Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni Dei gratia episcopo CulmensiIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋ etc. et Varmiensi omnium suffragiis felicissime [mo]do postulato, domino avunculo suo clementissimo[1]

Salutem et sui quam humillimam commendationem.

Neque, hercle, exa<ra>re, eloqui, aut animo concipere potest quisquam, Praesul Reverendissime, qua laetitia perfruebar, quibus gaudiis exsultabam, quanta voluptate bacchabar, cum Amplitudinis Tuae litteras legissem. Etenim cf. ERASMUS 1823 p. 46 acceptis humanissimis litteris tuis, immensa quaedam laetitia me totum obsedit ⌊incredibilis laetitia me delibutum reddidit et totum obseditcf. ERASMUS 1823 p. 46 acceptis humanissimis litteris tuis, immensa quaedam laetitia me totum obsedit ⌋. Has exspectabam, has affectabam, has flagitabam mirifice et quampridem mihi adferri appetebam. Accepi, inquam, accepi, non quod cf. Adagia No. 1886 ⌊pueri in fabacf. Adagia No. 1886 ⌋ se repperisse clamitant, sed meras voluptates, sed meras laetitias. O factum bene, rem voluptuariam, Praesul Amplissime, nuntias, pulchre nuntias, prae gaudio vix me capio. Neque sane nuntius optatior neque iucundior adferri potuit, quam qui nunc est de nova dignitate Amplitudini Tuae allatus. Quare temperare mihi non potui, neque pudor dehortari, neque barbaries deterrere, neque humilitas mea revocare quivit, quominus gratulatorias litteras ad Amplitudinem Tuam huic vicissim nuntio darem.

At ne illa mea temeritas et factum inconsultum – exitio cedat, tum ob id, quod mihi tam infimae classis homunculo illas scribere minime competebat, tum quod ineleganter nulla oeconomiae ratione habita non repetitis subinde epithetis et verbosiores, quam par erat, scriptae sunt, magno patrono apud Amplitudinem Tuam egere praesentisco. Verumtamen, dum ipse esse cogor, Tuam Humanitatem, Praesul Ornatissime, appello suppliciterque et maiorem in modum rogo, ut etiam illas quantulascumque litteras aequissimo animo parique modestia, qua priores omnes, accipiat, utque hoc illic sufficiens patrocinium sit ex intimis penetralibus sincerae mentis profectas esse. Ego etiamque meliores aut tempus hoc adhuc doctiores exhibere non potui{t}, sed ad humanissimas Amplitudinis Tuae litteras redeo, quas ab initio legens magna admiratione ductus sum, qui fieri potuit, ut huic gregario homunculo in tantum Amplitudo Tua faveret et tam clementer, sinceriter, tamque liberaliter et frequenter, nec modo admoneret, exhortaretur, sed cumulatioribus etiam beneficiis me sibi devinctum (si ita loqui mihi licitum est) reddere promittit, cum id merui numquam. Donec reduxissem in animum Amplitudinem Tuam magno semper favore prosecutam esse eos, qui mandatis Amplitudinis Tuae sategere et benificiorum eiusdem memores exstitere.

Atqui de quibus me modo Amplitudo Tua commonefecit, tametsi hactenus intermissum est nihil, haud mediocre tamen calcar, etiamsi currenti, Amplitudo Tua addidit. Intellexi plane ex his animum Amplitudinis Tuae et qualem me vult esse fierique non ignoro. Hoc siquidem Amplitudini Tuae in maximum honorem mihique in non minorem utilitatem abibit, obtempero perlibenter, ac – per Jupiter (Jove), king of the gods in ancient Roman mythology⌊IovemJupiter (Jove), king of the gods in ancient Roman mythology⌋ – qui Amplitudinem Tuam in his adeo honestis adeoque utilibus audire renuam, ad cuius tantunnum nutum ardua ac periculosissima quaeque obire debeo. cf. Verg. A. IV 24 ⌊Immo mihi vel tellus optem prius ima dehiscatcf. Verg. A. IV 24 ⌋, quam Amplitudinis Tuae saluberrima ista monita atque consilia flocci pendam, quae subinde principes, reges, et divus Maximilian I of Habsburg (*1459 – †1519), from 1486 King of the Romans, actual ruler of the Empire from the death of Frederick III (1493), 1508-1519 Holy Roman Emperor of the German Nation; son of Emperor Frederick III and Eleanor of Portugal⌊MaximilianusMaximilian I of Habsburg (*1459 – †1519), from 1486 King of the Romans, actual ruler of the Empire from the death of Frederick III (1493), 1508-1519 Holy Roman Emperor of the German Nation; son of Emperor Frederick III and Eleanor of Portugal⌋ modernusque Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊CarolusCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ caesares expetivere et tamquam divina oracula coluere. Crede mihi, Praesul Amplissime, non levius apud me Amplitudinis Tuae scripta pondus habere, quam Hegesias of Cyrene ⌊Hegesiae CyreniaciHegesias of Cyrene ⌋ libri orationesve apud Ptolemy II Philadelphus king of Ptolemaic Egypt (283 -246)⌊PtolomeumPtolemy II Philadelphus king of Ptolemaic Egypt (283 -246)⌋ regem, quemadmodum enim omnis, lecto Hegesiae libro, nulla vel animi vel corporis interveniente molestia, sola styli efficacia se in undas maris ex muro praecipitem dabat libensque moriebatur. Ita tuarum litterarum stylus atque exhortationes me ad illum, quem Amplitudo Tua praescripsit, vitae methodum sine omni negotio aut gravamine immo magna cum voluptate ducunt.

Habeo itaque polliceri in praesens, modo etiamnum Ptolemy II Philadelphus king of Ptolemaic Egypt (283 -246)⌊rex illePtolemy II Philadelphus king of Ptolemaic Egypt (283 -246)⌋ regum excellentissimus (sine cuius ope omnia ruunt) humillimas et frequentes precationes meas audiet, studiis meis divino suo spiritu afflaverit et praesto erit me in hac mea messe et legendis exquisitissimis fructibus curaturum quam diligentissime omnia, cum Amplitudinem Tuam, ut sereno, ut tranquillo tempore in horreum meum a caeli iniuria condentur, satellitibus suis tempestive subventuram certum scio.

Porro, quod super tot magnifica beneficia in me mmeritum collata et maiora et plura pollicetur, nequicquam sane (ut dixi) novi fecit, sed sua virtute dignum. Facit namque illa ex quadam mirificissima munificentia sua, qua maxime nitet atque eminet, ut etiam beneficium accepisse videatur, cum praestiterit. Quare illud ipsum in Amplitudine Tua Deus agnoscens a male distribuentibus sua abstulit et Amplitudini Tuae detulit, quae tamquam oeconomus optimus et Dei dispensator dispensare illa et procura cum aliorum commodis in Jesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament⌊ChristiJesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament⌋ gloriam tenet pulcherrime{t}. Quae, quia una mina decem lucrata est, dixit Dominus a stantibus, auferte a servo illo minam quam repositam in sudario habuit nescius uti et date servo meo bono, qui decem minas habet. Nam omni habenti dabitur, ab eo autem, qui non habet, etiam cf. Vulg. Mt 25 28-29 tollite itaque ab eo talentum et date ei qui habet decem talenta / omni enim habenti dabitur et abundabit / ei autem qui non habet et quod videtur habere auferetur ab eo ⌊quod habet aufereturcf. Vulg. Mt 25 28-29 tollite itaque ab eo talentum et date ei qui habet decem talenta / omni enim habenti dabitur et abundabit / ei autem qui non habet et quod videtur habere auferetur ab eo ⌋.

Quae quia in minimo fidelis fuit, iure optimo eandem Amplitudinem Tuam maioribus praefecit Servator ille noster Jesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament⌊IesusJesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament⌋, cui ob tantam munificentiam in aerternum usque gratias agam obsecrans insuper, ut hoc gaudium, quod nobis omnibus largitus perpetuum esse velit, Amplitudini quoque Tuae ob illam, quam mihi exhibet, maximas et immortales habeo, dum referre nequeo. Meum tamen erit perpetuo meminisse. Recentiorum librorum indicem Amplitudini Tuae ante ferias Divi Martini aegre missurus sum, tunc etenim adventuros confido. Hic modo praeterquam illi, quorum Amplitudo tua indicem habet, distrahuntur nulli. De iis, quid fieri vult Amplitudo Tua, exspecto interim. Feci praeterea mentionem clepsydrae coram domino Jan Aichler (Johann Eichler) (†1556 or later), Cracow patrician; in 1541 ennobled by Charles V of Habsburg; in 1542 received Polish indygenat; 1534-1535 Cracow alderman; 1536-1555 - town councillor (PSB 1, p. 33; NOGA, p. 283)⌊Ioanni EichlerJan Aichler (Johann Eichler) (†1556 or later), Cracow patrician; in 1541 ennobled by Charles V of Habsburg; in 1542 received Polish indygenat; 1534-1535 Cracow alderman; 1536-1555 - town councillor (PSB 1, p. 33; NOGA, p. 283)⌋ petiique, quo restitueretur Amplitudini Tuae, si integrata esset. Ille vero (quod etiam hic audivit nuntius) misisse se Amplitudini Tuae olim inquit, quo autem nuntio dubitare, velle nihilominus Amplitudinem Tuam ea de re certiorem reddere.

Polydamum in aliquot mensibus non memini me vidisse. Coniector illum melius sibi consuluisse atque in Germany (Germania, Niemcy)⌊GermaniamGermany (Germania, Niemcy)⌋ (quod dudum moliebatur) profectum esse.

Ipse dominus Iesus Tuam Amplitudinem servat incolumem.

Datae Cracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland⌊CracoviaeCracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland⌋, 14 Octobris anno Domini 1537.

Reverendissimae Amplitudinis Tuae infimus clientulus Kaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109)⌊Casper HannoviusKaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109)⌋

[1 ] Missing part of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through