BCK, 1601, p. 224

Magnifico et venerabili Ioanni Dantisco oratori superinscribed⌈oratorioratori superinscribed⌉ et Ioanni Leuicio sollicitatori nostris apud sacram caesaream maiestatem sincere fidelibus quam dilectis

BCz, 1601, p. 219

Sigismundus Dei gratia rex Poloniae, magnus dux Lithuaniae, Russiae totiusque Prussiae ac Masoviae etc. dominus et heres

Magnifice sincere nobis dilecte.

Quamdiu egisti oratorem nostrum in aula ista caesarea, perspeximus semper providentiam in circumspiciendo, sedulitatem in agendo, fidem in praestando, quibus nominibus magnam gratiam apud nos tibi comparasti ac deinceps ampliorem comparabis, dum tam provide negotia nostra tractabis. Est autem, quod in praesentibus comitiis imperialibus cupimus abs te observari diligenter: aegerrime ferunt fratres Ordinis Teutonici ac item nonnulli alii transformationem status Prutenici in aliam administrationem, nobis parentem, qua de re multa quidem consilia clandestina contra nos et carissimum nostrum nepotem, ducem in Prussia, instruxerunt, et dubium non est, quin in praesenti conventu, in quo caesar ipse aderit, quaedam sunt machinaturi in nostrum nostrique ducis in Prussia, si potuerint, dispendium, ubi te vigilantem esse volumus ac consilia eorum observaturum, et quod illi apud caesaream maiestatem ordinesque imperii struxerint, hoc tu prudentia tua ac industria, quatenus potes, evertas, ac nobis in tempore significes. Numquam deerunt, quorum opera et consilio uti poteris, quibus mutatio illa Brutensis cordi est. Aderit carissimus consanguineus noster Georgius, marchio Brandemburgensis; ille non erit inutilis consultor adiutorque, nihilominus strenuus; aderunt et alii amici. Praeterea mittet ad ea ipsa comitia dux Prussiae quendam e suis consiliariis intimioribus, nomine Georgium Klingenberk; hoc nemo magis gnarus est causae istiusmodi mutationis; prudenter feceris, ubi et illum in consilium adhibueris. Non omnes recensemus nec novimus, tu ipse multa huc pertinentia intellegis, multa te ratio temporis docebit. Et quid poterint fratres Ordinis Teutonici BCz, 1601, p. 220 sive quis alius tanta in medium afferre, quod animum caesaris hidden by binding⌈[ris]ris hidden by binding⌉ aut cuiuspiam alterius, volentis consultum rebus humanis, alioquin hidden by binding⌈[alioquin]alioquin hidden by binding⌉ tempestate hac plus satis exulceratis, nobis infensum faciat, ac non potius favore prosequatur, nos, qui pro vetere malo tollendo hanc viam ingressi sumus? Regnavit aliquot saeculis hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉ Ordo militaris in Borussia, et quamdiu regnavit, quid aliud passa est misera natio, quam continuo bella ex bellis renascentia? Quoties inventa, facta, inita, icta, percussa sunt foedera, pacta hidden by binding⌈[ta]ta hidden by binding⌉, iuramenta, conventiones, contractus, inter regnum hoc nostrum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ et Prussiam ipsam, at quid illa contulerunt, praeterquam respirationes hidden by binding⌈[tiones]tiones hidden by binding⌉ ad concurrendum maioribus odiis, profusiore sanguinis humani hidden by binding⌈[ani]ani hidden by binding⌉ iactura? Aiunt regnante Ordine Teutonico numquam annis quinqua hidden by binding⌈[qua]qua hidden by binding⌉ginta aut sexaginta praeteriisse, quin interim concurissent hosti hidden by binding⌈[osti]osti hidden by binding⌉libus armis duae hae regiones, Polonia et Prussia, quo factum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ est, ut calamitosa provincia, antequam Cristum agnosceret, ita populosa hidden by binding⌈[pulosa]pulosa hidden by binding⌉, ut vix alia, post agnitum Salutis auctorem effecta sit magna pro parte desolata, ita ut pro uno ms. a(!) ⌈oo ms. a(!) ⌉ iam incola prius sex aut hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ amplius habuerit. Quod qualem Christiano nomini pepererit <cladem>, non hidden by binding⌈[on]on hidden by binding⌉ eget verbis. Tutata est Polonia ius suum, quod militares fratres hidden by binding⌈[atres]atres hidden by binding⌉ invaserunt; exitus itaque approbavit, penes quem in tot et tantis hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉ bellis steterit iustitia, legitima regnorum largitrix; et demus, quod iniuste nobis, quod tamen secus habet, regionem illam vindicaremus aut non rite in aliud genus administrandi redi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉geremus, an non tolerabilius foret, <ut> per hunc modum saevis bellis hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉ finem tandem imponeremus, quam ut tam praesentem occasionem malorum hidden by binding⌈[orum]orum hidden by binding⌉ linqueremus in medio? Quae provisa non sunt apud patres nostros hidden by binding⌈[tros]tros hidden by binding⌉ paci conducentia, et tamen nil valuerint; quae autem nos poteramus hidden by binding⌈[ramus]ramus hidden by binding⌉ BCz, 1601, p. 221 invenire, quae maiores nostri sapientissimi mortales non viderint, temptarint, et tamen nihil profecerunt. Quamcumque igitur transactionem cum fratribus Teutonicis inivi ms. e(!) ⌈ii ms. e(!) ⌉ssemus pro pacanda provincia, plane instabilis fuisset, eo usque videlicet duratura, donec per respirationem fuerint recollectae rebellandi vires, quae singula faciunt, ut etiam possessio mala pro bono debeat merito censeri, modo intercedat pax, salus reipublicae, vicinorum populorum concordia, ius. Nos autem iure nostro, quod ab antecessoribus accepimus, provinciam illam nobis propriam semper professi sumus atque illud ipsum non semel carissimo principi sanctae memoriae caesari Maximiliano exposuimus, qui vera nostra declaratione instructus, favit demum nostrae parti, ut aequiori.

Hoc etiam ius nostrum huic regno hereditarium probat titulus regum Poloniae, qui sese heredes Prussiae semper nominarunt scripseruntque nec eum impugnarunt summi pontifices, caesares, reges, principes omnium nationum, sed maioribus nostris perinde ac nobis inscribendo, nominando, salutando, tribuerunt usque in hodiernum diem.

Insuper ne quisquam causetur, nunc demum in nostram partem reductam Prussiam, obstat hoc, quod amplior, instructior, firmior populosiorque pars nationis, in qua sita etiam est arx munitissima, totius regionis propugnaculum, Mariemburgum, in maiorum nostrorum et iam nostra manu steterit, et neminem alium dominum agnoverit.

Accessio autem praesentis mutationis non tam potest dici accessio, quam quaedam alia magistratus ordinatio, quon<i>am regno Poloniae addictus erat Magnus Magister.

Deinde non potest dici aliquid decedere imperio Romano, ex quo BCz, 1601, p. 222 nihil operae aut auxilii ab Ordine militari accesserit, nisi accessio vel auxilium dici debeant querelae, implorationes, quibus tribunalia imperialia semper strepuerunt.

Sed quid autem commodi senserunt imperatores hactenus hidden by binding⌈[us]us hidden by binding⌉ e Prussia, quod tamen nescimus, quale exstiterit, uberius nunc ex ea et a nobis, quando ratio communis status hidden by binding⌈[tus]tus hidden by binding⌉ Christianorum postulabit, percipiet.

Si quid autem ex hac mutatione difficultatis nobis et regno nostro nasci istic ms. t(!) ⌈cc ms. t(!) ⌉ cognoveris, nobis e vestigio significabis.

Datum Cracoviae, tertia Aprilis anno hidden by binding⌈[no]no hidden by binding⌉ Domini MDXXX-o, regni autem nostri XXIIII-o.

Sigismundus rex subscripsit