Letter #2012
Ioannes DANTISCUS to Tiedemann GIESEHeilsberg (Lidzbark Warmiński), 1538-12-09
English register:
Dantiscus presents his position on the advice of the Voivode of Marienburg (Malbork) [Georg von Baysen (Jerzy Bażyński)] regarding the tax. He would agree to retaining the tax until the next [Royal Prussian] Diet if all [the Prussian councillors] were unanimous, but since they are not, he intends to follow the royal decree to the letter and send the tax money to Marienburg as soon as possible.
In the face of a lack of concern for public affairs on the part of the majority [of the councillors], Dantiscus expresses apprehension about the future of [Prussian] privileges and immunities when the now aged Voivode [of Marienburg] dies. He anticipates he will be unable to defend them without his support.
Dantiscus is grateful to Giese and the Voivode for their sympathy, but he does not think it necessary for them to intervene at the royal court until he receives a reply to his letter [IDL 2001]. He suggests that copies of the [Royal Prussian Council’s] letters to the King [Sigismund I Jagiellon] from the latest Graudenz (Grudziądz) Diet regarding the issue of the contribution should be sent out to the voivodes. If Giese would kindly do that, he would make it easier to reference that letter if it became necessary to stand in Dantiscus’ defence.
Dantiscus has learned that the parish priests from Löbau (Lubawa) and Kazanice(?) (Casnicensis) are demanding that the church administrators [in Kulm (Chełmno)] return the money once provided by the fraternity of priests for rebuilding the church after the fire which affected the town during Dantiscus’ pontificate. Dantiscus considers their demands unjustified.
Manuscript sources:
Prints:
| ||||||||
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Tidemanno Dei gratia episcopo Culmensi, fratri et amico carissimo ac honorando
Reverendissime in Christo Pater et Domine, frater et amice carissime et honora[n]de .
Salutem et studiosam commendationem.
Consilium magnifici domini pala[tini] Marienburgensis de contributo reservando usque ad proximum conventum mihi non displiceret, si eius animi essemus omnes. Verum, cum inter nos sint, qui potiores nostras sententias retractatas velint et illis, quantum possunt, data opera reluctantur, ego id sequar, quod mandatum regium iubet. Video nos esse sub manu et sub ea ne hiscere quidem nobis licere, quod accidit, quia consilium nostrum divisum est. Aliis est res privata, aliis favor aulae, paucis res publica curae, ob quam solus ego male audio. Si nobis aetate gravis et prudens vir dominus palatinus decesserit, civitatibus, quae sua sunt, curantibus, parva mihi in reliquis spes est, et vereor, ne de privilegiis immunitatibusque nostris sit actum. Cumque iam nobis contra institutum nostrum ea vis adeo publice infertur, et ego iam non semel pro omnibus impegerim, ut illam in me sustineam, longe viribus sum impar, qui sciam, quid possit et quid in fortioribus me effecerit, unde et mortis habuere causam.
Proinde omnem contributam pecuniam, cuius ne assem quidem sum visurus, cum primis Marienburgum mittere constitui explicareque me ex hoc, quod igitur contra me natum est, odio, vel, ex eo si me expedire nequeo, curare illud non admodum atque perferre, ut pleraque alia, pectore infracto. Ab eo ne Helias quidem propheta fuit immunis etc.
Ceterum, quod Dominatio Vestra Reverendissima cum domino palatino Marienburgensi sortem meam doleant, gratiam habeo, non tamen puto necesse, quod quippiam ad illam aulam scribatur priusquam mihi ad meas, quarum hic insunt exempla, responsum fuerit. Non abs re mihi videretur, quod copias litterarum ad maiestatem regiam ex conventu novissimo Graudentino datarum, in quibus contributionis institutio habetur, Dominatio Vestra Reverendissima transcribi curaret et dominis palatinis, qui illas secum ferre non solent, mitteret, quo, si qua defensio mihi foret necessaria, facilius conficeretur. Idipsum tamen prudentiae et benevolentiae in me Dominationis Vestrae Reverendissimae permitto.
Cum superioribus annis in sede essem Dominationis Vestrae Reverendissimae, post conflagratum oppidum et ecclesiam, quae ut restauraretur, pecunia ex sacerdotum fraternitate communi consensu insumpta est. Quam, ut edoctus sum, Casnicensis et Lubaviensis parrochi ab ecclesiae provisoribus repetere nituntur, quod cum iniquum sit, avarulum illum suum, qui forsan cum pecuniis velit negotiari, comprimat, ne, quae pie facta sunt, per impios reddantur infecta. Quae in societate illa sacerdotum erant deposita, in pios quidem usus et non privatos cedebant. Nisi fuisset ea pecunia et nescio quid ex me adminiculi, adhuc omnia in loco ecclesiae plena essent ruderibus.
Dominatio Vestra Reverendissima feliciter valeat.
Ex Heilsberg, IX Decembris MDXXXVIII.
Eiusdem Dominationi Vestrae Reverendissimae deditissimus Ioannes episcopus Varmiensis scripsit