Clarissimo domino Ioanni Dantisco, regiae maiestatis Poloniae oratori ad sacram caesaream maiestatem, domino tamquam patri meo honorando

Salutem.

Miror, quod per novisimum cursorem nihil ad me scripseris, cum ego ex Monoeco et prius ex Celtiberis abunde omnia scripserim, quae nos concernunt. Interea nihil dignum scriptu occurrit, namque agimus hic in angulo Liguriae, unde vix licet pedem explicare ob Gallorum Venetorumque vires, quae terra marique nunc dominantur. Exercitus noster aut Romae agit, aut adhuc in Campanicis deliciis sine duce, sine stipendio, eo insolentior, quo ditior et onustior praeda, addam etiam, et segnior. Antonius de Leyva Insubriam tuetur, in quam Helvetii Gallico stipendio conducti iam, ut fama est, aut descendere, aut sane, ut descendant, vicini sunt, praemissis impedimentis Vercellas in patriam magni cancellarii nostri. Quae res nobis adimit omnem potestatem eo contendendi. Ideoque pendemus animi, exspectantes iussum mandatumque caesaris. Pontifex Romanus iam capite diminutus, incertum, an Romae, an Caietae servetur. Nam in hac regionum vicinia plena omnia sunt mendaciorum. Copiae nostrae, quae partim sub ductu auspiciisque Anthonii, partim sub signis comitis Lodroni militant, tam propinquae sunt Venetis, ut vix ad duo milia passuum intercedere putent, quominus manus conserant. Magno animo nostri Venetos contemnunt, quod nescio, quam faciant prudenter, saepe enim contemptus hostis nocuit. Sed Anthonius nihil remorari victoriam de his ait, quam quod pecunia in stipendium militi desit, adeo non habet rationem tantarum expilationum, quae a crudelissima gente in misera Insubria perpetratae sunt. Et haec quidem sunt, quae pro tempore scribenda occurrunt. Namque aliud nihil habemus, postquam a sacra caesarea maiestate certiores facti fuerimus, quid nobis agendum omittendumve sit, facile ex me rationem vivendi nostram rescies. Interea me omnibus commenda.

Rex Bohemiae omnem penitus Hungariam spe vocat. Multa hic narrantur de rebus Hungaricis. Aiunt nescio quem terrae filium, qui se Ioannem Caesarem a Deo missum vocat, istic prodiisse cumque eo ex terra subito erupisse dena milia armatorum. Ego, cum haec audio, incipio dubitare, an falsa sit dentium draconis ab Iasone facta seminatio, paulatimque accidet Deucalion et Cadmus. Namque haec si in Hungaris fiant, an dubitare possumus illa in Graecia accidisse? Oro te per amicitiam nostram, ut, si quid habeas comperti, ad me scribas. Nam multi, quid de hac re sentiam, perconctantur. Neque deest fortassis mihi et mea quoque opinio, neque iudicii adhuc sum tam hebetis et obtusi, ut quicquam existimem tale evenire potuisse, cum minime iam opus sit homines ex lapidibus nasci, cum tantum ubique sit mulierum. Circumferuntur ipsius litterae ad proceres regni Hungarici scriptae ingenio sane nullo adeo, ut nisi armis plus Briareus iste quam litteris valeat, non admodum mihi videatur cuiquam formidandus. Harum exemplar facile tibi Valdesius communicabit, namque idipsum ad eum misimus.

Hic incidi in libellum cuiusdam Pauli Iovii Novocomensis de rebus Moschovitarum. Nescio, an illum videris. Mea sententia plus veritatis habet quam alter ille, qui ex Ioannis Fabri incude prodiit. Ego illum ad te transmisissem, sed is, cuius est, maioris aestimat, quam ut pretio vendere aut donare velit. Tu vero, si commode potes, libellum Ioann[is] Fabri ad me mitte. Plurimum enim videre illum desiderat ampliss[imus] praesul dominus Augustinus Grimaldus archiepiscopus Oristani etc., dominus oppid[i] Monoeci, vir humanus, nobilis et doctus, quodque mirere, piu[s] et ingenii liberi.

Cancellarius consilio monituque magistri curiae suae omnem rationem vivendi mutavit. Nullum splendorem servat, omnia pro heredibus cumulat. Sed nosti, quid talibus soleat usuvenire. Illustris dominus cancellarius hic vi[de]tur circumsaeptus turba amicorum, qui ad eum confluunt adeo mu[l]ti, ut locus adeundi illum more solito nobis fere omnis interceptus sit. V[e]nirentque etiam plures, nisi bellum hoc itinera omnia periculosa facere[t]. Pendet animi neque, quid sibi agendum sit, novit. Sine causa tamen. Ego nihil habeo apud me decretum facere. Nam n[e]que vivo ut extraneus, neque omnino ut domesticus. Fortassis experiar alibi fortunam. Vereor enim, ne illi gravis sim, et si non illi, saltem amicis et propinquis, qui totum id sibi existimant deperire, quod in alterum confertur. Si caesar aliqua in parte Italiae opera mea uti vellet, esset mihi id gratum neque parcerem periculis. Nam regredi rebus stantibus ut nunc in Hispanias mihi liberum non est neque ego optimum et clementissimum senem deseram, donec id iusserit aut me necessitas coegerit. Vide, si tu cum domino vicecancellario indirecte agere posses, ut quid tale mihi contingeret. Ille enim pro sua erga me humanitate fortassis inventurus est aliquantam rationem. Si non successerit, superest adhuc ultimum refugium, in quod concedere desperati solent, nam cancellarius nimium deditus est affinibus.

De castro Barensi nihil audio, namque ab vicerege nihil suscepimus litterarum. Digessi genituram cancellarii invenioque certissima ratione maxima quaeque anno sequenti illi portendi. Tanto tempore ob multas interruptiones incommoditatesque itinerum hospitiorumque nihil aliud facere potui neque adhuc manum [ul]timam apposui. Cras tamen id fiet. Deinde exordiar eam telam, quam mihi tute commendasti.

Si quid de illustrissimo rege Daniae audieris aut de Melchiore, oro, ad me scribas, nam hic nescio quid inte[l]lexi ex mercatoribus Genuensibus. Audio in Belgis tumultum nescio quid obortum esse, malo sane indicio rerum nostratium. Quem h[ic] simus ducem in Italia habituri, adhuc in ambiguo est. Illustris dux Ferrariae novum oratorem ad caesarem mittit. Mittit et illustris princeps Oraycae suos. Sed his male cessit praeda Romae parta. In itinere enim, dum ex Caieta solverent, oborta tempestate in litus incognitum provecti sunt ibique spoliati rebus omnibus et nudati a gregariis aliquot militibus, dubium, amicisne, an inimicis, pedites coacti sunt sine pecunia et vestibus terra Genuam usque iter facere, subinde et carcere, et fame aliquot diebus macerati. Illorum alter, Burgundus vir nobilis et circumspectus, has litteras fert, alter hic subsistit litteras exspectans ab eodem principe. Si quid de illustri domino comite ab Monteforti et aliis confratribus nostris comitibus palatinis audieris, fac me, quaeso, certiorem. Et subinde omnibus me amicis commenda et tuae.

Vale.

Genuae, XVII-o die mensis Iulii anno MDXXVII-o.

Tuus, quem nosti, Cornelius Duplicius Scepperus