Poem #169
[De haeresi]written 1534-04-23 first edition 1915
Manuscript sources:
| 1 | |
| 2 | |
| 3 | |
| 4 |
Prints:
| 1 | KOLBERG 1915 p. 35-36 (in extenso) |
| 2 | JASIŃSKA-ZDUN 2010 p. 360-361 (in extenso) |
| 3 | SKOLIMOWSKA 2012 Dantiscus p. 204-207 (in extenso; English translation) |
| 4 | SKOLIMOWSKA 2021 Ex Saulo p. 218-221 (in extenso; Polish translation) |
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Quandoquidem, volumus saltem si vera fateri,
Haec merito patimur, res facit ipsa fidem.
Non frustra penitusGermany (Germania, Niemcy) ⌊Germanis crevit in orisGermany (Germania, Niemcy) ⌋
Haeresis haec, quae iam virus ubique vomit,
Ex capite hic fluxum noxius humor habet,
Inficit et reliquos corrupti corporis artus,
Unde subit rediens haec pituita caput,
Quod modo sic tremula vertigine iure laborat
Pharmaca ni vitiis superi curantia pulsis
Praestiterint, actum (quod procul absit) erit:
Sweden (Suecia) ⌊SveticaSweden (Suecia) ⌋ non solum, vel Denmark (Dania) ⌊DanicaDenmark (Dania) ⌋ sive Brittany (Armorica, Bretogne), region in northwestern France ⌊BritannaBrittany (Armorica, Bretogne), region in northwestern France ⌋
Regna, sed in bellum cuncta sub orbe ruunt.
Praemia qui cunctis, ut meruere, dabit.
Gens contra gentem surgit, Mars saevit ubique,
Integritas, virtus et pudor omnis abest.
In summum vix ulla fides pietasve Tonantem,
Spernuntur pia dicta patrum, stata tempora, leges
Atque sacri ritus, qui viguere prius.
Concita sese effert nebulonum daemonis oestro
Turba ingens, sibi quae cuncta licere putat.
Cum luxu, fastu text damaged⌈[u]u text damaged⌉ regnat et aeris amor,
Omnia confuso volvuntur turbinis aestu text damaged⌈[u]u text damaged⌉,
Impietas dum sic vi sacra nostra quatit.
Haec qui restituet paper damaged⌈[uet]uet paper damaged⌉ vel qui reparabit, ut ordo,
Res haec sed nostris est longe viribus impar paper damaged⌈[ar]ar paper damaged⌉,
Proderit ingenium consiliumve parum.
In primis ponenda forent tot crimina nobis,
Sumenda et melior vita relicta alia,
Quaeque referre pudet plurima nota satis.
Imploranda Dei clementia, saepe precanda
Suppliciter multis cum lacrimis venia.
Cum patribus nostris graviter peccavimus omnes,
Haec nos paper damaged⌈[s]s paper damaged⌉ per saevos castigat saepe tyrannos
Et subdit duro colla paper damaged⌈[a]a paper damaged⌉ superba iugo.
Quod si non Deus hic iustis plerumque pepercit,
Quid faceret, numquam qui sine labe sumus?
Offert, si volumus linquere iniqua, patrem.
Hactenus haec, ne sus forsan docuisse Minervam
Dicatur. Sapiens non monitoris eget.
BCz, 244, p. 93Haec merito patimur, res facit ipsa fidem.
Non frustra penitus
Haeresis haec, quae iam virus ubique vomit,
5
Nec causas opus est afferre scientibus illas:
Ex capite hic fluxum noxius humor habet,
Inficit et reliquos corrupti corporis artus,
Unde subit rediens haec pituita caput,
Quod modo sic tremula vertigine iure laborat
10
Inque vicem capit hoc, quod dedit ante, malum.
Pharmaca ni vitiis superi curantia pulsis
Praestiterint, actum (quod procul absit) erit:
Regna, sed in bellum cuncta sub orbe ruunt.
15
Ultima non procul esse potest iam iudicis hora,
Praemia qui cunctis, ut meruere, dabit.
Gens contra gentem surgit, Mars saevit ubique,
Integritas, virtus et pudor omnis abest.
In summum vix ulla fides pietasve Tonantem,
20
Rarus et est nostrae religionis honor,
Spernuntur pia dicta patrum, stata tempora, leges
Atque sacri ritus, qui viguere prius.
Concita sese effert nebulonum daemonis oestro
Turba ingens, sibi quae cuncta licere putat.
BCz, 244, p. 9425
Est odio verum simul exulat aequum et honestum,
Cum luxu, fastu text damaged⌈[u]u text damaged⌉ regnat et aeris amor,
Omnia confuso volvuntur turbinis aestu text damaged⌈[u]u text damaged⌉,
Impietas dum sic vi sacra nostra quatit.
Haec qui restituet paper damaged⌈[uet]uet paper damaged⌉ vel qui reparabit, ut ordo,
30
Qui fuerat, redeat, laude colendus erit.
Res haec sed nostris est longe viribus impar paper damaged⌈[ar]ar paper damaged⌉,
Proderit ingenium consiliumve parum.
In primis ponenda forent tot crimina nobis,
Sumenda et melior vita relicta alia,
35
Linquenda ambitio mundique amor, ardor habendi text damaged⌈[i]i text damaged⌉
Quaeque referre pudet plurima nota satis.
Imploranda Dei clementia, saepe precanda
Suppliciter multis cum lacrimis venia.
Cum patribus nostris graviter peccavimus omnes,
40
Hinc mala, quae ferimus, iusta dat ira Dei.
Haec nos paper damaged⌈[s]s paper damaged⌉ per saevos castigat saepe tyrannos
Et subdit duro colla paper damaged⌈[a]a paper damaged⌉ superba iugo.
Quod si non Deus hic iustis plerumque pepercit,
Quid faceret, numquam qui sine labe sumus?
45
Exspectat tamen paper damaged⌈[amen]amen paper damaged⌉, ut doleamus, seque benignum
Offert, si volumus linquere iniqua, patrem.
Hactenus haec, ne sus forsan docuisse Minervam
Dicatur. Sapiens non monitoris eget.