Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopo Warmiensi et principi suo gratiosissimo

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime.

Post studiosam obsequiorum meorum oblationem.

De mense proxime praeterito redditae sunt Reverendissimae Paternitatis Vestrae litterae, Heylsberg XIIII Augusti scriptae, profecto iucundissimae, quod his tandem certior sim factus litteras meas una cum bullis (uti vocant) apostolicis confirmationis etc. redditas et perlatas fuisse. Quaenam ut tam tarde perferentur, fuerit occasio, prorsus ignosco, cum omnino sperabam illas per totum mensem Maium ad Reverendissimam Paternitatem Vestram perlatum iri. Utcumque sit, gaudeo ex animo tandem perlatas redditasque fuisse.

Quod autem cum reverendissimo domino, immo domino meo colendissimo [] domino Culmensi praeter fas aequumque actum sit, revera non ignoro. Ego, quantum per me licuit, omnem adhibui operam et diligentiam (testis est reverendissimus dominus Upsalensis), ne iniuria afficeretur. Attamen nihil profeci, igitur patienter, quae emendari hac scilicet vice non possunt, ferenda sunt. Deus Omnipotens mihi testis est, quod iniuriam ipsius ac iacturam, qua affectus fuit, aeque ac reverendissima paternitas sua dolenter tuli. Quod autem dominus Georgius Hegell, Fuggarorum Cracoviae institor etc., 400 illos ducatos, quos in praedicta reverendissimi Culmensis expeditione de pecuniis piae memoriae heredum episcopi Warmiensis solvi, repetere conatur, praeter aequum facit. Nam, uti meum dictat chirographum, ad dictam reverendissimi Culmensis expeditionem habui dumtaxat a Fuggaris sive illorum in urbe agente, videlicet domino Quirino Galler, ducatos de camera 862 Iulos 3,5, reliquos 400 ducatos dedi et posui ad dictam expeditionem ex pecuniis praefatorum heredum. Et me ad quitantias sive chirographa mea refero, quae si exhibita fuerint, facile constabit, quid et quantum a Fuggaris dictae expeditionis nomine receperim.

Reverendissimo domino cardinali Sanctorum Quattuor Reverendissimae Paternitatis Vestrae litteras reddidi ac litteras illas apostolicas Reverendissimae Paternitatis Vestrae quoad ecclesiam Culmensem confirmationis. Quibus luce clarius constabat dictae confirmationis Culmensis negotium non Bononiae, immo Romae expeditas fuisse exhibui. Arbitror enim Reverendissimam Paternitatem Vestram, qui illas scripserit, et me, qui easdem praesentaverim, illarum occasione parum gratiae et benevolentiae apud eandem suam reverendissimam paternitatem contraxisse. Utcumque sit, uti Reverendissima Paternitas Vestra iussit, feci. Ferat ille ac interpraetetur, ut velit.

Nova ferme penes nos nulla, nisi quod ager Puteolanus, uti olim Vesuvius prope Neapolim cum magno vicinorum dispendio conflagravit, uti Reverendissima Paternitas Vestra ex adiunctis schedis typo excussis latius intelliget, licet iam ad aliquot dies ardere desiit. Praemissa tamen Reverendissimam Paternitatem Vestram iamdudum intellexisse arbitror. Et dum praemissa 29 Septembris contingerent, fui Puteoli per biduum 22 et 23 eiusdem 7-bris, invitatus Neapolim a Fuggarorum institoribus , sensique ibidem magnum terrae motum.

Classis pontificia, caesaris et Venetorum iam ad Italiae portus rediisse di[citur]. Alii referunt eandem adhuc in Dalmatiae portibus Venetis subiectis esse, expugnata tamen ante reditum in Dalmatia supra Raghu[sium] quadam arce ante aliquot annos a Turcis ibidem constructa, Ca[stello] Novo dicta. In qua satis validum, dicunt, Turcarum fuisse prae[sidium]. Qui omnes ad interemptionem caesi dicuntur. Praeterea a Cursica tempestate passa est naufragium, in quo ultra 30 trirem[es] periisse praeter eas, quae conquassatae inutilesque sunt, reddit[ae] asseruntur. Utrimque pro futuro vere armatur instruiturque validiss[ima] classis. Deus Omnipotens nobis ac nostris propitius adsit.

Caesarem in Martio vel Aprili in Italiam venturum esse constans [est] fama. De concilio continuando certo fertur pontificem Vincen[tiam] aut in Lumbardiam iturum. Quicquid tamen circa praemissa fiet, curabo sedulo, ne Reverendissimam Paternitatem Vestram lateat, et quidem tempestive.

Et me Reverendissimae Paternitati Vestrae uti devotiss[imum] mancipium plurimum commendo. Decreveram in aestate proxime praet[erita] Germaniam versus proficisci, attamen a nonnullis sum interpellatus p[rincip]ibus, quibus iure negare nil poteram, ut omnino mihi ad princip[ium] futuri veris hic manendum erit, ac demum quod nuper mecum sta[tui], tandem Deo dante et auxiliante opere exsequar et perficiam, coram Reverendissimam Paternitatem Vestram invisam.

Datae Romae, XXIII Novembri[s] 1538.

Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae obsequentissimus servitor Theodericus de Rheden