List #1877
Ioannes DANTISCUS do Tiedemann GIESEHeilsberg (Lidzbark Warmiński), 1538-07-23
Regest polski:
Dantyszek zawiadamia o odebraniu z rąk „włoskiego naciągacza” (sycophanta Italus) [Vicentza Walcha] opieczętowanego przez Giesego pakietu listów. Odnosi się krytycznie do informacji, że Giese za namową „drugiego naciągacza” [Wojciecha Kijewskiego] zapłacił pierwszemu za dostarczenie przesyłki [zawierającej bulle konfirmacyjne dla Dantyszka i Giesego oraz skierowane do nich listy z Krakowa] zawyżoną kwotę 25 dukatów. Jak doniósł Dantyszkowi Georg Hegel, posłaniec ten przejął przesyłkę od Fuggerów w Wenecji i odmówił przekazania jej w Krakowie Heglowi - który oferował mu jako zapłatę trzy dukaty - w nadziei na uzyskanie wyższej kwoty od adresatów.
[Kijewski], który stoi za tym przykrym zdarzeniem, stara się za wszelką cenę odzyskać utraconą łaskę królowej. Dantyszek przeczytał i odsyła list [Kijewskiego] do Giesego – uważa, że został bardzo sprytnie sformułowany. On sam zapłacił posłańcowi 10 złotych, czyli tyle, ile był winien, Giese natomiast – wedle wcześniejszych ustaleń – nie powinien był nic płacić za przesyłkę.
Podczas ostatniego pobytu Dantyszka w Krakowie [27 czerwca – 2 lipca 1538] [Kijewski] podjął go uprzejmie obiadem, tak jak gdyby nigdy nie był wobec niego nielojalny. Dantyszek okazał wobec niego chrześcijańską powściągliwość i tolerancję.
Do otrzymanego przez Dantyszka listu Samuela [Maciejowskiego] dołączony został dokument królewski, dotyczący przekazania zarządu biskupstwa pomezańskiego Giesemu.
W odpowiedzi na wątpliwości Giesego co do rozliczeń z Fuggerami Dantyszek przesyła mu do wiadomości rachunek i list, który otrzymał od Georga Hegla. Jeżeli Giese nadal będzie miał wątpliwości, Dantyszek pośle po wyjaśnienia do Krakowa. Uważa natomiast, że skoro otrzymali wreszcie bulle, nie ma sensu dalej narzekać na opóźnienie.
Jedna z przesłanych bull zawiera tekst przysięgi, którą Dantyszek winien złożyć na ręce biskupa kurlandzkiego lub Giesego [jako biskupa chełmińskiego] – Dantyszek widzi konieczność spotkania w tej sprawie z Giesem. Dantyszek chętnie służy Giesemu pomocą w zakresie jego konsekracji.
Dantyszek wraz z Achacym Cemą wypełnili powierzone zadanie i uzyskali od króla [Zygmunta I] obietnicę, że będzie dbał o przestrzeganie dawnych przywilejów dotyczących indygenatu pruskiego i że będzie przekonywał do tego również syna [Zygmunta II Augusta]. Samuel [Maciejowski] pozostawił powierzoną mu sprawę zatwierdzenia artykułów toruńskich w zawieszeniu, czekając na opinię Dantyszka co do zakazu powierzania zamków (z wyjątkiem Malborka) Polakom. Dantyszek wkrótce wyjaśni te sprawę.
Dantyszek przekazuje Giesemu decyzję króla w sprawie [Anny] Wachsshlagerin (Woszczkowej). Szczegóły zamierza omówić ustnie.
Podczas pobytu we Wrocławiu Dantyszek omawiał sprawę kanonikatu z [Janem] Rupoldem – nie chce on zrezygnować w zamian za niepewne obietnice i wybiera się wkrótce na Warmię. To samo słyszał Dantyszek od doktora Jana Benedyktowicza [Solfy], nie wie jednak, jakie są ich rzeczywiste zamiary.
Po żniwach Dantyszek wybiera się do katedry [we Fromborku].
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
Publikacje:
| ||||||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Reverendissimo Domino Tidemanno Gise, electo et confirmato Culmensi, fratri et amico carissimo ac honorando
Reverendissime Domine, frater et amice carissime atque honorande.
Sa[lutem] [et] fraterni amoris commendationem.
Accepi a sycophanta Italo litterarum fasciculum signo Dominationis Vestrae Reverendissimae offirmatum. Cui si ad alterius sycophantae persuasionem XXV ducatos Dominatio Vestra Reverendissima dedit, eos non perdidit solum, verum et non incallido persuasori, cum rescierit, risum movebit. Quod si primum impostor ille cum litteris venisset ad me, caruisset Dominatio Vestra Reverendissima ea iactura, quandoquidem Georgius Hegel mihi scripsit, quod Veneciis a Fuggaris precario accepisset litteras noster tabellarius et quod ob id, cum eas Cracoviae reddidisset, tres illi ducatos obtulisset conductam mercedem. Ceterum ipsum percipere noluisse, impense orans, ut liceret sibi illas ad nos deferre, aureos sperans montes, et hoc opera eius, qui eum Dominationi Vestrae Reverendissimae commendavit.
Is, inquam, modis quibus potest omnibus gratiam reginalis maiestatis venatur, ad quam assequendam, cum non abs re iampridem ex illa exciderit, iis nequicquam technis utitur. A me male habitus tabellarius, quod sic Dominationi Vestrae Reverendissimae spe lucelli imposuisset (siquidem X florenos monetae debebam), decem dumtaxat abstulit aureos. Dominatio Vestra Reverendissima, quae scit impendia pro veredariis mihi esse relicta, prorsus illi debebat nihil. Expensum itaque consultoris imposturae hoc feret incommodum, cuius remitto artificiosas litteras. Cracoviae nuper excepit me, fuitque mecum in prandio, non secus atque si nihil umquam contra me egisset. Sustinentiam, quam debui, Christianam habui, nihil addens, quam ne deinceps mihi succenseret, cognosceret enim aequiore, quam ipse putaret, animo me eius tolerare malevolentiam, maxime cum mihi obesse nequeat. Sed de iis hactenus.
Reverendus dominus Samuel adiunctas misit regias litteras ad capiendam possessionem administrationis Pomesaniensis. Maiestas regia accepit bullam declarationis in personam Dominationis Vestrae Reverendissimae. Qua cum sit contenta, non misit litteras videturque mihi magis ex re esse ecclesiae vestrae, in cuius ditione iam liberum est Dominationi Vestrae Reverendissimae facere, quod reliquum est.
Quod Dominatio Vestra Reverendissima Fuggarorum calculum miratur, itidem et ego, neque adhuc assequor ex scheda Georgii Hegel, quam, ut remittatur, iis addidi, quomodo omnia habeant. Fatetur quidem se a nobis accepisse mille in auro ducatos Dominationis Vestrae Reverendissimae et centum viginti quinque meos in auro, et in moneta florenos per 30 grossos 1312, grossos 15. Quorsum et in quos usus eam pecuniam dispensaverit, ex ratione cognoscet, ex illa si quod dubium habuerit, significet. Missurus sum paulopost Cracoviam, ut ab eo in omnibus certiores reddamur.
Quod si Dominatio Vestra Reverendissima, cum fasciculum aperuit, hanc schedam legisset, fortassis in calculo non haesitaret, quoque clarius possit rimari omnia, mitto et eius ad me litteras. De mora non est quod inquiramus, cum iam pro multo auro parum plumbi acceperimus. Aliquando dabit Deus iis quoque finem, utinam cito.
Inter bullas inveni obsignatum plumbo iuram[entum] [quod] [Se]di Apostolicae in manus episcopi Curoniensis aut Dominationis Vestrae Reverendissimae [praestare] tenebor, de quo ut conveniamus, erit necesse.
De con[ficiendo] munere consecrationis, si quid in usum Dominationis Vestrae Reverendissimae poss[em], [ut] prius sum pollicitus, offero meam operulam. Res domino castellano Gdanensi et mihi commissas non infeliciter secundum temporis angustiam transegimus, maiestas regia cum in iis seorsum nos audivisset, ex vere regia benignitate respondit conservationem privilegiorum nostrorum et huius verbi „indigena” vim et effectum se curae et memoriae commendatum habiturum filioque regi idipsum se persuasurum, quemadmodum illa aliquando latius ex me audiet.
Negotium confirmationis articulorum Thoroniae factorum commissum fuit praesentibus Regni consiliariis domino Samueli. Qui cum litteris pro Dominatione Vestra Reverendissima missis ad me scripsit se eos articulos, qui tum reperiri non poterant, invenisse, verum in eis contineri, quod castra Prussiae praeter Marienburgense Polonis tradi non deberent. Unde hoc ortum sit, a me petit edoceri, et paulopost verbis privilegii nostri edocebitur, sicque iterum novus erit labor, sed, ut spero, non inutilis.
In causa anus illius maiestas regia testimonium prius Cracoviae factum et hoc, quod instructio mihi ex conventu novissime missa continet, suscepit ac confirmavit, et contra illud debachantes ut puniantur, admisit, priora decreta omnia approbavit, et robur habere ipsamque Vosschowa iuramentum, si non dimittetur, praestare iussit. De quibus etiam inter nos liberius etc.
Vratislaviae aliquoties dominus Rupuldi me convenit, obfirmatus se canonicatum Varmiensem pro oblatis incertis et quae non responderent non dimissurum et ob id se brevi ad nos venturum. A domino doctore Ioanne Benedicti idem inaudivi. Quid vero corde tegant, quod ut fertur, multas habet latebras, me praeterit.
Dominationi Vestrae Reverendissimae in hoc suo episcopatu multam et longam precor felicitatem. Eandemque in prosperrima diuturnitate faustissime valere cupio summopere.
Ex Heilsberg, XXIII Iulii MDXXXVIII.
Reverendissimae Dominationis Vestrae frater integerrimus Ioannes episcopus Varmiensis scripsit
Postscript:
Finita messe ad ecclesiam me conferam etc.