo, quam ego scribere vel queam vel velim. De hoc igitur satis; mea fides, o mi Dantisce, perpetuo, sicut me Deus amet, constabit firmissime. Homer aoidos, in the classical tradition the author of the "Iliad" and the "Odyssey"; the greatest ancient Greek epic poet⌊HomerusHomer aoidos, in the classical tradition the author of the "Iliad" and the "Odyssey"; the greatest ancient Greek epic poet⌋ tibi dedicabitur, sicut sum pollicitus Regensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌊RatisponaeRegensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌋ mul<t>is bonis viris audientibus, nec hoc propositum mutabitur, et iam miror te superinscribed⌈tete superinscribed⌉ Kohelet (Ecclesiastes) ⌊EcclesiastenKohelet (Ecclesiastes) ⌋ nostri carissimi Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensisIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ a me carmine redditum tuoque clarissimo nomine inscriptum non vidisse, cuius exemplum si habuissem, misissem. Quo vero abiit Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensisIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋?
Mi Dantisce, permitte ut sic tecum loquar, rescribe precor de omnibus tuis rebus et quid etiam in tuo regno agas, ego certe in meo valde ... illegible⌈...... illegible⌉ regie vivo, hoc est — reliqua intelleges. Cetera ex Johann Rudel (†1540), professor of law in Marburg; in Poland during the Cracow diet (1536/1537) as Hessian Prince Philipp's envoy to Sigismund I (HIPLER 1891, p. 503-504)⌊RudelioJohann Rudel (†1540), professor of law in Marburg; in Poland during the Cracow diet (1536/1537) as Hessian Prince Philipp's envoy to Sigismund I (HIPLER 1891, p. 503-504)⌋ audies.
Tuus Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊HessusHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋
| |
21 | IDL 1573 | [Ioannes DANTISCUS] do Helius EOBANUS Hessus (KOCH), Cracow, 1537-01-20 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, BCz, 244, s. 188-187(!)
| 2 | regest, XX w., B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), k. 375
| 3 | kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1537, k. 3-4
|
Publikacje: 1 | CEID 1/1 Nr 1, p. 129-132 (in extenso; angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Accepi hic tuas, mi carissime Eobane, vere amicas, veteris hidden by binding⌈[eris]eris hidden by binding⌉ tui in me amoris plenas cf. Helius EOBANUS Hessus (KOCH) to Ioannes DANTISCUS Marburg, [1536]-11-15, CIDTC IDL 1372⌊litterascf. Helius EOBANUS Hessus (KOCH) to Ioannes DANTISCUS Marburg, [1536]-11-15, CIDTC IDL 1372⌋, quas mihi a te commendatus hidden by binding⌈[tus]tus hidden by binding⌉ doctor Johann Rudel (†1540), professor of law in Marburg; in Poland during the Cracow diet (1536/1537) as Hessian Prince Philipp's envoy to Sigismund I (HIPLER 1891, p. 503-504)⌊Ioannes RudeliusJohann Rudel (†1540), professor of law in Marburg; in Poland during the Cracow diet (1536/1537) as Hessian Prince Philipp's envoy to Sigismund I (HIPLER 1891, p. 503-504)⌋ reddidit. Ceterum non egebas apud me hidden by binding⌈[me]me hidden by binding⌉ iampridem cognitum tibi amicum ea, qua uteris, excusatione, quod raro hidden by binding⌈[raro]raro hidden by binding⌉ ad me scribis et quodforsan hinc, cum minime sim in malum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ suspicax, nescio quam sinistram suspitionem de te concipere debuerim, can hidden by binding⌈[can]can hidden by binding⌉dorem animi mei cognitum iam a multis habens annis non hidden by binding⌈[non]non hidden by binding⌉ metientem amicitias emolumentis aut quibusvis aliis fucis
cf. Adagia 1526 No. 2527 obtrudere palpum; Dantisci Carmina 42.2, 521-522 Blandidici palpant, dant auribus; inde mereri Praemia contendunt, inde placere volunt. ⌊cf. Carmen paraeneticum ad Constantem Alliopagum before 1539-08-13, CIDTC IDP 54⌊palponescf. Carmen paraeneticum ad Constantem Alliopagum before 1539-08-13, CIDTC IDP 54⌋cf. Adagia 1526 No. 2527 obtrudere palpum; Dantisci Carmina 42.2, 521-522 Blandidici palpant, dant auribus; inde mereri Praemia contendunt, inde placere volunt. ⌋ vicissim et non amici utuntur. Neque plurisest apud hidden by binding⌈[ud]ud hidden by binding⌉ me corporum quam animorum coniunctio, illa plerumque praesentia au hidden by binding⌈[au]au hidden by binding⌉dit, haec sui desiderio numquam non esse grata potest, neque umquam dulci hidden by binding⌈[lci]lci hidden by binding⌉ caret memoria, per quam
cf. Verg. A. 4. 83 illum absens absentem auditque, videtque; Adagia 1526 No. 1684 Praesens abest (-- contra qui amant, absentes praesentes sunt veluti de Didone Verg.: Absens absentem auditque videtque ⌊absentem absens auditque videtquecf. Verg. A. 4. 83 illum absens absentem auditque, videtque; Adagia 1526 No. 1684 Praesens abest (-- contra qui amant, absentes praesentes sunt veluti de Didone Verg.: Absens absentem auditque videtque ⌋. Quare hidden by binding⌈[are]are hidden by binding⌉, licet corporibus per satis ampla spatia dissiti sumus,quod te tuamque dulcissimam consuetudinem, qua toties oblectatus sumplus quam hidden by binding⌈[quam]quam hidden by binding⌉ suaviter, in mentem reducere soleo saepius et non secus, atque si praesens hidden by binding⌈[ens]ens hidden by binding⌉ esses, iucunde et – quod tuum fuit – poetice tecum confabulari,tantum abest hidden by binding⌈[best]best hidden by binding⌉, quod vel minima in re concepta inter nos amicitia diminui possit hidden by binding⌈[ossit]ossit hidden by binding⌉ aut apud me suspitionem mutuo nostro amori non convenientem admit hidden by binding⌈[mit]mit hidden by binding⌉tere, et hoc tibi certo de me persuade. Fuit mihi non vulgariter gratum hidden by binding⌈[gratum]gratum hidden by binding⌉, quod te audio ad ecclesiam propius accessisse decanatumque, ut vocant, vivarium suscepisse[1], quo Muses Greek goddesses of literature and the arts⌊MusasMuses Greek goddesses of literature and the arts⌋ tuas non aquis solum ex Helicon, mountain in Greece, a temple of Apollo and a grove dedicated to the Muses was there located in antiquity; the ancients belived that the springs there gave poets inspiration⌊Helicone hidden by binding⌈[one]one hidden by binding⌉Helicon, mountain in Greece, a temple of Apollo and a grove dedicated to the Muses was there located in antiquity; the ancients belived that the springs there gave poets inspiration⌋, verum etiam mero mero frequenter exhilaras. Quod si mihi esses pro hidden by binding⌈[ro]ro hidden by binding⌉pinquior, non possem committere, quin et cf. Carmen paraeneticum ad Constantem Alliopagum before 1539-08-13, CIDTC IDP 54, l. 526 Cum potu Cereris non levioris avet⌊Cererem nostram Gda hidden by binding⌈[da]da hidden by binding⌉nensemcf. Carmen paraeneticum ad Constantem Alliopagum before 1539-08-13, CIDTC IDP 54, l. 526 Cum potu Cereris non levioris avet⌋[2] adderem, quae, ut scis, non enervos etiam reddere solet versus hidden by binding⌈[rsus]rsus hidden by binding⌉, quo Homer aoidos, in the classical tradition the author of the "Iliad" and the "Odyssey"; the greatest ancient Greek epic poet⌊HomerusHomer aoidos, in the classical tradition the author of the "Iliad" and the "Odyssey"; the greatest ancient Greek epic poet⌋ tuus[3] tanto exiret armatior atque robustior, quam hidden by binding⌈[quam]quam hidden by binding⌉vis certo sciam illi nihil te ductore defuturum. Scribis mihi hidden by binding⌈[ihi]ihi hidden by binding⌉, carissime Eobane, quod fides tua
constabit firmissime in eo, quod polli hidden by binding⌈[lli]lli hidden by binding⌉citus sis Regensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌊RatisbonaeRegensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river⌋ te mihi Homer aoidos, in the classical tradition the author of the "Iliad" and the "Odyssey"; the greatest ancient Greek epic poet⌊HomerumHomer aoidos, in the classical tradition the author of the "Iliad" and the "Odyssey"; the greatest ancient Greek epic poet⌋ tuum dedicaturum. Idipsum gratissimo
suscipio animo, verum, cum videam adeo ingens immortalitatis beneficium me non esse meritum, non possum non pudore a hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ffici, qui non habeam unde tibi solvendo esse possim. Animi ta hidden by binding⌈[ta]ta hidden by binding⌉men gratitudo et quicquid praestare gratitudinis valeo non hidden by binding⌈[non]non hidden by binding⌉ umquam deerit. De Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampenseIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ nostro quod cupis fieri, quid rerum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉
BCz, 242, p. 188
aut ubi agat, certior, paucis accipe ex novissimis, cf. Ioannes CAMPENSIS (Jan van CAMPEN) to Ioannes DANTISCUS Rome, 1536-05-15, CIDTC IDL 1390⌊quas ab eo habui in mense Augusto Romae ms. Romae in mense Augusto(!)
⌈in mense Augusto Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See⌊RomaeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See⌋in mense Augusto Romae ms. Romae in mense Augusto(!)
⌉ datascf. Ioannes CAMPENSIS (Jan van CAMPEN) to Ioannes DANTISCUS Rome, 1536-05-15, CIDTC IDL 1390⌋[4]. Scribit se bene tractari a Gasparo Contarini (*1483 – †1542), philosopher and theologian, Venetian diplomat; member of papal commission for church reform in years 1536-1540, withdrawn from its work under suspition of supporting the Reformation; 1515 Venetian avogador del comun; 1521-1525 ambassador to emperor Charles V; 1525 captain of Brescia; 1530 head of the Venetian Council of Ten; 1535 elevated to cardinal; 1541 papal legate to the diet of Regensburg (CE, vol. 1, p. 334-335)⌊cardinale Contareno VenetoGasparo Contarini (*1483 – †1542), philosopher and theologian, Venetian diplomat; member of papal commission for church reform in years 1536-1540, withdrawn from its work under suspition of supporting the Reformation; 1515 Venetian avogador del comun; 1521-1525 ambassador to emperor Charles V; 1525 captain of Brescia; 1530 head of the Venetian Council of Ten; 1535 elevated to cardinal; 1541 papal legate to the diet of Regensburg (CE, vol. 1, p. 334-335)⌋, et quod multae bonae ei condiciones offerantur, quasilli ex animo faveo, verum longe mihi esset gratius, si rursus ad me in vetus nostrum contubernium redire velit. Possem illi, factus pauloante coadiutor, ut vocant, Varmiensis, longe magis quam prius commodare. Ab eo tempore nihil de eo compertum habeo Tu(?). Tu cura, mi carissime Eobane, ut cum Katharina Spater (†1543), since 1514 wife of Helius Eobanus Hessus, daughter of Erfurt burgher Heinrich Spater (WORSTBROCK 1, p. 1069)⌊coniuge tuaKatharina Spater (†1543), since 1514 wife of Helius Eobanus Hessus, daughter of Erfurt burgher Heinrich Spater (WORSTBROCK 1, p. 1069)⌋ tuisque omnibus faustissime valeas. In tot hic Poland (Kingdom of Poland, Polonia)⌊ReipublicaePoland (Kingdom of Poland, Polonia)⌋ et meis negotiis domino Johann Rudel (†1540), professor of law in Marburg; in Poland during the Cracow diet (1536/1537) as Hessian Prince Philipp's envoy to Sigismund I (HIPLER 1891, p. 503-504)⌊doctori RudelioJohann Rudel (†1540), professor of law in Marburg; in Poland during the Cracow diet (1536/1537) as Hessian Prince Philipp's envoy to Sigismund I (HIPLER 1891, p. 503-504)⌋ ad tuam commendationem, ut volui, otiosus et ex re eius esse non potui, neque tantum mihi fuit temporis, ut illi vale, consilio tum nostro astrictus, quando has a me expetebat, coram dicerem, immo has post eius discessum nescio cui alteri dari iussi. Parces igitur dabisque veniam, si tibi ad singula in ea celeritate non responderim. Nihil mihi facturus gratius quam si me tuis humanissimis et pro more nostro poeticis litteris[5] saepius inviseres. Iterum vale.
Cracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland⌊CracoviaeCracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland⌋ ex comitiis, XX Ianuarii anno Domini MDXXXVII
[1] Biography of Eobanus in NDB contains no information about his ecclesiastical functions.
[2] Ceres nostra Gdanensis means a beer brewed in Gdańsk.
[3] At the time, Eobanus was working on a translation of The Iliad into Latin, wich was first published in 1540 in Basel (Poetarum omnium saeculorum longe principis Homeri Ilias ... Helio Eobano Hesso interprete, Basileae MDXL). Contrary to what Eobanus has promised in cf. Helius EOBANUS Hessus (KOCH) to Ioannes DANTISCUS Marburg, [1536]-11-15, CIDTC IDL 1372⌊his lettercf. Helius EOBANUS Hessus (KOCH) to Ioannes DANTISCUS Marburg, [1536]-11-15, CIDTC IDL 1372⌋ and, before that, personally in Ratisbon, this translation is not dedicated to Dantiscus, but to another neo-Latin poet and well-known statesman, Gaspar Schets de Grobbendonck (Ad -- dominum Casparem Schetum Corvinum patricium Antverpiensem amicum carissimum suum).
[4] This letter form Campensis to Dantiscus was posted in May, not in August. Writting the text, Dantiscus was doubtless thinking about the date of reception of the letter, which is also confirmed by the verb habui. To eliminate the suggestion that Dantiscus received the letter in Rome, the word order has to be changed.
[5] The editor knows 6 poetical letters from Eobanus to Dantiscus: cf. Helius EOBANUS Hessus (KOCH) to Ioannes DANTISCUS Nuremberg, 1531-04-04, CIDTC IDL 609⌊IDL 609cf. Helius EOBANUS Hessus (KOCH) to Ioannes DANTISCUS Nuremberg, 1531-04-04, CIDTC IDL 609⌋, cf. Helius EOBANUS Hessus (KOCH) to Ioannes DANTISCUS Nuremberg, [1531], CIDTC IDL 6264⌊IDL 6264cf. Helius EOBANUS Hessus (KOCH) to Ioannes DANTISCUS Nuremberg, [1531], CIDTC IDL 6264⌋. The other 4 printed among of Eobanus poems (Eobanus, p. 198-199, f. 321v-322v (print partly paginated, partly folioed)), undated, two of them, addressed to Dantiscus the royal secretary, were probably written in February 1512 when Eobanus and Dantiscus were in Cracow for the betrothal of Sigismund I and Barbara Zapolya (cf. cf. VREDEVELD 2002 ⌊Vredeveldcf. VREDEVELD 2002 ⌋), and two are addressed to Dantiscus the Chełmno bishop.
| |
22 | IDL 6537 | Ioannes DANTISCUS do Helius EOBANUS Hessus (KOCH), 1539-09? List zaginiony |
odebrano 1540, end of February List zaginiony, mentioned in IDL 2296: <i>Postrema tua epistula mense, ni fallor, Septembri scripta, reddita mihi demum est circa finem Februarii superiori.</i> |
| |
23 | IDL 2296 | Helius EOBANUS Hessus (KOCH) do Ioannes DANTISCUS, Frankfurt am Main, 1540-03-20 |
odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1540-07-21
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 155, k. 28-29
| 2 | kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 19, Nr 50
| 3 | kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1540, k. 7-9
| 4 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 125
|
Publikacje: 1 | PROWE 1853 s. 54 (regest) | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 411, s. 325 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
UUB, H. 154, f. 29v
Amplissimo principi ac domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋ episcopo Varmiensi, domino perpetuo fide colendissimo suo
Vivo equidem vitamque extrema per omnia duco.
Ne dubita, nam vera vides, hactenus, Dantisce, praesulum decus eximium, optimi poetae verba ad te uti libuit, quibus ille suam Andromacha mythological figure, daughter of Eetion of Thebes and Hector's wife; nickname of common acquaintance of Dantiscus and Joachim von Watt⌊AndromachenAndromacha mythological figure, daughter of Eetion of Thebes and Hector's wife; nickname of common acquaintance of Dantiscus and Joachim von Watt⌋ alloquitur: Quid agam vero, quo me vertam, ut ingratitudinem meam tuae admirandae humanitati excusem? Binas enim iam abs te litteras accepi primas etiam pecuniosas, afferebant enim triginta argenteos vallenses donum egregium ab optimo episcoporum profectum et Eobano tunc temporis magnum solatium in necessitatibus. Sed de hoc alias.
Postrema tua cf. Ioannes DANTISCUS to Helius EOBANUS Hessus (KOCH) 1539-09?, CIDTC IDL 6537, letter lost⌊epistulacf. Ioannes DANTISCUS to Helius EOBANUS Hessus (KOCH) 1539-09?, CIDTC IDL 6537, letter lost⌋ mense, ni fallor, Septembri scripta, reddita mihi demum est circa finem Februarii superiori. Ut responderem occasionem aliquam bonam captabam, donec et hoc tempus velut e manibus elapsum est, posteriori non nisi ex his nundinis respondere potui, quamquam videor invenissem viam, qua scribere ad te, quoties libeat, liceat atque ea utar, per Deum immortalem, nec omittam, sicut videbis. Intelligo enim, quantum tibi, tali tantoque viro, debeam, qui tua summa liberalitate semper vicisti mea officia. Quae tamen tantum abest, ut absoluta esse existimare debeas, ut etiam nunc circumspiciam, unde potissimum exordiar, adeo priora, si quae sunt, contemnenda puto, ut de deo(?)que(?) immortali diesque noctesque cogitem. O, mi Dantisce, quam ego tibi gratulor principatum istum ecclesiasticum Varmiensem, qui mihi notissimus est, tam opulentum, tam amoenum ac te omnino teque illo dignissimum. Nunc licet tibi, Dantisce, dabis veniam et patieris sic me tecum meo more loqui, liberalitate ista tibi peculiariter et vere agnata, in quos voles quosque dignos duxeris, uti et amicos tibi parare, tametsi quis umquam aut fuit aut esse possit inimicus tibi, qui sic humaniter te erga omnes semper gesseris, ut neminem umquam audire mihi contigerit, qui non in caelum te ferret laudibus, ut etiam
UUB, H. 154, 28v
unus amicorum nostrorum cum Augsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌊AugustaeAugsburg (Augusta Vindelicorum), city in Germany, Bavaria⌋ tecum congressus, ante te non vidisset, ad me scripserit his verbis: “Ego vero, Eobane, nesciebam Dantiscum ipsam humanitatem esse.” Haec ille.
Nunc video nec opibus nec potentia te immutari, o constantem, o principe viro dignum animum. Verum ego nunc enkomion in te scribere, minime omnium constituo, hoc reticere non possum, immo satis admirari nequeo, unde factum sit, ut vtrumque te et me fama mortis alterius fefellerit. Nam idem de te mihi, quod tibi de me, nuntiatum fuit, sed hae{ae} fabulae fere ad vitam longiorem pertinere solent. Itaque illa facile contenentes, ea potius, quae nos donec vivimus, decent, agemus et cogitabimus.
Ego, ut scias, Amplissime Praesul, iam in scribendi fastis Christianis totu, tibi certo dedicandis, totus sum. Indignus enim sim, in quem tanta beneficia conferas, si non aliqua ex parte respondeam. Si Tuam Celsitudinem unius tantum libelli silvarum inscriptio sic delectavit, ut etiam praemio non mediocri dignandum iudicaris, quid facies, ubi libros duodecim fastorum Christianorum tuo nomini consecratos tuumque nomen praeferentes, conspexeris. Quem librum, si me Deus absolvere volet, spero futurum instar omnium, quos umquam ante hoc tempus scripserim. Continebit enim historiam evangelicam universam, tum acta apostolica et multas historias, quae nostris temporibus contigerunt. Propositum tuum, Reverendissime Praesul, de instituenda tuis bibliotheca vehementer laudo atque utinam ad eam rem auxilio esse queam, nihil me gravarit vel hoc tantum nomine Frankfurt am Main (Francofurtum ad Moenum, Frankenfordia), city in western Germany, Hesse⌊FrancophurtumFrankfurt am Main (Francofurtum ad Moenum, Frankenfordia), city in western Germany, Hesse⌋ quotannis bis descendere. Dum has litteras scriberem, adeo me multi interturbarunt, ut paene nolens stilum cogerer abrumpere. Itaque scribam paulo post cop<i>osius et quidem carmine,
UUB, H. 154, 29r
quod nunc, in tantis turbis, fieri non potuit.
Valebis igitur, optime atque amplissime antistes, mihique, ubi poteris, animum Tuae Celsitudinis significari facies. Saluta, si forte tecum sunt, fratres tuos, Georg von Höfen (Georg Flachsbinder, Georgius de Curiis) (†after 1550-02-07), Ioannes Dantiscus' brother; Starosta of Rössel (HARTMANN 1525-1550, No. 584, 586, 588; AGAD, MK, 77, f. 385-386v)⌊GeorgiumGeorg von Höfen (Georg Flachsbinder, Georgius de Curiis) (†after 1550-02-07), Ioannes Dantiscus' brother; Starosta of Rössel (HARTMANN 1525-1550, No. 584, 586, 588; AGAD, MK, 77, f. 385-386v)⌋ et Bernhard von Höfen (Bernhard Flachsbinder) (†after 1548), Ioannes Dantiscus' brother, stayed with Dantiscus in Spain, as a member of his mission's retinue, and was used as a trusted courier to Poland at least from 1526; after 1530 Starost of Löbau⌊BernhardumBernhard von Höfen (Bernhard Flachsbinder) (†after 1548), Ioannes Dantiscus' brother, stayed with Dantiscus in Spain, as a member of his mission's retinue, and was used as a trusted courier to Poland at least from 1526; after 1530 Starost of Löbau⌋, viros optimos.
Tuae Celsitudini unice deditus Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌊Helius Eobanus HessusHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)⌋
| |