Letter #377
Ioannes DANTISCUS to Mercurino Arborio di GATTINARAParedes de Nava, 1527-10-07
English register:
Dantiscus asks Gattinara to forgive him for not accompanying him during his official arrival to Palencia three days before. It was due to the ban issued by the emperor [caused by the danger of the plague]. The Polish envoy observed the chancellor’s arrival from afar and felt like a proscribed exile. He thinks the emperor’s ban is unfair and unjustified, and views it as a slight on the ruler he represents as an envoy. He wonders if it is he who has lost the emperor’s favor for some unknown reason, or if Charles V no longer considers the king of Poland his friend even though the king recently signed a treaty with the emperor’s brother [Archduke Ferdinand].
Dantiscus is happy that the chancellor was well received by the emperor and the court milieu, but warns him not to trust flatterers too much. He hopes the emperor will act more sensibly than he has before. He regrets he was not present during Gattinara’s witty conversation with Lalemand about beards being an attribute of good people.
He asks for information when the emperor plans to leave Palencia. He asks if he will be allowed to follow the court.
Manuscript sources:
Prints:
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Illustris et Magnifice Domine. Commendationem plurimam.
Nudius tertius, cum Excellentia Tua iuncta aliis, qui eam honoris causa comitabantur, Palenciam intraret, et ego sequebar a longe, cumque iam essem ad istiusmodi ingressum proximus, ne mecum tota societas contaminaretur, quo mandatis caesareae maiestatis satisfieret, ab introitu me continui, sicque circa muros obequitantes non sine animi maerore huc diverti multa inter eundum mecum reputans, huc in exilium proscriptus, diverti. Quod certe huic personae, quam fero, regiae non potest esse non ignominiosum, praesertim cum neque iusta on the margin⌈iustaiusta on the margin⌉ causa subsit, ob quam ab aula arceor scurris alias et inferioribus hominibus non interdictam, ut ne amicos quidem in ea invisere liberum fuerit on the margin in place of crossed-out s... quam propter id patior⌈s... illegible⌈...... illegible⌉ quam propter id patior subsit, ob quam ab aula arceor scurris alias et inferioribus hominibus non interdictam, ut ne amicos quidem in ea invisere liberum fuerit subsit, ob quam ab aula arceor scurris alias et inferioribus hominibus non interdictam, ut ne amicos quidem in ea invisere liberum fuerit on the margin in place of crossed-out s... quam propter id patior⌉ neque me quisque etiam superinscribed in place of crossed-out ... neque⌈... illegible⌈...... illegible⌉ neque neque me quisque etiam neque me quisque etiam superinscribed in place of crossed-out ... neque⌉ ut usu fuit receptum est ubique ob crimen exilio dignum on the margin in place of crossed-out iuridice me and then crossed-out⌈iuridice me ut usu fuit receptum est ubique ob crimen exilio dignum ut usu fuit receptum est ubique ob crimen exilio dignum on the margin in place of crossed-out iuridice me and then crossed-out⌉ condemnavit vocabiturque haec causa superinscribed⌈haec causahaec causa superinscribed⌉ aliquando in dubium ut illa Ovidii causa superinscribed⌈causacausa superinscribed⌉, de qua adhuc est quaestio, cur extorris apud Scythas egerit. Neque scio, si propter regem meum huc relegatus sum, quod semper maiestatem caesaream summa benevolentia et observantia sit prosecutus et quod cum fratre eius nuper on the margin in place of crossed-out quod cum Boemiae fratrem caesaris⌈quod cum Boemiae fratrem caesaris quod semper maiestatem caesaream summa benevolentia et observantia sit prosecutus et quod cum fratre eius nuper quod semper maiestatem caesaream summa benevolentia et observantia sit prosecutus et quod cum fratre eius nuper on the margin in place of crossed-out quod cum Boemiae fratrem caesaris⌉ foedus novum et arctum percusserit, vel si ego promeruerim, qui semper fui superinscribed⌈fuifui superinscribed⌉ caesareus fui, quod iam ter in Hispanias missus et hic novissime non semel indignis modis affectus triennium hic on the margin⌈hichic on the margin⌉ transegerim. Utcumque fit, non fit sine meo magno superinscribed in place of crossed-out summo⌈summo magno magno superinscribed in place of crossed-out summo⌉ dolore et dedecore personae, quam in hac tragoedia superinscribed⌈in hac tragoediain hac tragoedia superinscribed⌉ repraesento. Dabit igitur Excellentia Tua veniam, si propensioni meae, qua honoris causa in Palenciam comes esse volui, non satisfecerim, oportet enim superinscribed⌈enimenim superinscribed⌉ me hic plus oboedire superinscribed⌈rere superinscribed⌉ caesari, quam mihi, quam vel dignitati meae superinscribed⌈meaemeae superinscribed⌉ , quae ad hunc modum tractatur superinscribed in place of crossed-out mihi praeripitur⌈mihi praeripitur tractatur tractatur superinscribed in place of crossed-out mihi praeripitur⌉. Sed de iis hactenus.
Gratum mihi est summopere quod adeo honorificus in Tuam Excellentiam caesar fuerit et tam humaniter in colloquium admiserit. Det ei Deus clariorem intellectum, ut videns videat, et audiens audiat. Neque mihi minus gratum fuit responsum Tuae Excellentiae, quod de barba sua Ioanni Lalemant dedisse fertur, utpote se boni viri nutrivisse barbam, innuens in barbam illius, quae nihil umquam istiusmodi habuit. Cuperem et ego adesse, si liceret, spectator vultuum compositorum, qui blande toties tibi arridebunt cum felle praecordia madeant. Tu v written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉vv written over ...⌉ero plus quam Ulixes superinscribed in place of crossed-out plus⌈plus plus quam Ulixes plus quam Ulixes superinscribed in place of crossed-out plus⌉ in hac tam probata on the margin⌈in hac tam probatain hac tam probata on the margin⌉ aetate et prudentia plus quam Ulixes ab istis Syrenibus, quas superioribus diebus praeternavigasti incorruptus, non capieris. Non est Tuae Excellentiae incognitum hoc Gr written over ad⌈ad Gr Gr written over ad⌉aecum adagium una manu panem altera lapidem.
Velim fieri certior quando maiestas caesarea ex Palencia solvet, et si illam sequi licebit nec ne, cum iam hic ut reor in istis pulveribus, ut reor superinscribed⌈ut reorut reor superinscribed⌉, satis poenarum dederim, ne si me in on the margin⌈inin on the margin⌉ hoc luto superinscribed⌈lutoluto superinscribed⌉ pluviae offendent neque agredi neque regredi, exitus non superinscribed⌈nonnon superinscribed⌉ occludatur.
Quod reliquum est, me Tuae Excellentiae commendo atque dedo superinscribed in place of crossed-out plurimum⌈plurimum atque dedo atque dedo superinscribed in place of crossed-out plurimum⌉ et rogo me in suorum me superinscribed⌈meme superinscribed⌉ numero habere non dedignetur.
Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ in Parietibus Dealbatis, 7 Octobris 1527.