» CORPUS of Ioannes Dantiscus' Texts & Correspondence
Copyright © Laboratory for Source Editing and Digital Humanities AL UW

All Rights Reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording or any other information storage and retrieval system, without prior permission in writing from the publisher.

Letter #2064

Ioannes DANTISCUS to Tiedemann GIESE
Wartenburg (Barczewo), 1539-01-27

English register:

Dantiscus informs Giese about the many letters from Cracow he received the day before. Contrary to expectations, he did not find in them any mention of the matter of storing the tax money. He supposes the reason is the preliminary consent to put it off until the next Diet [of Royal Prussia]. However, this consent is conditional on the [Prussian] lords’ letter reaching the [royal] court in time.

Dantiscus complains about the stance of most of the Prussian Council, and especially the Thorn (Toruń) Town Council and the Pomeranian Voivode [Jerzy Konopacki (Georg von Konopat)], who is saying publicly that he knew nothing of the memorandum sent to the court from the Graudenz (Grudziądz) Diet.

Dantiscus is putting off discussing many other issues until he and the addressee meet in person.

Dantiscus believes [Prussian] affairs are not going well. At the ongoing [Crown] Diet in Cracow, they are working on burdening the residents of [Royal] Prussia with new costs and making them equal in everything to the residents of the Kingdom [of Poland].

Fabian Wojanowski (Damerau), who arrived recently, has given Dantiscus a reply from the Queen [Bona Sforza] who, as before, considers him responsible for everything that is going on in Prussia and accuses him of getting a message written to the King [Sigismund I Jagiellon] from the [Royal Prussian] Diet without the others’ consent. According to the Queen, no one [in Royal Prussia] besides the Voivode of Pomerania and the [Starost] of Strasburg in Preusen (Brodnica) [Mikołaj Działyński] shows any concern for royal interests and authority. However, Dantiscus has received a message, written on the King’s behalf, not to take these opinions to heart.

Following the majority’s example, Dantiscus intends to send the tax money to Marienburg (Malbork) soon, and advises others to do the same. He thinks, however, that the [Prussian] lords should describe the whole matter to the King, asking that he order the next Diet to take a serious approach to the settlement of accounts, thanks to which it will be clear how much has been paid by whom, and it will be possible to ease the conflicts between the nobility and the burghers over beer brewing.

Dantiscus reports that a decision was made at the Cracow Diet of the Kingdom [of Poland] regarding defence against the Turks. The costs are also to be borne by the clergy and residents of [Royal] Prussia from both estates.

Having read Giese’s latest letter, Dantiscus advises him not to write to the King on behalf of the Prussian lords, because he will incur the court’s displeasure. In his view, the letter needs to be written anew in accordance with the advice of the Castellan of Gdańsk (Danzig) [Achatius von Zehmen (Cema)], and the towns should be notified of it as quickly as possible. The money already collected should be sent to Marienburg immediately. The blame for this state of affairs lies solely with the Voivode of Pomerania.




Manuscript sources:
1fair copy in Latin, autograph, address in secretary's hand, BCz, 245, p. 115-118 + 1 not numbered after f. 148 (f. 80r according to previous foliation)
2office copy in Latin, in secretary's hand, BCz, 245, p. 114-113
3excerpt in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1539, f. 2

Prints:
1CEID 1/2 No. 37, p. 160-164 (in extenso; English register)

 

Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus

 

BCz, 245, p. 118

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Tidemanno Dei gratia episcopo Culmensi, fratri et amico carissimo ac honoran(do) or honoran(dissimo)honoran(do)honoran(do) or honoran(dissimo)

BCz, 245, p. 115

Reverendissime in Christo Pater et Domine, frater et amice carissime et honoran(de) or honoran(dissime)honoran(de)honoran(de) or honoran(dissime).

Salutem et fraterni amoris commendationem etc.

Pridie nuntius iste meus ex aula rediit, litteras quidem attulit non paucas, verum in illis de pecuniarum contributionis collectae written over amamaeae written over am depositione ne verbum. Cum tamen ea de re plurima et copiose scripseram, causam esse reor primum consensum et quod ob eum reliqua silentio involvantur. Unde coniector, si litterae dominorum per Dominationem Vestram Reverendissimam conceptae tempori adessent, quod in aula dilationem usque ad futurum conventum obtinerent. Sed quid pauci faciemus, cum maior pars a nobis desciverit, maxime autem palatinus Pomeraniae et Thoronen(ses). Ipse porro palatinus publice iactat de litteris ex Graudentino conventu ad aulam missis se nullam prorsus habere scientiam.

Hic multa omitto usque ad nostrum aliquando colloquium.

Res nostrae certe inclinant. Quare et nunc in conventu Regni Cracoviae de nobis agitur, ut ad nova dispendia cogamur et in omnibus pares regnicolis efficiamur. Si adhuc sapere nolumus, nostro malo etc.

Venit praeterea ad me dominus Fabianus Voynowski iis diebus, cui reginalis maiestas ad meas litteras mihi respondere iussit eadem, quae prius scripserat, quod ex me omnia procedant, quae hic fiunt, et quod ego iubeo ad serenissimam maiestatem regiam ex conventibus conscribi litteras sine aliorum consensu, et quod apud nos nemo sit, qui commodis et auctoritati regiae intendat, praeter palatinum Pomeraniae et Strosbergensem cum adhortatione, ut illa consuevit, de fide servanda etc. Scribitur tamen mihi nomine serenissimae maiestatis regiae, quod eiusmodi litterae vel nuntii me afficere non debent etc. Dominum Fabianum in reditu ad aulam digna responsione ad aulam a me dimittam.

Ceterum, cum videam maiorem ordinum nostrorum partem pecuniam collectam Marienburgum misisse, intra paucos dies et mea eo ibit. Quod et reliquis censerem faciendum, ne nos pauci omni eo odio non gra{va}vemus. Non tamen omittendum putarem (ut aliquid BCz, 245, p. 116 saltem pro nobis egisse videamur), quin serenissimae maiestati regiae paper damaged[egiae]egiae paper damaged rem ipsam domini describerent, ut concepta est, rogan(do) or rogan(tes)rogan(do)rogan(do) or rogan(tes), ut sua maiestas rationem et calculum in futuro written over aaoo written over a conventu serio tractari iuberet, quo sciri possit, quantum quisque contribuerit, et ut dissensio de coquenda cerevisia inter nobilitatem et oppidanos sopiretur. Mihi, qui impegi, ne hiscere ms 2 quidem,
ms 1 quide[...] hidden by binding
quidemms 2 quidem,
ms 1 quide[...] hidden by binding
deinceps licebit etc.

Quae Cracoviae in comitiis ms 2 aguntur,
ms 1 [...]untur hidden by binding
agunturms 2 aguntur,
ms 1 [...]untur hidden by binding
, sic habent in summa: proposita est ms 2 defensio,
ms 1 defe[n]sio hidden by binding
defensioms 2 defensio,
ms 1 defe[n]sio hidden by binding
contra Turcas. Ad eam etiam ecclesiastici trahuntur, ut iuxta bonorum qualitatem et valorem stipendarios milites alant utque ad eum modum Pruteni utriusque status se gerant. Alia omnia sunt turbulenta et dissidiis plena. Quorsum ista, paulopost docebit exitus. Si quid deinceps nactus fuero, Dominationem Vestram Reverendissimam non praeteribit.

Quam felicissime diutissimeque valere cupio ex animo.

Reverendissimae Dominationis Vestrae deditissimus frater Ioannes episcopus Varmiensis etc. scripsit

Postscript:

BCz, 245, p. 1 not numbered after f. 148 (f. 80r according to previous foliation)

Postquam nuntius meus cum iis abiisset, adfuit Dominationis Vestrae Reverendissimae meumque illico revocari iussi, perlectisque omnibus videor mihi plene respondisse, praeterquam ad id, ubi a Dominatione Vestra Reverendissima postulatur, ut ipsamet sola aliorum dominorum nomine serenissimae maiestati regiae scriberet. Quod ne faciat, consulo, et non abs re, omne enim, ut ego aulam nosco, in se odium converteret, verum efficiat, ut ad eum modum in litteris contentum, ne ut Amyclae tacendo pereamus, quemadmodum et dominus castellanus Gdanensis consulit, litterae iam signatae rescribantur, quod ipsum et civitatibus cum primis esset significandum. Pecuniam vero ms 1 iam,
ms 2 non
iamms 1 iam,
ms 2 non
collectam, cum iam maior eius pars sit in Marienburgo, eo etiam co<n>ferre cogemur. Quod nullius alterius quam palatini Pomeraniae culpa accidit.

Nuntium Dominationis Vestrae Reverendissimae in crastinum usque continebo. Si quid aliud se mihi offeret, ut illud omnibus maturius despectis in notitiam Dominationis Vestrae Reverendissimae deferre possem. Quae iterum iterumque felicissime valeat etc.