Reverendissime Domine maior honorande. Salutem et commendationem plurimam.

Accepi hic novissimas Dominationis Vestrae Reverendae litteras Cracoviae 5 Aprilis datas, quibus hucusque respondere non potui, cum ob varias occupationes, vel potius passiones, quibus discemus, trac<t>us, tum etiam quod Fabianum, quem hinc prima mensis praeteriti misi, propter insecuritatem multis scriptis onerare non ausi, dabit igitur tarditati pro sua in me benevolentia veniam, quandoquidem pro re et tempore aliud non potui. Habeo Dominationi Vestrae Reverendae, quas possum, gratias pro ea cura, quam de rebus meis gerit, et quod labores meos reginali maiestati legendo illi litteras meas tam longas commendaverit et expensas mihi ampliari effecerit, cum illis profecto vix me per mensem ordinarie continere possum et extraordinariae non pauca exponuntur estque hic alius vivendi modus, quam fuit in Valleoleti et aliis locis Castiliae Veteris, quemadmodum ipse Fabianus coram latius refret.

Condolui certe ex animo aegritudini Dominationis Vestrae Reverendae, cuius salus non secus mihi cordi et curae est atque mea propria. Deus Optimus Maximus illam in longa incolumitate conservet ac augeat, faciatque quod aliquando domi una esse possimus, ubi observantiam et gratitudinem erga se meam in effectu cognoscet atque experietur. Ea, quae mihi scribit de fratro meo Georgio, quod mavult adventum {adventum} meum praestolari, quam curiam sequi, certe me de illo male habuit, quod si adhuc reverendissimo domino meo Cracoviensi non inservit, velim, quod vel domi ageret apud parentes, qui in eum superintenderent, vel, si commode fieri posset, quod a reginali maiestate huc ad me mitteretur, nam post Fabianum discessum paucos habeo, quibus tuto fidere possem. Si vero addictus est curiae Domini Reverendissimi, id quod illi in vestibus aulicis pro eius condicione deest, posset ex meis sa <e> cularibus, quae sunt in arcis, rependi et, si quid pro illius necessitate Dominatio Vestra Reverenda exponeret, hoc ego in reditu summa cum gratitudine persolverem.Nollem certe, quod deberet in Golanbia sine superintendente vagari, unde, si nihil horum fieri posset, quod vel reginali maiestati vel reverendissimo domino Cracoviensi serviret, mallem illum apud parentes domi agere, ubi non posset fieri dissolutior vel, quod maxime cupio, ut ad me mitteretur. Rogo itaque Dominatio Vestra Reverenda ad hoc meum desiderium apud reginalem maiestatem operam suam impendat.

Quod Dominatio Vestra Reverenda accepit solutionem gratum mihi est plurimum, sed quod Lazarus praefectus meus personaliter Dominationem Vestram non accesserat non potest mihi non displicere, scripseram enim illi et iniunxeram, ut Dominationem Vestram in absentia mea pro domino suo haberet et ad illam omnem pecuniam proventuum meorum una cum calculo deferret, et ad Dominationis Vestrae arbitrium se in omnibus dirigeret, illique non minus atque mihi ipsi obsequeretur. Id si hucusque non fecit, do Dominationi Vestrae Reverendae vigore praesentium in omnia mea omnimodam facultatem, Lazarum scilicet deponendi a praefectura et alium substituendi, et quod cum illo et cum omnibus bonis et rebus meis idem, quod ego ipse, facere possit, usque ad meum reditum, qua de re ipsi etiam Lazaro scripsi, ne aliud unquam, quam id, quod Dominatio Vestra voluerit, faciat, rogoque hanc a me provintiam suscipiat Dominatio Vestra, cum neminem alium habeam, ad quem confugi possim.

Scripsi 24 Iulii praeteriti Dominationi Vestrae Reverendae de centum quinquaginta ducatis, quos Wolfgangho Haller debeo, ut nomine illius domino Georgio Hegel ex meis proventibus persolverentur, quod si hucusque factum non est, adhuc rogo det operam, ut fiat, et si quid ad eam solutionem deerit, velit id Dominatio Vestra aut Georgius Hegel usque ad meum reditum apponere, quod cum digna gratitudine me soluturum polliceor. Praeter istos 150 accepi hic iterum in usus huius servitii, ne reginali maiestati in tantis expensis sim molestior, ab eodem amico meo Haller alios 50 ducatos, quod in exitu hinc illi solvere sum pollicitus, saltem ne sinistra suspicione sum obnoxious, et credo, quod paulo post, modo 150 sint soluti, iterum ab illo aliquid in mutuum accipiam. Ego certe ex hac legatione et pro tantis meis laboribus ac periculis nihil commodi vel spero vel cupio, modo salvo honore et re bene confecta redire possim. Deus providebit.

De testudine mea, in qua res meas reliqui, faciat Dominatio Vestra ordinem, quod hospite census solitus 5 marcae Polonicales persolvatur, et ubi illam cum filiabus benevolentia sua prosequet[ur], id omne mihi ipsi impensum arbitrabor etc.

Pro novitatibus, quas eo tempore Dominatio Vestra Reverenda ad me perscripsit, habeo Illi immensas gratias. Hic hoc temore non habemus alias, quam quod iterum pro novis pacis conditionibus, ut obsides liberari possint, tractatur, quod si quid boni se obtulerit Dominationem Vestram Reverendam non latebit.

Castrum Barense ex manibus Ferdinandi Alarconis recuperavimus sub ea conditione, quod reginalis maiestas iuxta prius decretam remotionem sequestri insertum castellanum deputare debeat caesari aut viceregi gratum donec aliter cognitum fuerit et quod idem castellanus reginae iurare debeat fidelitatem et caesari nihil aliud, quam ne hoc castrum in manus hostiu[m] tradat aut tradi permittat. Quid in his per vice regem fiet, experiemur.

Alia, quae hic aguntur, ex longo iterum volumine ad maiestatem regiam et reginalem Dominatio Vestra Reverenda intelliget. Scripsit etiam mihi reginalis maiestas in novissimis, quod pro Cracoviensi et Varmiensi ecclesia nominationes mihi obtinuerit. Si quid se offeret in rem meam ad acceptandam vel alias, cum Dominatio Vestra Reverenda sit procurator meus cum facultate substituendi in Madrillis constitutus, agat strenue causam meam, cui numquam futurus sum ingratus, sed Dominationi Vestrae Reverendae semper devinctissimus. Commendo me maximopere et rogo reverendis dominis et amicis meis, quos prius saepius litteris meis descripsi, me commendet et illis obsequia mea offerat.

Datae celerrime in ipsius postae discessu, 14 Octobris anno Domini 1526

Dominationis Vestrae Reverendae deditissimus Ioannes Dantiscus

Reverende Domine et Patrone observandissime.

Salutem et commendationem.

Scripsi novissime ex Granata Dominationi Vestrae Reverendae 14 Octobris praeteriti dedique illi omnium rerum mearum facultatem, fretus amicitia nostra superioribus annis inter nos contracta, nescius adhuc, si id Dominationi Vestrae molestum fuerit, nec ne, cum ab eo tempore et longe antehac nullas Dominationis Vestrae litteras acceperim. Confido tamen virtuti et dexteritati Dominationis Vestrae, licet nihil rescripserit, quod hunc laborem non gravate susceperit, quandoquidem, cum mihi, ut hic remanerem, persuasisset, se negotiorum et rerum mearum patronum futurum pollicebatur, neque etiam ambigo, quin adhuc in ea sententia perseveret, quo me sibi perpetuo reddet devinctissimum.

Scripseram item de 150 ducatis, quos Wulgango Haller, Fuccarorum factori, debeo: Georgio Hegel persolverentur, quo iterum aliquid in mutuum denuo accipere possem soluto priori, quod etiam iam esse factum arbitror. Sic in hoc servitio proventus mei transeunt, quo tamen parum angor, modo honeste mihi ad vos redire liceat. Nihil ex iis aerumnis et laboribus meis aliud vel peto, vel spero lucri et praemii, quam ut cum gratia principum nostrorum mihi detur reditus. Id, quod reliquum vitae est, Deus curabit et enutriet, in quem omnem sollicitudinem et spem meam reposui, non dabit pro immensa benignitate sua etiam iniquo perpetuam fluctuationem.

De exspectativis meis, cum sim exspectans in aeternum, non multum pendeo animi neque etiam in eis haereo, fiat voluntas Domini. Si tamen se quid offeret, non deerit mihi Dominationis Vestrae vigilantia et cura, quam pro <me> suscepit. Iam aperte video post tot apud nos sacerdotiorum mutationes, cum nihil mihi cesserit in iis tribus, immo in 27 annis, quibus servio, quod me Deus adhuc non vult habere in ecclesiasticis, forsan saeculo reservor, quod iam in dies me deserit aetasque illi non bene convenit provectior. S <u> p <e> ris permittam expendere numinibus, quid mihi conveniat. Carior est illis homo quam sibi, quod certe, recte et Christiane Iuvenalis dixit. Neque possum dicere lutum figulo: fac me hoc vel illud. Is qui scit figmentum nostrum, operetur in nobis voluntatem suam etc.

Reliquit me hic Dominatio Vestra Reverenda intrusum in hunc labyrinthum, ex quo adhuc non reperio exitum, unde mihi coram Deo et hominibus debet subsidium et adminiculum suum, ne in eo sic perpetuo errem inclusus. Qua de re maximopere rogo et obtestor, ubi commode potest, det operam, ut saltem in quarto anno ad vos redire valeam cum bona tamen voluntate et gratia principum nostrorum, sine qua ne vita quidem mihi grata esse possit. Iam fere omnia negotia circa finem versantur; modo terminus impetitoribus status praefigendus transivisset, maiestas reginalis habitura est suum arcis capitaneum, si fratrem Scipionis de Summa, qui statum gubernat, nominaverit, in quem prius consensit. Unde cur mihi ulterius sit i <m> morandum, non video. Quod reliquum est, per quempiam alium levioribus impensis expediri posset. Nulla me hic res adeo in animo destructum et taediosum facit, quam tanta pecuniarum profusio, quam hic sub persona facere cogor, quippe cum hic tam cara sint omnia, ut apud no <s> vix credi possit, et cum etiam multa extraordinarie pereunt, de quibus omnibus calculi mei, Deo dante, sine nota respondebunt.

Accessit mihi praeterea novus sumptus, quo prius carui: pharmacopolae, aromatarii et medici mihi sunt alendi. In Granata circa finem exitus nostri correptus fui dextro pede podagra, quae cum mihi esset insolens, exitialiter me cruciabat. Ea demum liberatus in pessimo itinere et tempore hiemis durissimo per totum ho[c] longum iter mille incommoditatibus affectus huc post integrum mensem applicui et ex capite graviter lab[o]rare coepi, quocirca aquam coctam longo tempore bibi, quae cum materie, quae caput inflammabat, aliment[a] detraxisset, illam ad extrema deiecit et in hanc manum defluxit iuncturamque et omnes articulos obsedi[t], sic quod longo tempore ne calamum quidem attingere potui. Ad praesens vero, Deo gratia, et paulo ante rursus hanc manum, malagmatis tamen circumligatam, pro[m]overe coepi. Haec sunt praemia et mercedes, quae diu agentibus in Hispania dari solent; neque sum solus, m[ul] tos mecum in eadem condemnatione habeo. Dominus comes de Nassaw, item noster dominus propositus de Walkyrch, imperii vicecancellarius, et plerique alii eodem fluxu mecum laborant. Gaudium est miseris.

Haec hactenus de meis difficultatibus. Quae alias hic aguntur, sic habent. Discessit hinc ex curia paenultima Martii dominus cancellarius traiecturus in Italiam, non pro suis bene meritis a caesare expeditus. Post istius optimi senis discessum hic rerum vero omnium est confusio. Nihil apud caesarem per istos officiales potest expediri. Ego iam a multis diebus hic laboro in negotiis mihi a regia et reginali{s} maiestate commissis et nullam expeditionem consequi possum. Imponitur mihi ab omnibus, de uno ad {ad} alium traducor et nihil perficitur. Adhuc ea laboratur, qua prius, penuria et fortassis maiori. Discedu <n> t multi, pauci remanent contenti. Doctor Brantnar et dominus comes de Monfort, qui mihi fuerunt coniunctissimi, dimissa curia, abiere; sequenter et alii, ne fame moriantur, cum nemini solvitur. Quae in Italia inter pontificem et viceregem Neapolitanum facta sunt et de iis indutiis, seu potius insidiis, et quid dux Burbonensis moliatur, Dominationem Vestram Reverendam, quae proximior, latere non arbitror.

Nolui itaque esse prolixior neque possum, cum ad alias longiores scriptiones sit haec aegra manus apponenda. Quod reliquum est, Dominationi Vestrae Reverendae me ex corde commendo et rogo, quemadmodum coepit, res et negotia mea cura et sollicitudine prosequatur. Reverendissimo communi domino nostro Cracoviensi me sedulo commendatiorem efficiat et reverendis dominis et amicis nostris, domino vicario Bedlinsky, domino proposito Carnkawskÿ, domino Olesniczkÿ, domino et veteri amico meo domino Goreczky, dominis scholasticis Conarsky, Opolinczky, domino Ioanni Ferberio et omnibus reliquis, quos amicos cognoverit, obsequia mea offerat et aliquando de omnibus, quae apud nos aguntur, rescribat.

Expedivi nuper privilegium Dominationi Vestrae Reverendae, quo cum ampla facultate maiestas caesarea Dominationem Vestram creat in comitem palatinum, et cum sua maiestas hoc idem privilegium subscribetur, dixit mihi doctor Brantnar, quod diligenter de Dominatione{m} Vestra quaesivisset dixissetque, quod adhuc bene Dominationis Vestrae recordaret, quodsi huc aliquando redibit, sciat, se nondum ex memoria maiestatis caesareae excidisse. Discessit hinc paulo ante doctor Brantner, absolutus ab hac curia; hoc idem cras dominus comes de Montffort facturus est, qui se una cum domino proposito de Waltkirch, imperiali vicecancellario, Dominationi Vestrae Reverendae petierunt commendari.

Datum ex Valleoleti, 1 Maii 152[7].

Dominationi Vestrae Reverendae deditissimus Ioannes Dantiscus

Salutem et felicitatem.

Accepi tuas litteras, carissime Domine Doctor et tamquam frater carissime, prima Maii Cracoviae datas, quibus tuum in me animum et benevolentiam liquido testaris condolendo mihi, quod tempus, aetatem et bonas horas adeo inutiliter hic perdo. Certe neque ego non possum non dolere. Quid tum, si frustra ego toties postulavi, immo efflagitavi in omnibus meis litteris, ut revocarer, hucusque tamen nihil profeci. Sic mihi est in fatis vel ut Christianus Deus vult, ut hoc exilium propter delicta mea feram; ferendum est, donec divina sua benignitas clementius me respexerit.

Quod scribis de scolastria Sandomiriensi, sane intellexi. Quid vis, quod faciam? Iam in eo obcallui, praereptum enim sic mihi est saepius, quod optime merui. Permittas ipsis expendere numinibus, quid conveniat nobis rebusque sit utile nostris, ut Iuvenalis in fine decimae. Cum non possis id, quod velis, velis id, quod possis, cetera ipse Deus, etiam fatis permittam regenda.

De tuo in me optimo animo in ecclesia Varmiensi, habeo tibi quas possum gratias; in hac tua propensione non dubito; velim, tibi de me id vicissim persuadeas.

E[a], [quae] hic aguntur, paucis accipe. Speratur pax post [urbis] [direp]tionem, quae hic ab oratoribus regis Angliae [et Franciae] tractatur; ego tamen despero. Pestis hic coepit passim et in multis aliis locis Hispaniae grassari. Caesar hinc abiret, nisi eum filii principis remoraretur mala habitudo, quae ex pustulis minutis, quas pueri habere solent, illi accidit; is cum primum melius senserit, movebimus omnes.

Alia non restant. Cupio te cum tua N et tuo S optime valere et rogo, ut saepius aliquando scribas. Dominus [G]eorgius Hegel litteras semper ad me perferri curabit. Com[men]dabis me plurimum domino et singulari amico meo [domino] [Se]verino Boner et omnibus, quos amicos cogn[overis].

Datae celeriter Valle Oleti, 28 Augusti [anno] 1527

Tuus [perpetu]o Ioannes Dantiscus

Magnifico domino Ioanni Dantisco serenissimorum maiestatum regis et reginae Poloniae

In curia imperatoria oratori fautori optimo etc.

Bononiae aut Romae

Magnifice domine, fautor honorande, mei ipsius commendationem.

Habeo gratias Vestrae Magnificentiae, quod me suis litteris invisere dignata est. Magna etiam afficior animi oblectatione, quod cum hoc re et nomine vere catholico imperatore in Italiam traiecit et quod coronam imperialem accipere contendit vel iam ea fortassis decoratus est. Faxit Deus Optimus Maximus, ut rei publicae christianae id totum in gloriam cedat. I<n>tra octiduum hoc, dominica videlicet Sexagesima, quae erit vicesima Februarii, serenissimus princeps et dominus dominus Sigismundus Augustus avito diademate decorabitur et in regem Poloniae omnium regni ordinum consensu coronabitur. Faxit deus, ut faustum et felix sit initium et ut parens maiestatis suae, eius nominis primus, multos in annos nobis feliciter praesit. In crastino praesentationis litterarum Magnificentiae Vestrae egi rem litteris mihi commissam strenue cum regia et reginali celsitudine et iam ieci non contemnenda initia cum reginali maiestate. Sollicitabo in dies, ut votis Magnificentiae Vestrae satisfiat.

Quid autem petendum est a sede apostolica sub hac tam solemni frequentia? Crederem non esse inutile, ut a serenissimo domino nostro peteretur exspectativa ad eas, in quibus cuperet esse, ecclesias, cum clausula: anteferri omnibus et singulis nominatis regiae et reginalis maiestatis Poloniae ac omnibus Romanae curiae officialibus et aliis qualitercumque qualificatis, etiam diligentioribus in processionum fulminatione, etiam conclavistis et familiaribus continuis, commensalibus descriptis et de prima expeditione ac unionibus, annexionibus et incorporationibus perpetuis aut ad vitam reservationibus etc. mentalibus et in favorem regum, reginarum et qualiumcumque personarum qualicumque dignitate praefulgentium [coadi]utoriarum [et] de con[sens]u, quas omnes suspendere necesse erit, donec et quousque hae litterae Vestrae Magnificentiae suum debitum sortiantur effectum. Istud crederem esse utile et necessarium. Et tandem post earum litterarum expeditionem fulminaretur processus et acceptatio fieret omni mense coram notario et testibus, si extra urbem Romam, sin in urbe, coram notario archivii Romani.

Ceterum cuperem Vestram Magnificentiam scire ob spem adventus Magnificentiae Vestrae ac maiorem Vestrae Dominationis et meam securitatem omnes pecunias consignavisse domino Georgio Hegel, quascumque ex Lazaro nostro acceperam. Istic optime custodientur sine Vestrae Dominationis aut cuiusvis alterius iactura; itaque nihil curae sit Vestrae Magnificentiae de solutione mercatoris Anthverpiae exsistentis; omnia optime componet dominus Georgius, Vestrae Magnificentiae amantissimus. Reliquum est, quod Vestram Magnificentiam latere nolui, serenissimum regem nostrum Sigismundum horarie pristinae restitui valetudini; serenissimam etiam consortem suam cum tota domo faxit Deus Optimus Maximus, ut in annos multos in pace nos gubernent. Et invictissimo imperatori Carolo Deus det omnipotens, ut immanissimos Christi nominis hostes compescat et feliciter regnet multos in annos. Nuntius his obiter hinc discedit nec otium erat, ut reginalis maiestas aliquid scriberet; faciam tamen diligentiam, quod aliquid faciat. Me Magnificentiae Vestrae unice et ex animo commendo.

Datum Cracoviae, die XIII Februarii anno Christi M-o D-o XXX-o.

Stanislaus Borek canonicus Cracoviensis V. R.

Magnifico domino Iohanni Dantisco, serenissimi regis Poloniae apud caesaream maiestatem oratori, fautori honorando

Magnifice domine.

Non dubito Magnificientiam Vestram iam dudum certiorem redditam de provisione canonicatus et praebendae Varmiensis in personam Magnificentiae Vestrae factae. Et quam hilari fronte et optimo animo reverendissimus dominus episcopus Varmiensis volente et sollicitante serenissima reginali maiestate id fecerit, vix dici posset; cuius possessionem, nemine molestante, uti intellexi, habet et retinet. Quia autem, sicut ex vago relatu intellexi, esse quendam Romae, qui se nonnihil iuris iactat habere ex morte cuiusdam cortisani Romae fortassis defuncti, volui Magnificentiam Vestram commonefacere, ut Romae existens malo huic antidotum salubre adiciat. Habebit istic me iudice gentiles suos, qui salubre remedium subministrabunt.

Superioribus diebus perscripseram ego certam informationem Vestrae Magnificentiae, ne vacuus a Sede Apostolica redeat, sed ea, quae praescripsi, obtineat.

Superioribus diebus feci verbum serenissimae reginali maiestati, serenisssima regina rursum serenissimo regi, ut ducenti ducati illi, quos a dominis Fuker in mutuum acceperat, exsolverentur. Responsum hoc reportavi serenissimum regem cupere obligationis aut quietantiae Dominationis Vestrae Magnificae schedas habere; si enim ducenti ducati recepti fuissent a dominis Fuker, iam dudum maiestas sua serenissima super eorum solutione requisitus fuisset. Poterit itaque Magnificentia Vestra procurare, ut id fieret, quod exspectatur; in me nil deerit officii aut diligentiae, quominus satisfiat votis et desideriis Magnificentiae Vestrae. In novis nil, praeterquam ea a vobis exspectamus de coronatione imperiali, quae ut fausta et felix sit, faxit Deus ex alto. Me Vestrae Magnificentiae commendo et commendatum faciat, oro, aulicis meis notis, domino praeposito de Valdkyrch et aliis secretariis caesareae maiestatis.

Datum Cracoviae, die XV Martii, anno Christianae Salutis M-o D-o XXX.

Magnificentiae Vestrae deditissimus Stanislaus Borek custos Sandomiriensis et canonicus Cracoviensis

Magnifico domino Ioanni Dantisco, serenissimorum regis et reginae Poloniae in aula caesareae maiestatis oratori, fautori honorando

Salutem et felicitatem ac sui commendationem. Magnifice domine.

Non satis sufficio mirari, quod nullae meae, quas ternas ad Magnificentiam Vestram in Italiam scripsi, oblatae fuere litterae, quibus certiorem Vestrae Magnificentiae reddidi super his omnibus, in quibus resolutionem habere voluit. Locavi ego quantulamcumque potui operam apud serenissimam reginalem maiestatem, dominam meam clementissimam, et apud reverendissimum dominum episcopum Cracoviensem in eo negotio, in quo postremo scribere voluit, et post has meas, quas indefesse, ubi et quando necessitas exposcebat, habitas diligentias, eo negotium hoc deductum est, quod serenissima maiestas regia providere Vestrae Magnificentiae statuit, in singulis enim mensibus dabunt Vestrae Magnificentiae ducatos in auro Hungaricales centum, procurante domino Severino Boner, suppario et magno procuratore, domini Fuker aut alius quispiam factor domini Severini. Ducentos etiam ducatos et duodecim iam idem dominus Severinus mandato serenissimae regiae celsitudinis domino Georgio Hegel numeravit, illos dico ducentos, de quibus antehac Vestra Magnificentia mihi scripserat. Dabuntur etiam ducenti alii in auro ducati ad rationem stipendii equorum quattuor. Quicquid autem solvi neglectum fuit per thesaurarium Barensem, id iam mandato serenissimae reginalis celsitudinis et ad informationem Vestrae Magnificentiae solvetur usque ad mensem Maium exclusive, a mense vero Maio incipiendo ad futuros menses regia maiestas et eius maiestatis nomine dominus Severinus providebit Vestram Magnificentiam his centum ducatis. Decrevit enim serenissima maiestas Vestram Magnificentiam istic mansuram in aula caesareae maiestatis, quoad hic conventus Germaniae duraverit. Quicquid autem exposuit Magnificentia Tua in advocatos, in litterarum expeditiones, in postas, in scribas et id genus, id totum sub felici reditu in patriam suo serenissima reginalis maiestas rependet.

Mitto Vestrae Magnificentiae hanc schedam inclusam domini Georgii Hegel, ex qua intelliget, quantum sit apud eundem pecuniarum collectarum ex parochiali ecclesia in Golambya, praeter ea, quae exposita sunt ex mandato Vestrae Magnificentiae, omnes enim pecunias, quas Lazarus ad me mittit, ego e diverso eo modo obsignatas, prout mihi praesentantur, domino Georgio consignare consuevi, ut, si forte me a loco abesse contingeret, Vestra Magnificentia inveniret in promptu pecunias. Latius de rebus et expeditionibus suis ac voluntate serenissimorum regis et reginae ex litteris eorum intelliget. Pro viatico serenissima reginalis maiestas dedit germano Magnificentiae Vestrae ducatos triginta, regia maiestas dare iussit florenos viginti in moneta. In novis pauca admodum sunt bona, alii latius scribent. Me Vestrae Magnificentiae unice et ex animo commendo.

Datum Cracoviae, die XXVI Aprilis anno Christi Salvatoris M-o D-o XXX-o.

Vestrae Magnificentiae deditissimus Stanislaus Borek

Reverendo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dantisco electo Culmensi, fautori gratioso etc.

Reverende in Christo Pater et Domine, domine gratiose.

Meipsius in gratiam Dominationis Vestrae Reverendae commendationem.

Rediit tandem Steynkyrche, cubicularius regius, decima octava Augusti sanus et rebus suis salvis, multos secum ad utramque maiestatem fasciculos attulit litterarum. Licet multo tempore exspectatus, opportune tamen rediit. Iamiam alter in ordine erat nuntius, qui eo ferme die absolvendus erat, ut eundem curialem quaesisset. Absolvit tamen nos magno dubio.

Male certe apud orthodoxos audit, quod negotium Luteranorum frigide t<r>actatur in his comitiis et nisi in aliquo bono ordine firmetur, metuendum erit, ne haec sessio religionis, caerimoniarum et observantiae sacrae magnum et multum malum nobis pariat. Habebit enim facillimum modum grassandi in christicolas Thurcha potentissimus, nec spes aliqua relinquetur expeditionis contra Thurchas. Faxit Deus Optimus Maximus, ut res alio cedat, quam multorum fert opinio.

Testatus sum variis litteris meis a<d> Dominationem Vestram Reverendam datis me totum id libenter facturum, quod in rem Reverendae Dominationis Vestrae utile crederem futurum nec umquam defui, quantum mea intererat, et id certe libens et ex animo feci faciamque in futurum.

Ducatos centum auri in auro largos, quos ex me voluit mutuatos, hos domino Georgio Hegel, utriusque amicissimo, statim visis praesentibus numeravi. Rogo autem, ut posteaquam illos numeratos acceperit, syngrapham aut schedam recepti mutui manu propria scriptam ad me mittat, statuatque ipse solutionis diem.

Litteras apostolicas expeditionis confirmationis Vestrae Dominationis Reverendae quantocius ad episcopatum mittat. Sunt etenim magnae comminationes et interminationes, et animadversio in eos, qui ante habitas litteras confirmationis in bona episcopalia se intromitterent. Nec aliquo modo licet Dominationi Vestrae Reverendae de regimine spiritualium aut temporalium se ingerere nec aliquas pecunias petere, quoad obtineat confirmationem episcopatus. Et tunc realis acceptabitur seu apprehendetur possessio.

Ceterum est, quod summopere rogo et obtestor, ut me solito amore paterno prosequatur. Cuius gratiae me commendo.

Datum Cracoviae, die XXI Augusti anno Christi Salvatoris M-o D-o et XXX-o.

Reverendae Dominationis Vestrae Stanislaus Borek, capellanus etc.

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Iohanni episcopo Culmensi dignissimo, patrono gratioso

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime. Mei ipsius in gratiam <Dominationis Vestrae> Reverendissimae commendationem.

Ante datas ad me litteras intellexeram hunc molestum animum Dominationis Vestrae Reverendissimae, quem ex insimulatione principis nostrae conceperat. Quantum autem ego mecum conicere possum, non alio haec processerunt, nisi ex licentiosa et liberali informatione eorum, qui apparere volunt principum patriae ceteris studiosiores et fideliores. Verbalia tamen et aulica sunt haec, quibus ut se principibus in gratiam insinuent, molimenta, verum ea non solent diu subsistere, quemadmodum nullo sunt suffulta fundamento, sic nec diu durabunt.

Reverendissima Dominatio Vestra multis nominibus iam a multo tempore virtute eximia, integritate conspicua, rerum denique gestarum foris dexteritate, in gratiam principum nostrorum se insinuavit, ut nihil addi posset. Itaque constanti et liberali sit animo, non sunt enim ullo umquam tempore Dominationi Vestrae Reverendissimae nocitura. Optimo sit insuper animo, persuadeatque sibi de reverendissimo domino meo Cracoviensi episcopo nullis in rebus umquam operam suam Reverendissimae Dominationi Vestrae esse defuturam. Ego autem pro officio meo agam fidum sollicitatorem rerum et negotiorum Reverendissimae Dominationis Vestrae in aula reverendissimae dominationis suae.

Dominationem Vestram Reverendissimam felicissime et ex animi sui voto valere desidero, cuius gratiae me unice et ex animo commendo.

Datum Cracoviae, die XVIII Augusti anno a Christo nato M-o D-o XXXIIII-o.

Eiusdem Dominationis Vestrae obsequentissimus Stanislaus Borek custos Sendomiriensis et canonicus Cracoviensis, capellan[us]

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi, patrono optimo

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiose.

Sedulam mei in gratiam Reverendissimae Dominationis Vestrae commendationem.

Non potui et ego, Reverendissime Praesul, hoc malum evitare, ut in eum ferme lapsum, in quem Reverendissima Dominatio Vestra, nihil talium cogitans, ante paucos menses inciderat, ne videlicet indignationem serenissimae principis incurrerem iniqua certorum suggestione. Contigit enim, ut vacatione occurente certorum canonicatus et praebendae ecclesiae Cracoviensis nominatus reginalis maiestatis petitionis suae in capitulo factae optatum non reportavisset responsum, nec ad dictorum canonicatus et praebendae possessionem admitteretur et eam ob causam id in me totum coniectum est, perinde ac si ego totum repraesentarem capitulum, cum uti Reverendissima Dominatio Vestra probe novit, non nisi unam vocem habeam, non possum, nisi unum suffragium dare. Et in similibus quisque dominorum suo spiritu duci solet, hinc est, quod proximis his diebus tam duras et insolitas maiestas sua reginalis ad me dederit litteras, quibus obliviosum et immemorem acceptorum ex regia domo beneficiorum me accusat.

Quam gravi autem animo et acerbo certo id fero, vix dici potest, sic, quod et si quid accepissem munificentiae ex principibus nostris, maluissem longe sorte mea priori contentus et ex eis nihil habuisse. Cum in hominem insontem et iam quietem quaerentem, ab aulicis streptibus alienum et plane nihil ambientem, haec faba cudatur, certe affligit hominem. Noverunt omnes, novit et Reverendissima Dominatio Vestra, quam hilari animo in hac occidua aetate mea durum et periculis plenum iter et peregrinationem suscepissem et licet invitus, tamen posteaquam assensum dedissem, infracto animo ad tot et tanta discrimina me obicem posui. Cum enim circa Salsas fuissem, nulla mihi fuerat vitae spes propter tormenta, quibus ut meta positus fueram, apud me autem nihil antiquius fuit, quam ut acceptorum officiorum et beneficiorum non modo principibus, patriae, sed et aequalibus et inferioribus gratum me redderem, metuebam enim inter ea, quae summe displicebant, ingratitudine notari.

Utcumque tamen est, scripsi non minus duras et ego litteras maiestati reginali ante hoc biduum cum admiratione quadam, quod tam prudens princeps facile aurem praebeat maledicis hominibus, et alia multa. Quale habiturus sum responsum, Deus novit. Sed non mirum, quod id mihi acciderit, cum Reverendissimae Dominationi Vestrae, qui insons fuit, id vitii in eandem coniectum esse, ut quemadmodum unius legationis et peregrinationis collega fuissem, eandem gratitudinem reportarem.

Non potui non significare Reverendissimae Dominationi Vestrae hanc molestiam meam, ut et eam, quae Reverendissimae Dominationi Vestrae fuerat, illam facilius et aequiore animo ferat. Quod autem insimulatores illi Reverendissimae Dominationis Vestrae ad cor redeunt, hoc mecum semper futurum cogitabam, cum sciam Reverendissimam Dominationem Vestram constanti et infracto esse animo et similes susurrones, qui auriculariter student nocere hominibus, non solent certe, nisi submissis oculis per cuniculos quaerere gratiam eorum, quos aliquando offenderant virulentis linguis eorum. Gaudeo mihi, gaudeo et Reverendissimae Dominationi Vestrae, quod in hanc poenitentiam coniecti sunt nec alium finem haec tragoedia habitura erat, quam hunc. Componat itaque et quietet animum suum, et vivat laetus in multos dies et annos, et cum Varmiensem sedem conscenderit, sui collegae non immemor sit.

Cuius gratiae me ex animo commendo.

Datum Cracoviae, die paenultima Decembris anno a Christo nato M-o D-o XXXIIII-o.

Reverendissimae Dominationis Vestrae deditissimus Stanislaus Borek capellanus

Reverendissimo in Christo Patri et Domino Ioanni episcopo Culmensi, dignissimo patrono optimo

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime.

Post servitutis meae perpetuam commendationem.

Peccatis, ut arbitror, nostris Deus offensus, pastore, domino et altero parente nostrum omnium servitorum, dioecesim Cracoviensem et non solum dioecesim, sed et rem publicam Polonam spoliavit atque ex corporis diversorio non sine magno dolore nostro in aeternam illam domum ad se vocavit. Cum autem sciam singulari in eum, dum viveret, fuisse Dominationem Vestram Reverendissimam benevolentia, dubium mihi non est, quin ipsa quoque ex talis amici obitu non mediocrem sit animo dolorem conceptura. Hunc rogo, ut preculis suis cleri et aliorum religiosorum dioecesis Reverendissimae Dominationis Vestrae animam illius levare non differat, ut quibus in vivis fuit animus unus, nunc quoque suffragia sint illi solacio, oro et obsecro, ut id fieri Reverendissima Dominatio Vestra mandare dignetur.

Quia autem collecturam denarii sancti Petri in dioecesi Culmensi et Pomerania reverendissimus dominus litteris suis patentibus commiserat venerabili domino Martino Czeme vicario in spiritualibus Culmensi, hanc idem dominus Martinus litteris suis in se suscipere detrectavit, rogo Reverendissima Dominatio Vestra velit alicui presbitero Thoroniae manenti hanc ipsam provinciam demandare, est enim is denarius sancti Petri sane maiestati regiae ad annos aliquot per Sedem Apostolicam donatus. Factura Reverendissima Dominatio Vestra serenissimae regiae celsitudini rem valde gratam.

Cuius gratiae me unice et ex animo commendo.

Datum Cracoviae die sancti Briccii anno a Christo nato M-o D-o XXXV-to.

Eiusdem Dominationis Vestrae Reverendissimae deditissimus Stanislaus Borek capellanus et servitor cripsit

Reverende et Eximie Domine, amice et frater carissime et honorande. Salutem et omnem felicitatem.

Scripsi novissime Dominationi Vestrae XV mensis praeteriti respondens illi[s], quas Dominatio Vestra in negotio denarii sancti Petri ad me dederat, pro quo colligendo sacerdotem et altaristam Thoronensem dominum Ioannem Choldicz ordinavi. Huic Dominatio Vestra facultatem eam in terra Culmensi et Pomeraniae colligendi mittere potest. A me dabitur opera, ut omnia ea in re pro usu serenissimae maiestatis regiae recte fiant. Ceterum Dominationi Vestrae scripsi, ut me certiorem redderet, an litterae illae in negotio ecclesiae meae a serenissima maiestate regia ad pontificem et Regni protectorem sint expeditae per reverendissimum olim communem dominum nostrum reverendissimum dominum episcopum Cracoviensem, cui Deus aeternam det requiem et beatitudinem. Utque me Dominatio Vestra ex eo dubio solvat, iterum atque iterum oro, eandemque ex animo optime valere cupio.

Ex castro Lubaviensi, IIII Ianuarii anno Domini M-o D XXXVI.

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni episcopo Culmensi, patrono colendissimo etc.

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine colendissime.

Post servitutis meae commendationem.

Recte factum est a Reverendissima Dominatione Vestra, quod providit, ne desset, qui denarium Sancti Petri istinc colligeret. Erit certe gratum id officium sacrae regiae maiestati. Ceterum facultas colligendi per me illi mitti non potest, cum ita Deo iubente iam in caelestem domum ille migraverit, penes quem solum fuit facultas facultatem hanc alicui tradendi. Quare mihi hoc esse faciendum videretur, ut dominus Czema suam, quam illi remitto, facultatem ad se acciperet atque illius vigore eum, de quo scribit Reverendissima Dominatio Vestra, dominum Joannem Choldicz, substitueret. Id, quod ut faciat, pro suo erga regiam maiestatem studio Vestra Reverendissima Dominatio efficere modis omnibus conetur. Et licet in domino Bogusch male convenio, expostulassem tamen nomine Reverendissime Dominationis Vestrae, sed is hoc tempore abest Cracovia, in aulam regiam profectus est, factum illius mihi non probatur nec ea ex parte, quod tantum pro decima deduci sibi cupit nec quod differat solutionem in hoc usque tempus, consuevit enim esse studiosissimus rei suae.

Quod mandare mihi dignatur Reverendissima Dominatio Vestra, ut una cum domino Kyowsky actionem intentarem domino Tanczynsky de decima per illum occupata et retenta, equidem is sum, qui pro mea perpetua consuetudine, qua possum maxima, fide rebus in omnibus Reverendissimae Dominationi Vestrae servire cupio, sed hac in parte non intelligo, quid mea opera domino Kyowsky utilis aut necessaria esse possit. Quem ego scio in eius modi negotiis tali esse dexteritate praeditum, ut nullius auxilio indigeat, faciam tamen nihilominus, ut si quid in me consilii fuerit, id ei ex animo commune faciam, sed certe non indiget consultoris neque adiutoris, facile per se poterit negotium transigere. Ex eo enim tempore, quo in hac paroch<i>ali procuratorem Reverendissimae Dominationis Vestrae agerem, torvo voltu me contuentur. Ego autem ea, qua sum, aetate, quieti occius quam litibus vacare vellem et id quod residuum vitae est in tranquillitate anim[i] transigere cuperem et sine turbis. Nam dominus is, cui actio intentari debet, suo capiti plus studet quam aequitati. Fas et aequum apud hos homines non est, si enim civiliter illis intentatur actio, criminalem illi eam dicent, nollem itaque cum talibus, qui nulli rationi cedunt, habere actionem. Boni itaque consulat, oro, Reverendissma Dominatio Vestra.

Litterae a regia maiestate ad summum pontificem et ad cardinalem p[rotecto]rem in negotio ecclesiae Reverendissimae Dominationis Vestrae scriptae et ineunte Octobri ante discessum regium hinc in urbem missae sunt [at]que negotium reverendissimus dominus olim meus, cuius animae Dominus sit propitius, domino Andreae Przeczslawsky servitori suo pe... eas misit. Seorsum etiam causam hanc domino doctori Rzec[zica] commendavit. Quid tandem factum sit ea in re, hactenu[s] certi habeo. Ut primum aliquid explorati habuero, faciam Dominationem Vestram certiorem.

Cuius me solitae gratiae commendo. Valea[t feli]cissime in multos dies et annos.

Datum Cracoviae, d[ie] XXIX Ianuarii anno a Christo nato M-o D-o X[XXVI-o].

Eiusdem Dominationis Vestrae Reverendissimae obsequentissimus Stanislaus Borek capel[lanus] et servitor