Nos Ioannes Dei et apostolicae sedis gratia episcopus Culmensis administrator Pomezaniensis salutem in Domino universis et singulis praesentibus et futuris. Ad perpetuam rei memoriam. Cum pontificii nostri sit muneris et functionis ecclesiarum dioecesis nostrae commodis quanta possumus diligentia providentiaque prospicere curandumque a nobis opera sit cum pia tum vigilanti, ut qui spiritualibus cibis verbo Dei, qui vere animi cibus est , commissas suae curae oves pascunt ab iis vitae alimenta pia gratitudine quoque recipiant . Sane cum parochialis ecclesia oppidi Graudencii Pom <e> zaniensis dioecesis ita reditu suo et obventionibus annuis aliquot iam annis decreverit, ut aegre sacerdos, qui in ea rem divinam facit, victum suppeditatum habeat, cum tamen apostolus servienti altari ab altari victum constituerit, nec ipse magister noster Christus bovi trituranti obligari interim os voluit, quapropter cum dicta parochialis ecclesia octo tantum mansos terrae cultae leisacks vulgariter appellatos sitos in his limitibus et confiniis inter praedia Clode, Sarnowke, Rogoszigk et flumen Prenczellam, in capitaneatu Graudentino dictae dioecesis ex omni dote reliquos habeat, qui pro certo an...uo censu elocati minimum quiddam ad victum pastori necessarium dependeant, ut nec pastor, si ipse coleret, cum longius ad tertium propemodum miliarium a Graudencio distent, non tam suo cum fructu quam decessu cultus divini et impartiendorum ecclesiasticorum sacramentorum ingruente necessitate impedimento colere posset. Consulatus autem Grudencii nostro, quem fecimus eis in Domino, hortatu studioque pietatis adductus cum honorabili nobis in Christo dilecto Paulo <Andrew> , moderno dictae parochialis ecclesiae rectore, contractu permutationis pro dictis mansis de nostro consensu inito, scilicet quo dictus consulatus iure perpetuo praedictos mansos, sicut ipsa ecclesia et parochi eius hactenus possederunt, haberet teneret et possideret , dictaeque parochiali ecclesiae Graudencii et praesenti et pro tempore successuris rectoribus eiusdem ex reditu et proventu ipsius oppidi Graudencz in compensam annuis viginti marcis Pruthenicis in singulos annos pro festo divi Michaelis decem et festo Paschae reliquis decem marcis in quamlibet marcam 20 grossos computando ex reditu civitatis persolvendis pro se et successoribus suis, quemadmodum in litteris obligatoriis dicti consulatus pro se et successoribus suis perpetuo futuro tempore sese solemniter obligaverit rogantes nos, ut quia immobilium ecclesiasticarum rerum alienatio nisi causa cognita et ob evidentem ecclesiarum utilitatem citra consensum episcopi sui iure non firmetur, quatenus auctoritate nostra episcopali constit <ut> o de evidenti prius per diligentem ...ognitionem dictae ecclesiae utilitate, eandem permutationem et alienationem ratam firmamque habere et approbare dictasque viginti marcas annuas sub ecclesiastica protectione recipere dignaremur. Nos itaque praemisso diligenti tractatu invenimus modis omnibus non solum dictam permutationem in ipsius parochialis antedictae ecclesiae utilitatem evidentem cedere sed omnino modo sacerdos victu destitui non deberet cultusque Dei Omnipotentis intermitti pernecessariam esse et ideo diligenter litteris obligationis ipsius consulatus Graudencii recensitis et expensis permutationeque in eisdem contenta et eius causa considerata auctoritate nostra, qua fungimur in hac parte, dictam permutationem alienationem assignationemque ipsarum viginti marcarum tenore praesentium approbamus et ratificamus transferentes omne ius utile cum directo dominio ex nunc ipsorum octo mansorum eiusque possessionem cum omnibus pertinentiis suis in praedictos consules eorumque successores iure perpetuo tenendos et possidendos sine alicuius contradictione pacifice et insuper recipimus in protectionem ecclesiasticam nostram et successorum nostrorum catholice intrantium dictas viginti marcas annuas volentes omnino quod rectores pro tempore ipsius ecclesiae pro illis singulis annis ad constitutam in litteris diem exigendis ecclesiastica libertate gaudeant et fruantur iureque et immunitate dotis dotationisque ecclesiasticae ab omni alia profana iurisdictione, nisi quantum ad iuris subsidium e...imimus exemptosque esse perpetuo declaramus per praesentes assignantes eundem reditum ecclesiae parochiali memoratae utili directoque dominio possidendum vel quasi omnibus futuris temporibus sine omni molestia pacifice quoque et quiete, decer...entes prorsus firmitudinem nullam habere, si quis in contrarium fecerit.

In cuius rei robur ad perpetuam rei memoriam has litteras confirmatorias proinde dedimus sigillique nostri appensione communiri fecimus.

Actum in conventu Graudentino terrarum Prussiae ad festum divi Michaelis congr <eg> ato, die ultima mensis Octobris sub anno a nativitate Domini 1533.

In nomine Domini amen. Anno a nativitate Domini millesimo quingentesimo trigesimo septimo die vero decima sexta mensis Augusti pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Pauli divina providentia papae tertii anno tertio in mei - notarii publici testiumque infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum praesentia personaliter constitutus reverendissimus in Christo pater et dominus, dominus Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis et canonicus ecclesiae Warmiensis principalis principaliter pro se ipso citra tamen quorumcumque procuratorum suorum hactenus quomodolibet constitutorum revocationem asserendo proposuit et dixit se nuper vigore citationis per venerabile capitulum ecclesiae Warmiensis decretae ad vigesimum diem mensis Septembris proxime futurum pro electione de novo episcopo et pastore eiusdem ecclesiae Warmiensis per obitum bonae memoriae Mauritii illius ultimi episcopi viduatae facienda vocatum et citatum esse, sed se huiusmodi electioni ob negotia publica harum terrarum et instantem publicam conventionem in Graudentz tenendam, ad quam se accingere cogitur, interesse non posse. Et cum nihilominus intelligat a multis retroactis annis in pluribus factis episcoporum electionibus praedictum capitulum habere in viridi observatione et consuetudine, quod ante ipsam electionem pro defensione iurium et libertatum ipsius ecclesiae Warmiensis ac tranquillitate et fraternae caritatis conservatione nonnulli articuli fieri soleant et formari, quos omnes electioni interessentes et ad quos spectat venire, promittere consueverunt ac iurare, ne autem propter praedictam suam futuram absentiam se ipsum et honorem suum negligere videatur et contemnere, si unus ex quattuor per sacram regiam maiestatem nominatus fuerit, ideo omnibus melioribus modo via iure causa et forma, quibus melius et efficacius de iure potuit et debuit fecit constituit creavit et solemniter deputavit suum verum certum legitimum et indubitatum procuratorem actorem factorem negotiorumque suorum infrascriptorum gestorem ac nuntium generalem et specialem, ita tamen quod specialitas generalitati non deroget nec e contra, videlicet venerabilem et praestantissimum dominum Tidemannum Gyse custodem et canonicum ecclesiae Warmiensis absentem tanquam praesentem solum et insolidum specialiter et expresse ad ipsius reverendissimi domini constituentis nomine et pro ipso omnes et singulos articulos ante aliquot menses in coadiutoriae de persona sua ad ecclesiam et episcopatum Warmiensem deputatione per ipsum promissos et iuratos ante et post factam electionem vel postulationem admodum promittendum et in animam suam de illis firmiter observandis iurandum, necnon ipsos nomine suo subscribendum. Promittens idem reverendissimus dominus episcopus constituens mihi notario publico infrascripto solemniter stipulanti et accipienti vice ac nomine omnium et singulorum, quorum interest intererit vel interesse poterit quomodolibet in futurum, se ratum gratum atque firmum perpetuo habiturum totum id et quicquid per dictum suum procuratorem in praemissis actum factum dictum vel procuratum fuerit ac se articulos huiusmodi, quatenus per ipsum capitulum ad ecclesiam Warmiensem postulatus fuerit, promittere et more praelatorum de firmiter ipsis observandis personaliter in praesentia primorum nuntiorum eiusdem capituli ad se venturorum iuraturum et manu sua propria subscripturum sub obligatione omnium et singulorum bonorum suorum praesentium et futurorum ac sub omni iuris et facti renuntiatione ad haec necessaria pariter et cautela.

Super quibus omnibus et singulis praemissis idem reverendissimus dominus constituens sibi a me notario publico fieri atque confici petiit instrumentum et instrumenta.

Acta sunt haec in arce Lubaviensi Culmensis dioecesis, sub anno indictione et aliis quibus supra.

Praesentibus ibidem dominis venerabilibus, dominis Alexandro Sculteti canonico et cancellario Warmiensis ecclesiae et Balthasare a Lublin canonico Culmensi et cancellario ac honorabili domino Iacobo Sczapnitzki sacellano praefati reverendissimi domini episcopi Culmensis testibus ad praemissa vocatis specialiter atque rogatis et ego Bartholomeus Bartholomei de Bydgostia clericus dioecesis Wladislaviensis sacra imperiali auctoritate notarius publicus etc.

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis et administrator episcopatus Pomezaniensis manifestum facimus omnibus et singulis praesentes litteras visuris audituris et lecturis, quod ad nostram praesentiam venientes nobiles Iacobus Kikol Gardyuski et Bartholomeus de Grabaw feudales nostri nobis exposuerunt privilegium, quod se super certis mansis in villa nostra Grabaw habuisse praetendebant, esset illis in conflagratione novissima civitatis nostrae Lubaviensis, ubi illud tutioris loci gratia asservandum dedisse se affirmabant, pariter cum civitate exustum, nobis propterea humillime ac debita cum instantia supplicantes, ut illis de remedio providere opportuno et in libro nostro privilegiorum ad querendum committere dignaremur, si forte copia eorum privilegii inibi inveniri posset, ut eis eam ipsam privilegii copiam litteris nostris et sigillo roboratam, ne in posterum damnum aliquod sentire possent, dare et concedere dignaremur. Nos eorum precibus moti querendo reperta est in libro nostro privilegiorum copia eiusdem privilegii, quae de verbo ad verbum sequitur et est talis:

 Et quamvis praedictarum litterarum seu privilegii copia per nos visa et inspecta integra sana et prorsus omni vitio carens inventa est nihilominus cum multa temporis successu immutata alienata et in alium usum conversa sint, idcirco non ipsum privilegium, ut sonat, quod in nullo nobis et successoribus nostris derogare et obesse volumus, sed in eo duntaxat (satisfacientes dictorum feudalium nostrorum petitioni), quod hactenus dicti nobiles et feudales nostri in pacifica possessione habuerunt et nunc habent eoque huc usque usi sunt et utuntur in praedicta villa nostra Grabaw confirmamus ratificamus huic ipso perpetuum robur apponimus.

In quorum omnium fidem et testimonium sigillum nostrum maius praesentibus est subappensum.

Datum in castro nostro Lubaviensi, nona mensis Septembris anno Domini millesimo quingentesimo tricesimo septimo.

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis et canonicus Warmiensis, notum facimus et attestamur per praesentes omnibus, quorum interest, quod

cum nuper ad diem et actum electionis de episcopo ecclesiae Warmiensis, die videlicet XX huius mensis Septembris, per venerabile capitulum eiusdem ecclesiae simus vocati, non possimus tamen ob causas et impedimenta inevitabilia electioni ipsi interesse, ne videamur ab officio nostro, quod dictae ecclesiae vacanti debemus, ulla ratione decedere aut ipsius ecclesiae negligere utilitatem, constituimus per praesentes ac nominamus procuratorem nostrum legitimum, solum et insolidum venerabilem fratrem nostrum N., dantes ei potestatem omnimodam pro nobis et nomine nostro dictae electioni seu postulationi futuri episcopi omnibusque propterea celebrandis seu habendis capitularibus consiliis et tractatibus interessendi causasque et excusationum rationes, cur personaliter interesse aut apud dictam ecclesiam temporibus statutis comparere non queamus, exponendi et allegandi. Vota quoque et suffragia tam in ipso electionis actu, quam in singulis aliis concomitantibus vel emergentibus consiliis et tractatibus capitularibus dandi et explicandi eaque admitti petendi ac alia quaecumque circa illa opportuna faciendi et exercendi, etiam si talia forent, quae mandatum exigerent magis speciale, quam praesentibus est expressum, promittentes bona fide nos habituros ratum et gratum quicquid per dictum nostrum procuratorem in his actum erit aut curatum.

In cuius fidem has litteras manu nostra propria subscripsimus sigilli nostri impressione communitas.

Datae in arce nostra Lobaviensi, die etc.

Ioannes episcopus Culmensis in fidem manu propria subscripsit

Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis administrator Pomesaniensis et ad Varmiensem ecclesiam postulatus manifestum iis nostris litteris, quibus expedit universis, facimus, quod ex debito centum et septuaginta quinque marcarum per XX grossos computando, quod nobis nobilis Georgius Gluchowski debet , et cuius ratio[ne] iam nobis septuaginta quinque marcas persolvit, residuam summam centum marcarum nobili domino Nicolao Gluchowski dedimus et donavimus damusque et donamus cum omni facultate repetendi percipiendique a praefato domino Georgio tenore praesentium in eos videlicet usus, ut fratri suo domino Ioanni Gluchowski pro redemptione litterarum super villam Phalanczino et eiusdem in posterum impetitionis instantia quinquaginta marcas numeri supra expressi filiaeque eius Hedwigi ex gratuito nostro munere XXV marcas , reliquas vero XXV marcas filiae suae Anastasiae det ac extradat in effectu.

In cuius rei testimonium has nostras litteras scribi sigillique nostri impressione communiri iussimus.

Datae in castro nostro Lubaviensi, XXIX Octobris MDXXXVII.

Clenodia fratrum in Ressel

Anno 1538 die Inventionis Sanctae Crucis, qui fuit 3 mensis Maii, data sunt in usum ecclesiasticum per reverendissimum in Christo patrem et dominum, dominum Ioannem episcopum Varmiensem de clenodiis monasterii Fratrum Eremitarum Sancti Augustini in Ressel pro ecclesia collegiata Gudstadiensi Pacificale unum habens in pondere sine berillo et reliquiis in eodem contentis marcam 1 et IX schot argenti Et pro altari domini praepositi in eadem ecclesia unum pacificale argenteum deauratum habens in pondere 17 scht. Pro ecclesia vero parochiali in Glottau sub cammeratu Gutstat calix unus deauratus cum patena habens in pondere duas marcas letig et IIII schot argenti ea conditione, ut si quando futuris temporibus monasterium praedictum restitui et in statu inhabitari contingerit, quod tunc praedictae ecclesiae in Gudstad et Glottau praememorata clenodia eidem monasterio absque omni dilatione restituere sint oblati.

Actum in Arce Heilsbergensi, anno et die quo supra.

Wir Ioannes von Gots etc. thum kunt idermeniglich und nemlich einemm ersamenn rothe und erbar gerechte der koniglichen s...... stat Danczke, / das wir wie ein uberster vermundt uns[ere] svester und irer kinder seligen Jorgen Hannou nochgelossenn / Simon Hannou volkomne macht vorleychen und geb... in krafft dits briffs / alle das jenige zu handlenn und furdrenn was seine selige svester Margret Bartolmes Sengers vorstorbne hausfrau noc[h] het gelossenn und an ire erbenn zu rechte gehort. /

Glo[u]bende alle das so durch gedochten unsernn oemm Simonn sunl[ich] oder rechtlich vorgenomenn und gethonn wirt stet und fes zu haltenn in krafft diss brives mit unserem sigel wissentlich besigelt.

Datum aus unseren sloss Heilsberg, d[en] VI tag Iunii MDXXXIX.

Wir, Ioannes von Gots gnaden etc. thun kunt idermeniglich und nemlich eynem ersamenn rothe und erbernn gerichte der koniglichen stat Danczke / das wir aus unser obersterr vormuntschafft unser svester kindernn Augstein und Ursulenn Resen / in zu irem erbteil das in von irem vater Hans Resen selig zu kompt / zu teilenn und entphangenn zu vormunder haben gekoren und in krafft dis briffs seczen / ins erst iren grosvater den vorsichtig[en] Peter Rese / und unseren ohem Heinrich Scholczenn neben unserem svoger Zacharias Lhemann / welchenn wir samptlich volkomne macht gebenn / als das jenige rechtlich oder sunlich zu handelnn vortragenn anzunemenn und zu entrichtenn / das gedoch... unseren svester kindernn von irs vaternn erbschafft und teilung zu kompt / oder allerleyweise zugehorenn mag / globende dis alles was so durch gedochte gesaczte von und vormunder rechtlich oder sunlich gethon und vorhandelt wirt / stet unnd fest in allen zukunfftigen zceiten zu haltenn lauts disses unsers offenenn brives mit unseren sigel hir undenn wissentlich besigelt. /

Der geben ist aus unseren slosse Heilsberg, den XVII Iulii MDXXXIX.

Wir, Ioannes von Gots gnoden bischoff zu Ermeland thun kunt idrenn den solchs zu wissen von notenn, nhemlich einemm ersamenn roth und erbaren gericht der koniglichen stat Danczke / das wir von unser und unser bruder und svester wegenn unser volmacht dem wirdigen her Ioann Fuege unserem ohme und dem vorsichten meister Michel Glandeu unserem suoger gegebenn und in krafft disses brives geben rechtlich oder sunlich zu furdrenn und anzunemenn die nochgelosne erbschriff unser freumdyn Else Sywerts die ann uns und die unsern zugestellenn darin zu thun unnd lossenn alles was die not erfurdert / des zu urkunt hab wir unser sigel wissentlich unden ann lossen druckenn. /

Datum aus unserem sloss Heilsberg, XIIII Ianuarii MDXL.

Ioannes Dei gratia episcopus Varmiensis significamus tenore praesentium quibus expedit universis, quod constituti coram nobis venerabiles in Christo nobis dilecti praepositus decanus et canonici ecclesiae nostrae collegiatae sancti Salvatoris et omnium sanctorum in Gutstadt exhibuerunt nobis quasdam litteras felicis recordationis domini Mauritii praedecessoris nostri sequentis tenoris:

Quas quidem praeinsertas litteras dicti praepositus decanus et canonici ut ratas et gratas habere ac confirmare dignaremur, nobis humiliter supplicaverunt. Nos eorum supplicationem iustam et honestam esse censentes easdem praedecessoris nostri litteras in omnibus clausulis et articulis, quantum de iure possumus, ratas et gratas habuimus et confirmavimus habemusque et confirmamus per praesentes, ita tamen, ut non nisi ad personaliter apud eandem ecclesiam residentes extendantur.

In quorum fidem et testimonium has litteras manu nostra subscriptas sigillo nostro appenso communiri fecimus.

Datum et actum apud praefatam ecclesiam Gutstad, tertia die Aprilis anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo.

Ioannes episcopus Varmiensis manu mea subscripsi.