List #2427
Ioannes DANTISCUS do [Sigmund von HERBERSTEIN]Braunsberg (Braniewo), 1541-05-26
Regest polski:
Dantyszek otrzymał 10 maja [1541] w Malborku list Herbersteina z Wiednia z 22 marca. Zawiadamia, że ostatnio pisał do Herbersteina dwukrotnie ( podczas pobytu Herbersteina w Wilnie [w 1540] i w styczniu[1541]) i wyjaśnia, jak się stało, że listy te nie dotarły do adresata.
Za pośrednictwem udającego się do Regensburga gońca księcia Albrechta [Hohenzollerna], Dantyszek przesłał list do Cornelisa De Scheppera z analogicznymi wyjaśnieniami. Zwraca uwagę, że w ostatnich czasach w podejrzany sposób giną listy.
Przesyła nowiny: Król Szwecji uzbroił wielką flotę. Dania znowu jest w stanie wojny, ponieważ właśnie wygasł rozejm z Burgundią . [Książę Albrecht] czuwa, by nie wyniknęły z tego jakieś szkody dla niego, obawia się także przymierza Szwecji z Zakonem Inflanckim. Anglia, Szkocja i Francja trzymają swoje floty w pogotowiu. W Prusach Królewskich, zwłaszcza w większych miastach, szerzy się pożoga herezji. Dantyszek pokłada w Bogu nadzieję na pokój i zgodę w sprawach religii, ale jest też zdania, że przykład powinien wyjść z góry [od papieża Pawła III].
Uwagę Herbersteina, że obecne sprawy [węgierskie] wymagałyby obecności i doświadczenia Dantyszka, traktuje jako przyjacielski komplement a nie obiektywny sąd. Czuje się bezsilny wobec problemów nowych czasów, może pomóc tylko modlitwą. Prosi Herbersteina o polecenie królowi Ferdynandowi I oraz o wieści z Regensburga.
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
Publikacje:
| ||||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
OSK, Fol Lat. 258, f. 285rMagnifice et Spectabilis Domine, amice carissime ac honorande. Salutem Magnificentiae Vestrae et omnia precor faustissima.
Accepi Marienburgi paper damaged⌈[i]i paper damaged⌉ X-a huius in comitiis nostris Magnificentiae Vestrae litteras Viennae Austriae XXII paper damaged⌈[II]II paper damaged⌉ mensis Martii proximi datas, ex quibus dolenter intellexi paper damaged⌈[i]i paper damaged⌉, quod meas, quas in Ianuario ad Magnificentiam Vestram et ad dominum paper damaged⌈[m]m paper damaged⌉ Cornelium Scepperum rescripseram, non habuerit. Quod cum paper damaged⌈[m]m paper damaged⌉ evenerit, magnificus dominus castellanus Biecensis et dominus Iostus Ludo paper damaged⌈[do]do paper damaged⌉vicus Decius, ut reor, significarunt Magnificentiae Vestrae. Miseram mag paper damaged⌈[ag]ag paper damaged⌉num litterarum fasciculum Thoroniam, quem inibi civis quidam Cracoviensis Ioannes Morstein, ut Cracoviam perferret, accepit paper damaged⌈[t]t paper damaged⌉. In eo ad dominum Cornelium et ad Magnificentiam Vestram atque ad ple paper damaged⌈[le]le paper damaged⌉rosque alios bonos dominos et amicos in aula caesarea plurimae paper damaged⌈[ae]ae paper damaged⌉ meae litterae inerant. Is porro Morstein non solum meas, verum etiam et domini Iosti ac aliorum, quas secum abstulerat paper damaged⌈[t]t paper damaged⌉, inter eundum se amisisse asseverat. Quod ut credam, hucusque induci nequeo, miris namque modis hoc nostro tempore, quid quisque scribat ex aula nostra, inquiritur et in ea magni viri ex penetralibus et mensis suis non semel iam litteras amiserunt. Utcumque res habet, quod si etiam aulae litterae nostrae sint redditae, nihil me afficit, quandoquidem id, quod scribo, fateri me non pudet. Nihil moror eos, qui scrutari et rimari student omnia, quoniam non semper grata inveniunt. Qui incredulus est, ut Isaias inquit, infideliter agit. Et cum hac tempestate nulla de <re> magis loquantur et scribant homines, quam de fide, nihil illa minus habent. Dabit igitur Magnificentia Vestra veniam hocque, quod mihi, vel hominum iniquitati paper damaged⌈[i]i paper damaged⌉ vel infelici casui imputabit.
Nescio quo fato litterae meae, quod et de iis subvereor, ad Magnificentiam Vestram, ad quam non nisi sincero scribuntur animo, non attingunt. Scripseram, cum novissime Magnificentia Vestra Vilnae ageret cum generoso domino Achatio a Czeme castellano Gedanensi, qui summopere amicitiam et familiaritatem praeclara Magnificentiae Vestrae fama illectus contrahere cum Magnificentia Vestra ambiebat. Is vero missus ab harum terrarum consiliariis ad serenissimam maiestatem paper damaged⌈[m]m paper damaged⌉ regiam, cum Vilnae applicuisset, unde Magnificentia Vestra paulo ante abierat, litteras mihi retulit. Has iam tertio dedi et proprio nuntio ad manus domini Iosti misi, fore spe paper damaged⌈[e]e paper damaged⌉rans eas tandem redditas iri, quod prius non credam, quam cum responsum a Magnificentia Vestra videro.
Domino Cornelio, postquam intellexi sic actum cum litteris, Ratisbonam scripsi, cum nuntio, quem vicinus meus illustrissimus dominus dux eo allegavit, repetiique singula, quae prius exaraveram, infaustumque cum prioribus litteris successum illi declaravi. Et cum minime, pro suo candore, sit suspicax, non est, quod aliam quam amicam opinionem de Magnificentia Vestra conceperit.
Pro novis, quae scripsit, Magnificentiae Vestrae magnas habeo gratias, referrem quidem, si quid eiusmodi apud nos haberetur. Ne tamen novarum rerum omnino has legat vacuas, quae ad nos mari perlata sunt, sic in compendio feruntur. Regem Sueciae novas turbas moliri, armatam habere non contemnendam classem, quorsum illam impellere intendat, certo non sciri. Dania, cum qua hoc mense Burgundiae expirarunt indutiae, vicissim est in armis. Vicinus meus, ne quid ii motus sibi incommodent, advigilat. Veretur, ne quod stratagemma inter Suecos et Livones delitescat, quod praeter spem periculum aliquod adferret. Ex Gallia, Anglia et Scotia maritimae navigationi parata omnia sperantur. Nos hic a Domino Deo pacem et religionis concordiam precamur, quae iam tandem summa est necessaria, apud nostrates enim, maxime autem in maioribus civitatibus, confusa fere et perplexa sunt omnia igne; ad veram pietatem pertinens nemo vel vix unus aut alter est, qui quaerat, omnes, quae sua sunt, quaerunt et non quae Iesu Christi, qui iam tum demum ut nostri misereatur, summis votis esset orandum, quod quidem a capite ortum habere deberet. Ceterum intestinis, ut Magnificentia Vestra scripsit, bellis implicatum nullam eius rei de se praebet significationem. Iudicia Dei abyssus multa etc.
Quod Magnificentia Vestra annotavit, ad negotia, quae modo tractantur, auctoritatem meam desiderari, fit magis amico quam iusto de me iudicio, nihil ego eiusmodi in me agnosco, quod ad haec tempora commodum esse possit. Et quantum coniicere possum ea, quae hoc nostro saeculo fiunt, non humanis viribus seu consiliis dirigi componive concessum esse, sed in solius Dei consistere potentia. Proinde si quid a me vel me longe praestantioribus praestandum sit, id non nisi lacrimis et intimis orationibus, ut omnia in melius convertantur, a Domino Deo obtinendum. Qui Magnificentiam Vestram, quam, quemadmodum in divi Maximiliani aula summopere amavi et amare desiturus sum numquam, ut diutissime sospitet prosperetque in omnibus, ex corde oro.
Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Braunsberg, XXVI Maii MDXLI.
Magnificentiae Vestrae additissimus Ioannes Dantiscus Episcopus Varmiensis scripsi
Postscript:
Non velit Magnificentia Vestra, pro veteri inter nos benevolentiae coniunctione, gravari ad me de iis, quae in serenissimi Romanorum regis, cui a Magnificentia Vestra humillime commendari peto, negotiis et rebus, praeterea et quae Ratisbonae vel aguntur vel acta sunt, copiose si non Sua, saltem vicarii paper damaged⌈[i]i paper damaged⌉ manu perscribere, quo nihil mihi in hoc orbis angulo recondito gratius faciet, meque sibi plurimum devinciet.