B. PAU-PAN, 8240 (TK 2), f. 57

Ioannes Dantiscus serenissimi Polonie regis etc. secretarius, praestantissimo domino Iacobo Spiegel iurium doctori et sacratissimae caesareae maiestatis secretario.

Salutem.

Accepi litteras tuas, humanissime Iacobe, ex Lincio datas cum his quas maiestas caesarea pro me serenissimo domino meo scribit. Quanta me voluptate affecerint, vix dici potest. Proinde cum nuper a Moscis magnificus dominus Sigismundus de Erberstein, eques auratus, consiliarius et orator caesareae maiestatis feliciter rediisset dignam nactus pro mea in eum observantia occasionem, Soteria, quae praecipitanter (ut testis tuus mihi erit Agricola) effudi potius quam edidi, tibi qui solebas meas esse aliquod putare nugas, dicare institui, indignum ratus, pro tuis in me beneficiis, ut absque etiam exiguo munusculo epistula B. PAU-PAN, 8240 (TK 2), f. 58 mea ad te proficisceretur. Tuum igitur erit, quo vultu cetera id genus scripta consuevisti, tumultuarios versus excipere et, ubi aliquando oportunitas dabitur, me caesareae maiestati, quae pro sua singulari clementia patricia et equestri dignitate laureae praeterea et iurium fascibus me decoravit, ut supplicem atque auctoratum servulum commendare. Ego hic tui et eruditissimi domini Iacobi de Bannissis rerum serenissimi domini mei una tecum in aula caesareae maiestatis studiosissimi coram regia maiestate, coram omnibus Regni Poloniae primoribus et praesertim reverendissimo domino Petro Thomicio Praemisliensi praesule vicecancellario honestissime memor esse soleo. Vale et boni consule.

Cracoviae, IIII Februarii, anno Domini MDXVIII.

VSSG, Ms. 30, 31, f. 31r

Eruditissimo domino Ioachimo Vadiano, poetae caesareo, artium atque medicinae doctori, amico tamquam fratri carissimo.

VSSG, Ms. 30, 31, f. 31v

Dantiscus Vadiano suo salutem.

Si in vivis es, scire vehementer cupio. Litterae meae Te viderunt saepius, Tuas vidi numquam. Si igitur cum manibus non agis, fac sciam cum primis, ubi gentium sis, ut aliquando vel ab aliis, quomodo vales, quid negotii tractes, intelligam. Amor in Te meus ab eo, quo coepit tempore, in dies crescit. Quem erga me geris animum, mihi ambiguum est, quia hactenus tacuisti. Effeta et si in vivis es, rescribe.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Cracoviae, 20 Februarii 1518 .

ONB, Cod. 13.597, f. 20v

Magnifico domino Sigismundo de Erberstain, equiti aurato, consiliario atque oratori redeunti sacratissimae caesareae maiestatis, domino et amico multum observando.

ONB, Cod. 13.597, f. 20r

Magnifice Domine, amice noster multum observande, commendationem plurimam.

Accepimus Magnificentiae Vestrae litteras nobis apprime caras utpote a domino et amico nostro carissimo profectas, in quibus nobis eventus Suos cum grassatore Zaple describit. Non parum nos turbavit haec novitas, sed demum summa nos affecit laetitia sospitem atque victorem Magnificentiam Vestram evasisse, hinc fortitudinem et magnanimitatem Magnificentiae Vestrae passim coram omnibus praedicantes. Ex his, ut Magnificentia Vestra putat, sinistris successibus minime in animo moveri debet, immo confidentius sperare omnia adversa superasse habereque Virgilianum illud tritum: Tu ne cede malis, sed contra audentior ito. Consuevit enim fortuna, dum aliquem extollere decrevit, ante ipsam bonorum metam, aculeis suis, ne in oblivionem incidat, ferire. Sed haec, ne plus quam aulicorum est philosophari videamur, hactenus. Magnificus dominus palatinus Vilnensis misit Magnitudini Vestrae, ut pollicitus est, pelles bisontinas, urinas et in quodam vase cornua et ungulas onagrorum, quos exules Germanice nuncupamus, in manus domini Laurentii Saurer, vicedomini Viennensis. Cui etiam scripsimus, ut si videret, quod huiusmodi pelles putrefierent, in aura siccandas extenderet. Omnes etiam, quos nobis Magnificentia Vestra descripsit, praeterea etiam alios notos Magnificentiae Vestrae salutavimus et, ut hic moris est, pro Magnificentiae Vestrae salute aliquot cyathos exhausimus longam et prosperam vitam, felices successus et secundius iter Magnificentiae Vestrae imprecantes. Cui nos ut dedissimos plurimum commendamus. Dantiscus rogat Magnificentia Vestra non velit negotiorum creditorum oblivisci et cum primis, si ei redeundum erit, de mente maiestatis caesareae certiorem reddere.

Cracoviae, 21 Ianuarii(!) anno Domini MDXVIII.

Ioannes Dantiscus etc.

Nicolaus Nibschicz

ONB, Cod. 13.597, f. 13v

Domino Sigismundo de Herberstein paper damaged⌈[de Herberstein]de Herberstein paper damaged⌉, consiliario caesareae maiestatis, equiti aurat paper damaged⌈[equiti aurat]equiti aurat paper damaged⌉o etc. domino et amico colendissimo.

ONB, Cod. 13.597, f. 13r

Magnifice Domine, commendationem plurimam.

Litteras Magnificentiae Vestrae ego una cum domino Nibschicz dudum non vidimus, nisi quasdam Viennae datas, satis minutas et rebus nostris, de quibus saepius Magnificentiae Vestrae scripsimus, nihil fere respondentes. Quod tamen in bonam accipimus partem et crebris ccupationibus Magnificentiae Vestrae ascribimus. Non tamen desistimus a sollicitatione negotiorum nostrorum apud Magnificentiam Vestram. Dominus Nibschicz rogat, ut rem suam de ista provisione centum florenorum super Iudaeis Cracoviensibus cordi habeat, praesertim si aliquis oratorum caesareae maiestatis huc expediretur. Commodissimum ei videretur, si reverendissimo domino Labacensi commissio in hac re daretur, nam sibi a maiestate regia impetravit, quod dominationis suae reverendissimae debet esse pristaff. Quod ad me attinet, rogo apud caesaream maiestatem, cui per dominum Raphaelem[6] oratorem serenissimi regis mei supplicando scripsi, intercedat, quod sua maiestas mei et servitiorum meorum dignaretur habere rationem. Nam in maiestatis suae servitio canonicatum quadringentorum florenorum et impensas pro litibus centum florenorum amisi. Condemnatus etiam in expens(is), si non implicatus negotiis caesareae maiestatis, rebus meis adesse potuissem, victor omnino evasissem. Quod saltem in Germania sua maiestas mihi beneficio quodam provideret, non ambio, ut mihi Coloniae promisit, episcopatum, vel apud serenissimum dominum meum intercederet, quod sua regia maiestas me indemnem redderet. Quae omnia prudentiae Magnificentiae Vestrae et amori erga me committo moderanda. De litteris etiam palatinatus, de quibus Magnificentia Vestra mihi scripsit, quas possum gratias habeo. Rogo, prosequatur apud dominum doctorem Spiegel, ut perficiantur. Quicquid erit impendendum, dominus Raphael nomine meo persolvet in his meis et domini Nibschicz negotiis. Quaeso Magnificentiam Vestram accuratam navet operam, quo nos sibi perpetue devinctos atque auctoratos reddet. Optime et feliciter Magnificentia Vestra valeat et nobis duobus, qui nunc in uno contubernio et in eodem cubiculo vivimus, saepe scribat.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Cracoviae, 12 Iulii anno 1518.

Magnificentiae Vestrae deditissimus Ioannes Dantiscus, secretarius.

[6 ] Cf. DEGGELLER, p. 40.

APK I, ADzied 24 18, No. 4 p. [1]

Reverendissime in Christo Pater et Domine, Domine gratiosissime, humillimam commendationem.

Nuper cum Stanislao tabellario Dominationis Vestrae Reverendissimae, quae hic aguntur, descripsi omnia, quae praecipitanter ita effluxere, quod a me non sunt relecta. Dabit Dominatio Vestra Reverendissima veniam et non id, quod scribitur, sed scribentis animum pensitabit. Litteras domini Gastoldi palatini in Poloczko translatas, ut seriem rerum omnium uberius capiat, praesentibus inclusi, ex quibus omnia, quae hactenus gesta sunt, considerabit. Supervenerunt aliae ab eodem, quae ferunt Moscorum exercitum solvisse obsidionem et fugere in Moscoviam. Nostri numero decem milium bene armatorum duce Ianussio Swirczowsky in vestigia sequuntur. Quid inde futurum, in horas exspectamus. Mosci tormenta, quae ad oppugnandum Poloczko advexerant, in fluvio Dzwina fugientes mersisse dicuntur, quae tamen a nostris recuperari possunt. Sic a Moscis et Tartaris liberati hic triumphamus.

De exitu nostro hinc Lituaniam nihil igitur adhuc certi nobiscum est. Venit ante paucos dies dominus marscalcus Lituaniae Ioannes Radiwilowicz palatini Vilnensis frater a dominis magni ducatus ad maiestatem regiam missus, et quia seorsum semper cum maiestate regia commissa agit, nescimus, quid velit. Unum tamen hoc expiscatus sum, quod domini Lituani propter privatum commodum conantur inhibitionem hanc contra magistrum generalem deponere, sed frustra, operam et oleum perdunt, prout etiam frater Nicolaus de Schonberg, qui discretam ab aliis apud maiestatem regiam habuit audientiam, et de inhibitione nihil impetravit, et pridie expeditus hinc in Hungariam solvit Augustam ad conventum imperialem iturus, et ante finem futuri mensis in urbe apud suum sanctissimum constitui pollicitus est per postas. Ostendit mihi etiam litteras Dominationis Vestrae Reverendissimae manu propria ad Theodericum de Schonberg scriptas, quas APK I, ADzied 24 18, No 4 p. [2] plurimum commendavit et ad finem mihi legendas dedit. Non satis Dominationem Vestram Reverendissimam laudare potuit, quam pro debito paper damaged⌈[o]o paper damaged⌉ et observantia mea, cuius laudum praeco vocalissimus semper exstiti, una cum fratre Nicolao in caelum extulimus. Quae autem inter paper damaged⌈[er]er paper damaged⌉ nos loquendo de variis fuere, velim coram mihi referendi daretur aliqua commoditas. Homo iste plus habet in cappa, quam monachum etc. Ineptias hic etiam quasdam inclusi, ut Dominatio Vestra Reverendissima videret, quas contra quendam furiosum nebulonem cum quibusdam in fine meis versibus quidam edidit. Dominatio Vestra Reverendissima non aegre ferat, libenter velim in omnibus obsequi et placere Dominationi Vestrae Reverendissimae. Cui me humiliter commendo et rogo rem meam, ut coepit, tueatur nec me favore suo prosequi desinat.

Cracoviae 27 Augusti anno 1518.

Eiusdem Dominationis Vestrae Reverendissimae deditissimus Ioannes F(lachsbinder) Dantiscus.

ONB, Cod. 13.597, f. 23v

Generoso paper damaged⌈[Generoso]Generoso paper damaged⌉ domino Sigismundo de Herberstein paper damaged⌈[Herberstein]Herberstein paper damaged⌉, equiti aurato et caesareae maie paper damaged⌈[caesareae maie]caesareae maie paper damaged⌉statis consiliario domino paper damaged⌈[domino]domino paper damaged⌉ et amico colendissimo.

ONB, Cod. 13.597, f. 23r

Magnifice Domine, commendationem plurimam.

Quod toties Magnificentiam Vestram obtundo litteris, partim amor meus in Magnificentiam Vestram non mediocris, partim res nostrae agendae, quae curae Magnificentiae Vestrae commissae sunt, efficiunt. Praesertim quae spectant contubernalem meum dominum Nibschicz, qui sine intermissione, ut Magnificentiam Vestram negotiorum suorum memorem redderem, me hortatur. Novit Magnificentia Vestra, quomodo vicedominus Austriae initium provisionis suae, dum hic apud maiestatem regiam ageret, posuit, ut videlicet a Iudaeis Cracoviensibus post mortem cuiusdam Sigismundi Stosch centum florenos annuatim haberet. Quod negotium sic inchoatum pendet adhuc. Proinde Magnificentia Vestra summopere deprecatur, velit impendere operam, quod maiestas caesarea primis oratoribus huc ituris rem hanc perficiendam demandaret, potissimum reverendissimo domino Labacensi, qui facillime, si huc veniret, finem faceret. Omnis spes et fiducia in Magnificentia Vestra sita est. Uterque non dubitamus, quin Magnificentia Vestra officiosam se exhibebit. Quod me attinet, novissimis litteris descripsi. Mutuiter faciet, si me saepius maiestati caesareae commendabit, ego hic assiduus apud serenissimum dominum meum sum praeco laudum Magnificentiae Vestrae. Cui me cum domino Nibschicz contubernali meo iterum iterumque commendo et rogo, quo coepit favore nos prosequatur.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Cracoviae, XI Septembris MDXVIII.

Ioannes Dantiscus.

ONB, Cod. 13.597, f. 14v

Dem edlenn und gestrengen hern Sigmundt von Herberstain ritter, Romischer kayserlicher maiestet radt etc. zu eigenen handenn.

ONB, Cod. 13.597, f. 14r

Magnifice Domine, commendationem plurimam.

Nescio, quomodo exordiar contra Magnificentiam Vestram, quae contra promissam, ut tamen modestius agam, ex Moldorff discessit et nihil litterarum vel commissionis per aliquem mihi reliquit. De quo alio tempore latius. Impraesentiarum coegit me ad scribendum, quod non ivi in Freysing, sed per Monchen et accepi litteras Vestras cum pecuniis, quas hactenus duxi. Dabo operam, ut hinc ad fratrem Vestrum perducantur. Interea rogo me Magnificentia Vestra ex favore suo non dimittat. Totus enim Vester et si dici potest Vestrissimus sum. Cui me plurimum commendo. Ex Augusta de rebus nostris pluribus agemus.

Ex Monchen, 24 Novembris anno 1518.

Vester Ioannes Dantiscus.

VSSG, Ms. 30, f. 46v

[...] text damaged⌈[...][...] text damaged⌉ do text damaged⌈[do]do text damaged⌉ctissimoque viro Ioachimo Vadiano text damaged⌈[Vadiano]Vadiano text damaged⌉ me text damaged⌈[me]me text damaged⌉dicinae doctori oratori poetae a text damaged⌈[poetae a]poetae a text damaged⌉ caesa text damaged⌈[caesa]caesa text damaged⌉re laureato tamquam fratri carissimo.

VSSG, Ms. 30, f. 46r

Ioannes Dantiscus etc. Ioachimo Vadiano etc. salutem.

Cum nuper peregrinandi, ut nostri dicunt, causa per Helvetios, ubique Te quaerebam, irem, nemo fuit, qui, ubi esses aut ageres, me edocere potuit. Pro summo meo in Te amore, quo Te plus quam dici potest prosequor, Te libenter convenissem. Quocumque igitur me verti et alicuius litteraturae hominem offendi, primum, quod loqui incoepi, Vadianus fuit. Sed nullus per hoc iter, quis esses, scivit. Postremo huc diverti repperique quosdam meos comites, viros nobilissimos, qui superioribus annis una mecum in Syriam navigarunt. Illorum opera familiaritatem cum viro eruditissimo expertissimoque domino Petro Falcone, huius urbis praefecto, contraxi, cum quo dum pro illius in me humanitate facerem verba plurima, Tui obiter incidit mentio. Quamgratum mihi fuerit, quod homo iste candidissimus Te noverit, explicare nequeo. Unde dum eum intentum viderem, ut sciret, quis essem, remisi eum ad commentaria Tua in Pomponium Melam, quae a Te dono acceperat.

Multum Tibi debere, carissime Vadiane, quamdiu in vivis sum, fatebor, quod tam amico iudicio me doctissimis Tuis scriptis immortalem reddideris. Dabitur vicissim a me opera, si olim quicquam ingenio hoc meo, qualecumque est, eniti possum, non, ut dici solet, mulus mulum etc., quo Tibi ex vero et sincero de Te iudicio non ingratus videbor. Sed haec hactenus. Ut scias, quae me causa huc coegerit: ingressus sum iter in ultimas Hispanias ad sancti Iacobi sarcophagum et spero

Tu interea absens absentem memori sub pectore conde. Sis memor ipse mei, contra memor ipse manebo. Si quandoque feliciter, quod Deus Optimus Maximus faxit, rediero, Te non viso nequaquam ab Helvetiis solvam. Vale et Dantiscum Te plurimum diligentem et observantem ama.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Friburgae, 17 Decembris, post partum Virginis 1518.