Reverendissimo in Christo patri ac domino, domino Iohanni Dantisco, episcopo Chulmensi etc., domino suo perquam gratioso

Reverendissime in Christo pater, praesul ornatissime. Salutem.

Quamquam publice nuper ad Reverendissimam Dominationem Tuam scripsi, impulsus metu quodam periculorum, dum me urgeret caritas Christiana admonere inclitam nationem Polonorum a malo ex Wittenberga veneni afflatu, revereor tamen nunc privatim ad Amplissimam Dominationem Tuam scribere, homuncio ignobilis et contemptibilis. Sed unus ministrorum Reverendissimae Dominationis Tuae Mathias Wolrab Lipsensis, mihi affinis factus, sic mihi dilectus est, ut eius commendandi gratia pudorem vincat officium. Rogo igitur suppliciter, ut Reverendissima Dominatio Tua gratiose in bonam partem has litteras accipiat. Misi quidem et antea litteras privatas cum libellis aliquot, a me hoc anno ad Poloniae praelatos editis, sed nondum potui intellegere, an Reverendissima Dominatio Tua acceperit nec ne. Cum vero frater Mathiae, cui neptem desponsavi meam, promittit certum e nundinis Lipsensibus latorem litterarum, iterum scribo, sed ero brevis, ne amplissimis negotiis Reverendissimae Dominationis Tuae molestiam ingeram. Imprimis igitur oro suppliciter et obtestor Reverendissimam Dominationem Tuam per gratiam et humanitatem suam doctissimis quibusque notam atque perspectam, ut ministrum supradictum, affinem meum, mihi tum affinitate tum indole sua carissimum, gratiose commendatum habeat, ita ut sentiat ille, commendationem meam alicuius fuisse apud Reverendissimam Dominationem Tuam momenti. Certe non tanti esset apud me affinitas, ut eum tanto praesuli commendare ausim, nisi arbitrarer talem esse indolem et genium adulescentis, ut ad gratiam, honorem et utilitatem Reverendissimae Dominationis Tuae servire possit.

Cetera de rebus Germaniae adiungam. Cum sciam igitur Reverendissimam Dominationem Tuam summe amicam et gratiosam esse clarissimo et omnium doctissimo viro domino Erasmo Roterodamo, significo me hoc die litteras ab eo accepisse amicas et laetas, datas ab eo Friburgi 24 Novembris, in quibus sub finem ita scripsit: „Cum chiragra et podagra mihi saepe gravis est colluctatio. Multis diebus in totum abstinui a scribendo. Nunc adnitor, si queam Ecclesiastem meum absolvere, qui mihi serio praestandus est, ioco promissus. Onus increscit sub manu etc.” Coloniae perdidimus nuper doctissimum virum Arnoldum Vuesaliensem, canonicum maioris ecclesiae, qui reconditissimam habuit in pectore suo theologiam pariter cum philosophia ex Graecis et Hebraicis fontibus. Oebanus(!) Hessus ex Graecis hoc anno carmina quaedam feliciter transtulit Erfordiae. Cum Philippo Melanchthone contentionem suscepi, maxime propter Polonos et Scotos, cui alioqui privatim optime volo. Adversus novum regis Angliae matrimonium, quod revera adulterium existimo, acriter scribere coepi ad defendendum reginae coniugium et filiae legitimam procreationem, sed heri ex Moguntia litteras accepi, quae nuntiant, regem Angliae cum caesarea maiestate iniisse concordiam et recepisse uxorem veterem, filiamque despondisse regi Scotiae, adulescenti summae spei, quantum ex litteris et ex nuntio meo, qui in Scotia fuit, cognoscere potui. Scripsi per aestatem historiam hussitarum Bohemiae ex vetustis codicibus, quae in XII libros excrevit. Ferunt Lutherum nunc parturire nescio quae Penthei tonitrua adversus ecclesiam catholicam, ut a papa ad sectam suam trahat ecclesiam et catholicum orbi terrarum eripiat, ut angulo Wittenbergensi transcribat et ita cogat in angustum hereditatem Christi, ut nemo sit Christi, nisi qui est Lutheri. Ego contentionum iam diu pertaesus, nihil opto vehementius, quam ut Deus per novum papam det nobis universale concilium, quod rebus perturbatis et medelam afferat et cum pace quietem. Si commode poterit frater Mathiae, affinis meus, iussu meo mittet e Lipsia ad Reverendissimam Dominationem Tuam quosdam ex libellis meis hoc anno editis. De Iohanne Campensi nihil prorsus audivi ab eo tempore, quo Cracoviae denuo edidit Paraphrasim suam in Psalmos, non absque laude plurimorum in Slesia, Lusatia aliisque vicinis regni vestri provinciis. At sors mea ita fert, ut his temporibus ultra onus laborum ferre cogar et impensarum non leve onus in excudendis exemplaribus. Faxit Deus, ut desinat suspecta et molesta nobis esse Wittenberga. Illustrissimus princeps dux Saxoniae Georgius, etsi cum duce electore concordiam in temporalibus inivit, in fide tamen catholica constantissime semper eodem tenore permanet per singularem gratiam Dei, qui per hunc principem multos homines in fide ecclesiae retinet. Bene valeat Amplitudo Tua, Reverendissime Domine, praesulum eruditorum decus eximium.

Ex Dresda, III Calendas Ianuarias, anno a Natali Domini MDXXXV.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Tuae deditissimus clientulus Ioannes Cochleus, qui Ratisponae Reverendissimam Dominationem Tuam vidit et allocutus est.