Wiersz #42
De nostrorum temporum calamitatibus silvanapisany before 1529-12-09 pierwodruk 1530-01
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1 |
Podstawy źródłowe - stare druki:
1 | DANTISCUS 1530 Antverpia (Ioannis Dantisci regis Poloniae Oratoris ad Clementem VII Pontificem Maximum et Carolum V Imperatorem Augustum de nostrorum temporum calamitatibus sylva) (in extenso) |
2 | DANTISCUS 1530 Bononia (Ioannis Dantisci regis Poloniae Oratoris ad Clementem VII Pontificem Maximum et Carolum V Imperatorem Augustum de nostrorum temporum calamitatibus sylva) (in extenso) |
3 | DANTISCUS 1530 Köln (Ioannis Dantisci regis Poloniae Oratoris ad Clementem VII Pontificem Maximum et Carolum V Imperatorem Augustum de nostrorum temporum calamitatibus sylva) (in extenso) |
4 | DANTISCUS 1530 Cracovia (Ioannis Dantisci regis Poloniae Oratoris ad Clementem VII Pontificem Maximum et Carolum V Imperatorem Augustum de nostrorum temporum calamitatibus sylva) (in extenso) |
5 | DANTISCUS 1571 (PERILLUSTRISSIMI AC REVERENDISSIMI DOMINI IOANNIS DANTISCI EPIscopi Culmensis deinde VVarmiensis Oratoris Serenissimorum Regis & Reginae Poloniae &c. ad Clementem VII Pontificem Maximum & Carolum V. Imperatorem Augustum De temporum calamitatibus Sylva) s. 50r-58r (in extenso) |
6 | DANTISCUS 1576 (PERILLUSTRISSIMI AC REVERENDISSIMI DOMINI IOANNIS DANTISCI EPIscopi Culmensis deinde VVarmiensis Oratoris Serenissimorum Regis & Reginae Poloniae &c. ad Clementem VII Pontificem Maximum & Carolum V. Imperatorem Augustum De temporum calamitatibus Sylva) s. 50r-58r (in extenso) |
7 | DANTISCUS 1764 (Ioannis Dantisci de nostrorum temporum calamitatibus silva) s. 63-84 (in extenso) |
Publikacje:
1 | DANTISCUS 1902 (Ioannis Dantisci regis Poloniae Oratoris ad Clementem VII Pontificem Maximum et Carolum V Imperatorem Augustum de nostrorum temporum calamitatibus sylva) s. 19-32 (in extenso) |
2 | DANTISCUS 1938 (O klęskach naszych czasów. Sylwa) Nr 11, s. 82-108 (polski przekład, Jan Michał HARHALA) |
3 | Dantisci Carmina (De nostrorum temporum calamitatibus silva) Nr 35. 2, s. 141-159 (in extenso) |
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Grande Sophocleo quicumque poema cothurno
Concipit, heroum gesta superba canit,
Exornat claris sua carmina celsa triumphis,
Hippocrenaeis tingit et illa vadis.
Vatis et ingenio carbasa plena ferunt.
Hac mihi sed misera sub tempestate volenti
Scribere se tristes exhibuere modi
Seque mihi sparsis offert Elegia capillis
Omnia plena metus, horroris et omnia plena
His lacrimans numeris praecinit imparibus.
His vos, oClement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope ⌊ClemensClement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope ⌋ et Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌊CaroleCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌋, lumina prima,
Vos duo compello, sub quibus orbis agit.
Tempora quae pro re dicere nostra iubent!
Ipse licet taceam, non res afflicta tacebit,
Qua Christi passim grex et ovile perit.
Crimina quandoquidem meruerunt nostra malorum
Pestis, bella, fames, incendia, praeda, rapinae
Inficiunt, nostro quidquid in orbe manet.
Pax et amor, virtus et honesti recta cupido
Cumque pudore fides turpiter acta iacent.
Inter mortales vix manet ulla magis.
Succrevere dolus, livor, privata simultas,
Fraus, odium, rabies, ira, libido, furor,
Seditio, vis, insidiae, corruptio legum,
Hinc male cum regitur, plebs percita frena remordet,
Cepit et in reges non semel arma suos.
Non opus est caedes et proelia dira referre,
Testis adhucRhine (Rhein, Rhenus), river in central Europe, flowing through Switzerland, Germany (partially as a border with France) and the Netherlands, into the North Sea ⌊RhenusRhine (Rhein, Rhenus), river in central Europe, flowing through Switzerland, Germany (partially as a border with France) and the Netherlands, into the North Sea ⌋, testis Ebro, river in northern Spain ⌊HiberusEbro, river in northern Spain ⌋ erit.
Ambitio contra fasque piumque rapit.
Ex his tot casus et mille pericula rerum
Proveniunt, haec sunt ad mala multa duces.
Oppida magna sub his et regna perire videmus
Non tamen erigimur nec adhuc graviora timemus,
Quae dabit offensi plaga futura Dei.
Hunc pauci metuunt et amant, vix unus et alter,
Qui nunc Europes sub regione sumus.
Per quas Christicolis magna ruina venit.
Fit minor assidue fidei res publica nostrae,
Quod, quo deberet, lumine nemo videt.
Praetereo, priscis quae sunt amissa diebus,
Quandoquidem tunc in terram transiverat omnem,
Quod nunc in nostro noscitur orbe parum.
Hic ego non urbesAsia, the continent ⌊AsiaeAsia, the continent ⌋ nec perdita regna
Commemoro, nostris nunc inimica sacris,
Quas modoMuhammad (*ca. 570 – †632), founder of the religion of Islam ⌊MahometiMuhammad (*ca. 570 – †632), founder of the religion of Islam ⌋ possidet atra lues.
Caucaseos populos et Caspia litora linquo,
Quae tenuit nostrae religionis amor,
Aut quos Amurathes, quos aut Payzetus adegit
Ad nostros venio, quos si reputabimus, annos,
Emittent lacrimas saxea corda pias.
Greece ⌊GraeciaGreece ⌋ sub patrum nostrorum tempore victa
Turcaico servit subdita facta iugo.
In quibus ex nostris milia multa iacent?
Ut mittam reliquos, quorum non parva caterva
Sub signo fertur succubuisse crucis,
Quem non commoveat clades Varnensis? In illa
Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria ⌊regisSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria ⌋ ⌊patruus⌋ occubuit.
Hinc Byzantina tot caedibusConstantinople (Istanbul, Constantinopolis), city and capital of the Ottoman Empire, today in western Turkey ⌊urbeConstantinople (Istanbul, Constantinopolis), city and capital of the Ottoman Empire, today in western Turkey ⌋ subacta
The Ottoman Turks (Turcae) ⌊TurcarumThe Ottoman Turks (Turcae) ⌋ vis est semper adaucta magis.
Auxit et hostilem discordia nostra furorem,
Ad nos a Syriis quem procul egit agris.
Aut cum Niliacis, sat puto nota, viris.
His, cum sciretur nos dissentire, relictis
In nos armorum vis ea mota fuit.
Collectis igitur non parvis viribus hostes
Danube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe ⌊HistriDanube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe ⌋ continuere pedem
Et prope Taurunum,Belgrade, city on the Balkan Peninsula, at the confluence of the Sava and Danube rivers, conquered by the Turks in 1521; today the capital of Serbia ⌊BelgradumBelgrade, city on the Balkan Peninsula, at the confluence of the Sava and Danube rivers, conquered by the Turks in 1521; today the capital of Serbia ⌋ quod modo dicunt,
Fixerunt certis plurima castra locis.
Sulphureo tonitru manibus formataThe Cyclopes mythological figures, gigants with a single eye in the middle of forehead ⌊CyclopumThe Cyclopes mythological figures, gigants with a single eye in the middle of forehead ⌋
Proiecit crebros aerea canna globos.
Mansit et intactum, quod potuere, nihil.
Arx in Pannonicis non est munitior oris,
Inter vasta duo flumina saepta iacet.
UnamDanube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe ⌊DanubiusDanube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe ⌋ partem, reliquam celer ambit
Sava (Save, Száva), river originating from the Julian Alps, running through Slovenia, Croatia and Serbia, right-bank tributary of the Danube River, which it joins near Belgrade ⌊SavusSava (Save, Száva), river originating from the Julian Alps, running through Slovenia, Croatia and Serbia, right-bank tributary of the Danube River, which it joins near Belgrade ⌋, ubi fluvio cum potiore coit.
Haec contraThe Ottoman Turks (Turcae) ⌊TurcasThe Ottoman Turks (Turcae) ⌋ invicta manere solebat,
Abstulit his uno milia multa die.
Qua de re furor hostilis tum fortiter, acri
Cum studio coeptum continuavit opus.
Arx fuit hostili capta subinde manu.
Eloquar, an sileam? Nobis stertentibus, inquam,
Nostra ceperunt ex dicioneRhodes (Rodos), island in the Aegean Sea, 1522-12 - 1912 belonged to the Ottoman Empire ⌊RhodumRhodes (Rodos), island in the Aegean Sea, 1522-12 - 1912 belonged to the Ottoman Empire ⌋.
ClaraRhodes (Rodos), island in the Aegean Sea, 1522-12 - 1912 belonged to the Ottoman Empire ⌊RhodusRhodes (Rodos), island in the Aegean Sea, 1522-12 - 1912 belonged to the Ottoman Empire ⌋ fuerat saeps, qua trux dente Lycaon
Hac modo perfracta penetralia tentat ovilis,
Quod, nisi sit, qui defendat, et huius erit.
Nos intestinis nihilominus omnia bellis
Miscuimus, nec adhuc exitus inde datur.
Climata qua mundi iam potiora tenent.
His neque contenti, quod adhuc superesse videtur,
Donec in hac stamus seditione, petunt.
Utraque iampridem cum Mysia pareat illis,
IngensPoland (Kingdom of Poland, Polonia) ⌊SarmatiaePoland (Kingdom of Poland, Polonia) ⌋ tentarunt subdere regnum,
Afflictum toties quod fuit ante satis.
Vasta iacent, quondam fecunda,Podolia (Podole), region in the south-eastern part of the Kingdom of Poland, between the Dniester and Boh rivers, with its capital in Kamieniec Podolski; today part of Ukraine and of Moldova ⌊Podolica ruraPodolia (Podole), region in the south-eastern part of the Kingdom of Poland, between the Dniester and Boh rivers, with its capital in Kamieniec Podolski; today part of Ukraine and of Moldova ⌋,
Quae fuerant Siculis fertiliora iugis.
Inhabitants of Poland ⌊PolonisInhabitants of Poland ⌋,
Suppetias et opes hinc habuere suas.
Terra feraxCeres ancient Roman goddess of agriculture and fertility ⌊CererisCeres ancient Roman goddess of agriculture and fertility ⌋, pecoris, nutrix et equorum
Praepetium, genetrix belligerumque virum,
Nunc deserta perit, paucis habitata colonis,
Huc ab Hyperboreis gens barbara confluit oris
Et quae Riphaea sub nive dura riget,
Huc simulBlack Sea (Pontus Euxinus, Mare Nigrum) ⌊EuxiniBlack Sea (Pontus Euxinus, Mare Nigrum) ⌋ proficiscitur accola Ponti,
Cum trucibus Bessis gens truculenta Getae.
The Tatars ⌊Tartaricis dedit his populisThe Tatars ⌋, puto, nomina Pluto,
Per quos iam teritur Sarmatis ora diu.
Dalmata, Thrax, Macedo, Lacedaemon, Phryx et Achivus,
QuiThe Ottoman Turks (Turcae) ⌊TurcaeThe Ottoman Turks (Turcae) ⌋ nostro tempore nomen habent,
Huc etiam, cum sint vicini, saepius intrant
Hinc nuper fines bis vastavere Polonos,
Annus cum nondum rite peractus erat.
Oppida cum pagis crudeliter igne cremarunt
Mactantes cunctos, qui renuere capi.
Quorum myriades tres numerasse ferunt.
His inerant pueri, iuvenes teneraeque puellae,
Matronae tremulae decrepitique senes.
Res miseranda quidem: succurrere nemo valebat;
Ut cursu venere cito, rediere statimque
Dispersus cogi miles ad arma nequit.
Hoc ita victores uno facti bis in anno,
Sic ad Threicias bis rediere domos.
The Muscovites (Moscovians, Mosci) ⌊MoscosThe Muscovites (Moscovians, Mosci) ⌋,
Foedere iunxerunt terribilesqueThe Tatars ⌊ScythasThe Tatars ⌋,
Qui gelidumDon (Tanais), river in Russia, flows into the See of Azov ⌊TanaimDon (Tanais), river in Russia, flows into the See of Azov ⌋ vastique Dniester (Dnestr, Nester) ⌊BorysthenisDniester (Dnestr, Nester) ⌋ undas
Quique vel ex rapido ⌊Phasidis⌋ amne bibunt;
Quidquid et est hominum, quibus induntThe Tatars ⌊TartaraThe Tatars ⌋ nomen,
QuodSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria ⌊rex SarmatiaeSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria ⌋, quo nec pietate, nec armis
Clarior, expendens arma parare iubet.
Sed cum se vidit tot cingier hostibus, impar
Noluit ancipitemMars ancient Roman god of war ⌊MartisMars ancient Roman god of war ⌋ inire viam.
Hinc ter inSpain (Hispania) ⌊HesperiaSpain (Hispania) ⌋ posteriore fui.
Cum tamen his bellis nuncThe French ⌊GallusThe French ⌋, nunc et The Spaniards ⌊HiberusThe Spaniards ⌋
Ferveret et Latiae diriperentur opes,
Nec foret auxilii spes ulla, sed acrius inter
Ne temere bellum gereret tot solus in hostes
Et seram victus quaereret exsul opem,
Tractavit potius certam pro tempore pacem,
Quam sub praescripta condicione tenet.
Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria ⌊rexSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria ⌋ prudens iungere Louis II Jagiellon (*1506 – †1526), 1516-1526 King of Bohemia and Hungary; son of Ladislaus II Jagiellon King of Bohemia and Hungary, killed in the battle of Mohács, and his third wife, Anne de Foix ⌊regemLouis II Jagiellon (*1506 – †1526), 1516-1526 King of Bohemia and Hungary; son of Ladislaus II Jagiellon King of Bohemia and Hungary, killed in the battle of Mohács, and his third wife, Anne de Foix ⌋,
Qui tenera rexit tunc duo sceptra manu,
Huncque suum monuit toties exLadislaus II Jagiellon (Władysław II Jagiellończyk) (*1456 – †1516), 1471-1516 King of Bohemia, 1490-1516 King of Hungary; son of King of Poland Kazimierz IV Jagiellon, and Elisabeth of Austria ⌊fratreLadislaus II Jagiellon (Władysław II Jagiellończyk) (*1456 – †1516), 1471-1516 King of Bohemia, 1490-1516 King of Hungary; son of King of Poland Kazimierz IV Jagiellon, and Elisabeth of Austria ⌋ nepotem,
Posceret ut tanto pacis ab hoste modum.
Consilio tamen Hunnorum parere superbo
Hoc infelicem conflictum fretus inivit
Inque iuventutis flore cadens periit.
Sic fuit in fatis, quae non vitantur ab ullo:
Praeteriit nemo, quem statuere, diem.
Louis II Jagiellon (*1506 – †1526), 1516-1526 King of Bohemia and Hungary; son of Ladislaus II Jagiellon King of Bohemia and Hungary, killed in the battle of Mohács, and his third wife, Anne de Foix ⌊regeLouis II Jagiellon (*1506 – †1526), 1516-1526 King of Bohemia and Hungary; son of Ladislaus II Jagiellon King of Bohemia and Hungary, killed in the battle of Mohács, and his third wife, Anne de Foix ⌋ perempto,
Cum sit nota, vetat commemorare dolor.
Tot proceres sacrique patres, quos infula texit,
Pugnantes dirae succubuere neci.
Tunc nihil in victos crudelisSuleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman Empire ⌊victorSuleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman Empire ⌋ omisit,
Grassatum fuerat per rura, per oppida passim
Incensaeque domus pauperis agricolae.
Buda (Ofen), city in Hungary, on the right bank of the Danube river, which divides Buda from Pest, capital of the Kingdom of Hungary; in 1873 Buda, Pest and Óbuda were unified to become Budapest ⌊BudaBuda (Ofen), city in Hungary, on the right bank of the Danube river, which divides Buda from Pest, capital of the Kingdom of Hungary; in 1873 Buda, Pest and Óbuda were unified to become Budapest ⌋, caput Hungary (Kingdom of Hungary) ⌊regniHungary (Kingdom of Hungary) ⌋, direpta cremataque tota,
Parsum structuris sed tamen arcis erat.
Nagyvarad (Varadinum), city in Hungary, Transylvania, on the Sebes-Körös (Crisul Repede) river, today Oradea in western Romania ⌊VaradinumNagyvarad (Varadinum), city in Hungary, Transylvania, on the Sebes-Körös (Crisul Repede) river, today Oradea in western Romania ⌋, nobile castrum,
Cum reliquis, quae non enumerare vacat.
Transeo, quae fuerat perThe Ottoman Turks (Turcae) ⌊TurcasThe Ottoman Turks (Turcae) ⌋ edita strages
In plebem vel quot diruta templa iacent,
Milia quotve hominum fuerant abducta perDanube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe ⌊HistrumDanube (Dunaj, Donau), river in central and eastern Europe ⌋,
Collacrimare libet; plorantem cernere turbam
Me reor, ut durum fertur in exilium.
Perculerant tamen ista parum nos, ore professos
Christum, quem raro pectora nostra colunt.
Hungary (Kingdom of Hungary) ⌊PannoniaHungary (Kingdom of Hungary) ⌋ motus dans in utraque novos,
Qui nuper totum traxere in proelia mundum,
Quorum tam subito, non puto, finis erit.
O miseram nostro, male quo sic vivitur, aevo
Hungary (Kingdom of Hungary) ⌊PannoniamHungary (Kingdom of Hungary) ⌋, cunctis quae data praeda gemis!
Hoc quod atrox hostis fecit, facit hoc et amicus;
Ex omni misere sic modo parte ruis.
Quos tu fecisti, te diripit impia regum
Ambitio, quorum saeva per arma peris.
Et trux hostibus his hostis utrisque nocet.
Obsedit pulchram multa cum genteVienna (Wien, Vienna), city in eastern Austria, on the Danube river ⌊ViennamVienna (Wien, Vienna), city in eastern Austria, on the Danube river ⌋,
Austriacos late depopulatus agros.
Ante sed a victis vi sceptrum ceperatThe Hungarians ⌊HunnisThe Hungarians ⌋
Aequavitque soloBuda (Ofen), city in Hungary, on the right bank of the Danube river, which divides Buda from Pest, capital of the Kingdom of Hungary; in 1873 Buda, Pest and Óbuda were unified to become Budapest ⌊BudamBuda (Ofen), city in Hungary, on the right bank of the Danube river, which divides Buda from Pest, capital of the Kingdom of Hungary; in 1873 Buda, Pest and Óbuda were unified to become Budapest ⌋, deiecit et arcem,
Liquerat intactam quam pietate prius.
Occidit tamen hic omnes, quos vivere novit;
Dicitur in multis hocque patrasse locis.
Profuit, hostili quin caderent gladio.
Sacra, sacerdotes, aedes divumque figurae,
Quidquid ibi nostrae religionis erat,
Interiere simulHungary (Kingdom of Hungary) ⌊regnoHungary (Kingdom of Hungary) ⌋ cum rege subacto;
Suleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman Empire ⌊victorSuleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman Empire ⌋ dederat, unde tributa capit.
Ad praesens hiberna sua cum gente petivit,
Non procul a nobis tempore veris erit.
Praesidiis abiit siquidem per castra relictis,
Quo cum maiori vi remeare queat.
Clement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope ⌊ClemensClement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope ⌋, bone pastor ovilis,
Qui nunc cum magnoCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌊caesareCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌋ iunctus ades!
Haec perpende, precor, demittas cor et in altum,
Nam res officio convenit ista tuo!
Ex animis regum contracti tolle vicissim,
Corruptasque novo repara munimine caulas
Et duc palantes ad sata laeta greges!
Non lupus est tanti, modo sit gregis una voluntas:
Incidet in casses bestia crassa tuos.
Clement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope ⌊PontificiClement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope ⌋ tanto dignus abesse potest.
Sit licet attritum Latium per bella luesque,
Succrevit pubes Itala multa tamen.
Haec cum magnanimis belli ductoribus ibit,
Senate of the Republic of Venice ⌊Euganeosque patresSenate of the Republic of Venice ⌋, terraque marique potentes,
Pace prius facta sub tua signa trahes.
Magna dabit saeviGermany (Germania, Niemcy) ⌊GermaniaGermany (Germania, Niemcy) ⌋ robora Mars ancient Roman god of war ⌊MartisMars ancient Roman god of war ⌋,
Quae generat pronos semper ad arma viros.
Spain (Hispania) ⌊HispaniaSpain (Hispania) ⌋ claris
Militibus, quos haec bellica mater alit.
Et cataphractorum tibi mittetFrance (Gallia, Francia), the kingdom ⌊GalliaFrance (Gallia, Francia), the kingdom ⌋ turmas;
Irarum fertur iam posuisse minas.
Arcubus extensis opulentaBritannia ⌊BritanniaBritannia ⌋ multos
Proceris Frisii iungent sua castra Batavis,
Belgarum ducet quos galeata cohors.
Scotus et arma feret cum Cimbro Danus, et hi, qui
Ad mare concretum iugera rara colunt.
Inque sui regis iura redire volet.
Accurrent fortes, infracto corde Bohemi
Et prope quae gentes regna propinqua tenent
Non deerit bellax tibi Sarmata, trux et Alanus,
Hi iam cum Moscis toties Dacisque, Scythisque,
Cum Turcis etiam conseruere manus.
Isti nuncSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria ⌊regis SigismundiSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria ⌋ iussa sequuntur,
Quo nullum, qui te plus veneretur, habes.
Inter oves quam quod mens foret una tuas
Quodque sub unanimi consensu pectora regum
conciliata forent.
Hoc si perficies, nil pax remorabitur illum
In longum non est tempus confecta; priusquam
Ibimus inThe Ottoman Turks (Turcae) ⌊TurcasThe Ottoman Turks (Turcae) ⌋, desinet illa prior.
Fac modo Christicolae concordes arma capessant,
In Byzantinis bella gerantur agris!
Victum cum nervo sufficiente ferant!
Bosporus in primis capiatur Thracius et sic
Hostibus occlusis impediatur iter!
Hoc non unius bellum praesumitur anni,
Quod postquam fiet,Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria ⌊rex SarmataSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria ⌋ pacta remittet
Sponteque cum reliquis regibus hostis erit.
Interea sed cum nihil in commune moveri
Sentit, vult pacis commoditate frui
Perdere, solus enim ferre tot arma, nequit.
Iam licet aThe Ottoman Turks (Turcae) ⌊TurcisThe Ottoman Turks (Turcae) ⌋ sit tutus, gens tamen illi
Taurica cum sociis, nescia pacis, obest.
Haec venit a tumidis toties ⌊Maeotidis⌋ undis
Et quamvis aliquando fera cum gente pacisci
Cogitur, observat non tamen illa fidem.
Hinc conducticio fines custode tuetur
Et turmas equitum semper in aere fovet.
Tempora securae pauca quietis habet.
Nullius auxilium tamen umquam sensit et hostes
Numinis innumeros saepe cecidit ope.
Regibus hinc praestat multis prudentia et annis,
Indeque praeteritam praeviderat ante ruinam
Et nisi succurras, iam graviora videt.
Quare per Christi tibi viscera supplicat, orbi
Ut modo languenti pharmaca tuta pares.
Si non obsistes, in penetrale ruet.
Diversas igitur mentes odiisque vicissim
Flagrantes certo pacis amore fove!
Et reminiscaris, quod pacis amator et auctor,
Si quid restat adhuc irarum, bella quod ista,
Tempora vel quod idem prisca dedere tibi,
Si quidFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy ⌊GallusFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy ⌋ adhuc contra praetendit Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌊HiberumCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌋,
Si quid in hos laesus forteHenry VIII Tudor (*1491 – †1547), 1509-1547 King of England; son of Henry VII Tudor and Elizabeth of York ⌊BritannusHenry VIII Tudor (*1491 – †1547), 1509-1547 King of England; son of Henry VII Tudor and Elizabeth of York ⌋ habet,
Quo iacuit res, heu, publica pressa diu,
Tu,Clement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope ⌊paterClement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope ⌋, in natos clemensque piusque resolve
Et sic concordes duc ad ovile tuum!
Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌊CaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌋ adest praesto; propere, quo iusseris, ibit,
Spain (Hispania) ⌊HesperiamSpain (Hispania) ⌋que suam linquens traiecit ad istam,
Ut veniens faceret, quae tibi grata forent.
Hoc etiam reliqui facient ex ordine reges;
Tu modo ne dubita, promere signa iube!
Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌊CaesarisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌋ Holy Roman Empire of the German Nation (Empire, Reich, Imperium) ⌊imperiiHoly Roman Empire of the German Nation (Empire, Reich, Imperium) ⌋ sacra tempora cinge corona!
Quod si fit, refert,Bologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal State ⌊hicBologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal State ⌋ vel in Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See ⌊UrbeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See ⌋, parum.
Tu tecumRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See ⌊RomamRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See ⌋, non te fert illa, quod aiunt,
Esseque dicitur haec hic, ubi papa manet.
Acrior hinc fiet diademate fretus in hostes,
Suleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman Empire ⌊TurcaSuleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman Empire ⌋ quod omne tenet.
Conatus adeo sanctos successibus auge,
Ut coeptum fervens aggrediatur opus!
Quodsi perveniet Germanas sospes ad oras,
Nullus ibi, qui non sponte sequatur, erit;
Cum Graecis rursum Thrax sacra nostra colet.
Si tecum retro Tiberis transibit ad undas,
Hinc et ad Hispanos per mare carpet iter,
Hostis ad Eridanum furiosa mente feretur
Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See ⌊UrbeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See ⌋ sacra.
Haec prohibere potes, dum tempus et integra res est;
Vix umquam posthac copia talis erit.
Hoc etiam cum iam cognoscas, incluteCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌊caesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌋,
Ut bene perpendas, te tua iura monent.
Ad te contendit flens Elegia loqui.
Da veniam! Durum est fervente dolore tacere.
Afflicto cordi quem bona causa facit.
Vera loquar, ter namque tua versatus in aula
Per mare, per terras, aCádiz (Gades), city and harbour in southwestern Spain, Andalusia ⌊GadibusCádiz (Gades), city and harbour in southwestern Spain, Andalusia ⌋ actus ad Eurum,
Te comitatus ad hoc sum procul usque solum,
Hic ubi sublimi populosaBologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal State ⌊BononiaBologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal State ⌋ turri,
Iuncta suo ⌊Rheno⌋ tollit ad astra caput.
InThe Ottoman Turks (Turcae) ⌊TurcasThe Ottoman Turks (Turcae) ⌋ sed adhuc nulla statuta liquent;
Et quamvis iusto premiturFlorence (Firenze, Fiorenza, Florentia), city in central Italy, the capital of the province of Toscana (Tuscany) ⌊FlorentiaFlorence (Firenze, Fiorenza, Florentia), city in central Italy, the capital of the province of Toscana (Tuscany) ⌋ bello,
Non minus inThe Ottoman Turks (Turcae) ⌊TurcasThe Ottoman Turks (Turcae) ⌋ res ea digna foret.
Austriacis nuper dum grassarentur in oris,
Ex re quam subito natus calor iste refrixit,
Effectus causa deficiente docet.
Non tamen ergo puta caesos vel forte fugatos,
Dicuntur subito quod retulisse pedem
Vienna (Wien, Vienna), city in eastern Austria, on the Danube river ⌊ViennamVienna (Wien, Vienna), city in eastern Austria, on the Danube river ⌋,
Innumeros quae tot pertulit icta globos!
O, utinam non sit, quod opinor! Vere redibunt;
Hic reditus magni causa timoris erit.
Aspera cum primum sua frigora bruma remittet
Mox ex hibernis, quo concessere, reversi
Reliquias alia commoditate petent.
Iam didicere, prius quod forsan defuit illis,
Concita quid nostri militis arma valent
Ordine quo pedites in statione manent,
Impete quoque solent extra procurrere vallum
Et qua defendunt moenia fracta manu;
Quid veles possit, quid eques gravis arma ferendo,
Haec cum iam noscant, ex omni parte cavebunt,
Aptius ad pugnam seque parare scient.
Nascitur ex usu rerum prudentia maior:
Non pallet visis nauta probatus aquis
Ad notosque canes non timet ire lupus;
Praesertim quos affecit formidine quondam,
In tales versus plus feritatis habet.
Quam tuus impigre miles deiecerit hostem,
Vienna (Wien, Vienna), city in eastern Austria, on the Danube river ⌊ViennaVienna (Wien, Vienna), city in eastern Austria, on the Danube river ⌋ probat;
Intrepidi quicumque viri pro moenibus illis
Stabant, sunt omni laudis honore pares.
Non tamen hostilis vis inde repressa tepescit,
Sed vereor, ne sit forsitan aucta magis.
Inn (En, Oenus), river flowing from the Bernina Massif in Switzerland, and running through Tyrol in Austria and Bavaria in Germany, a right-bank tributary of the Danube ⌊AeniInn (En, Oenus), river flowing from the Bernina Massif in Switzerland, and running through Tyrol in Austria and Bavaria in Germany, a right-bank tributary of the Danube ⌋,
Qua magis Alpinas respicit ille nives.
His coniunxerunt habitantes undique pagos
Austriacos, quos mox igne cremasse ferunt.
Hunniacas et opes multa cum gente tulerunt,
Sic dites spoliis redierunt nuper opimis,
Thracius hinc in nos saevior Isthmus erit.
Si pro! vere novo, quod opinor, forte redibunt,
Maior erit numerus, quam fuit iste prior.
ExAsia, the continent ⌊AsiaeAsia, the continent ⌋ vastis, ex Libyaeque iugis.
Iam sibi promittuntEurope (Europa), the continent ⌊EuropaeEurope (Europa), the continent ⌋ totius orbem,
Quem nisi defendas, quod petiere, ferent.
Interea, quo ceperuntBelgrade, city on the Balkan Peninsula, at the confluence of the Sava and Danube rivers, conquered by the Turks in 1521; today the capital of Serbia ⌊Taurunica castraBelgrade, city on the Balkan Peninsula, at the confluence of the Sava and Danube rivers, conquered by the Turks in 1521; today the capital of Serbia ⌋
Rhodes (Rodos), island in the Aegean Sea, 1522-12 - 1912 belonged to the Ottoman Empire ⌊RhodumRhodes (Rodos), island in the Aegean Sea, 1522-12 - 1912 belonged to the Ottoman Empire ⌋,
Non poteras, aliis bellis intentus, adesse,
Cum te vicinus traxit ad arma furor.
Is pacem, tandem sopitus, fecit et hostes
Foedus amicitiae iussit inire tuae.
Ad quam iam pridem mens tibi prona fuit,
Utque tuos faceres inimicos rursus amicos,
Nil non tentasti, quod rationis erat.
Hoc cum successit nec te vicina morentur
The Ottoman Turks (Turcae) ⌊TurcarumThe Ottoman Turks (Turcae) ⌋ rabies quo tandem, prospice, tendat,
Quae sic cotidie crescit et aucta viget!
Quam sit in angustis hic nunc, perpendito, rebus
Quem tibi germanum fecit uterque parens !
Austria ⌊AustriaAustria ⌋, qua generis crevit origo tui.
Latius hocque malum serpet: vixRhine (Rhein, Rhenus), river in central Europe, flowing through Switzerland, Germany (partially as a border with France) and the Netherlands, into the North Sea ⌊RhenusRhine (Rhein, Rhenus), river in central Europe, flowing through Switzerland, Germany (partially as a border with France) and the Netherlands, into the North Sea ⌋ id ipsum
Sistet vel rapidis ⌊Albula⌋ priscus aquis.
Haec ne proveniant, oCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌊caesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌋, cum Clement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope ⌊patre sanctoClement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope ⌋
Componas laceras modo temporis huius habenas
Contineasque tua lora remissa manu!
Suscipe, quod diadema tibi debetur, etRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See ⌊UrbemRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See ⌋
Ne cures ! Urbs estBologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal State ⌊FelsinaBologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal State ⌋ clara satis.
Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See ⌊RomaRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See ⌋, cur non sic caesar et esse potes?
Te modo, fac, propere Germanas confer ad oras,
Hostibus ut possis arma movere crucis!
Nam tua res agitur, domus ardet propria. Quam si
Tolle moras igitur! Nec enim sine numine divum
In Latium ductus tempus ad istud ades.
Te Deus aeternus teneris protexit ab annis
Inque tuos hostes praevia signa tulit,
Imperiique dedit sceptra corusca tibi.
Quod praeter reliquas virtutes, quas geris, ingens
Promeruit sanctae religionis amor.
Victrices aquilas Christo duce profer in hostes!
Nec deeritClement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope ⌊ClemensClement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope ⌋, qui te, quo coepit, amore
Prosequitur patrio, cuius id acta docent,
Clarius hoc etiam doctura: iuvabit euntem
Aere sacro, fusa perque sacella prece.
Et iunctos quos ex foedere nuper habes.
Foedera sed toties infecta refectaque rursum
Me terrent; nec enim suspicione carent.
In miserum sumus impacti, quod vivimus, aevum,
Tu tamen, in superis qui spem non ponis inanem,
Utere propositi dexteritate tui!
Scis, quibus ante modis desertis sit tibi pactis
Impositum; simili cautus ab arte cave!
Magna praestantes integritate viri.
Horum consilio, si quis latet anguis in herba,
Retia vel fuerint si tibi structa, scies.
Quidquid id est, superi cum te cepere regendum,
His ducibus contra te nulla valebit aperta
Hostilis feritas, sed tibi terga dabit.
Non te detineat, quodSpain (Hispania) ⌊HiberiaSpain (Hispania) ⌋ tam procul absit
Quodque tuum reditum vota per ampla petat!
Isabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of Aragon ⌊illaIsabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of Aragon ⌋ carere,
CumPhilip I of Castile (*1478 – †1506), 1482-1506 Duke of Burgundy, 1506 King of Castile
Fernando von Habsburg (*1530 – †1530), son of the Emperor Charles V ⌊natosPhilip I of Castile (*1478 – †1506), 1482-1506 Duke of Burgundy, 1506 King of Castile
Fernando von Habsburg (*1530 – †1530), son of the Emperor Charles V ⌋ habeat, pignora cara, duos.
Hos Deus ergo tibi viridi concessit in aevo,
Ut per te rabidi frangeret ora lupi.
Te nostris lacrimis tandem permotus adegit
Haec tibi de summo mens indita venit Olympo,
Unde nihil frustra pectora nostra subit.
Hinc ita firmatus recutitos ibis in hostes,
In multis statues clara tropaea locis.
Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌊caesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ⌋,
Quo tempus, quo res et pia fata vocant!
Per te vult orbi Deus altam reddere pacem,
Quae iacuit per tot bella sepulta diu.
Per te vult animos fessos firmare suorum,
Tu propere, quod coepisti, iam pectore toto
Perfice! Protectus numinis ibis ope.
Maiores agnosce tuos clarosque triumphos,
Quos atavi quondam promeruere tui!
Quae te victorem saepe probata facit!
Et faciet, coeptis ne desis ipse secundis:
Sub Iovis alitibus castra tremenda move!
Te felix Fortuna comes Virtusque sequentur,
Non monitoris eges nec opus currentibus esse
Fertur equis stimulo, tu tibi calcar eris.
Ibis ad hostiles Thracum per iugera terras
Et Syriae capies regna vetusta sacrae.
Aspiciens sparsas colliget arte comas
Et pede coniuncto Sophocleum nacta cothurnum
Grandiloquis referet tot tua gesta modis.
Hos modo praecipites numeros ne sperne, quod atrum
Sarmata vel Latios quod perstrepit inter olores
Sub gelido natus, qua riget Ursa, polo,
Hic ubi Sarmaticum vagusVistula (Wisła), river in Poland ⌊IstulaVistula (Wisła), river in Poland ⌋ fertur in Baltic Sea ⌊aequorBaltic Sea ⌋
Et tutaGdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League ⌊portumGdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League ⌋ cum statione beat.
Ex tristi faciles pectore versiculos.
Utque fluunt subito fervore, feruntur ab ore
In calamum nervo vix retinente pedes.
Non sunt in nonum, fieri quod debuit, annum
Hoc fit victuris numeris, quos anxia multo
Cum studio vatum sollicitudo premit.
Hi nostri, modo conflati, cito claustra relinquunt
Et levibus pennis in sua fata volant.
Et moveant animos tot mala nostra pios;
Et quod perThe Ottoman Turks (Turcae) ⌊TurcasThe Ottoman Turks (Turcae) ⌋ Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria ⌊regiSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria ⌋ cecidere Polono
Hunnorum reges, ⌊patruus⌋ atqueLouis II Jagiellon (*1506 – †1526), 1516-1526 King of Bohemia and Hungary; son of Ladislaus II Jagiellon King of Bohemia and Hungary, killed in the battle of Mohács, and his third wife, Anne de Foix ⌊neposLouis II Jagiellon (*1506 – †1526), 1516-1526 King of Bohemia and Hungary; son of Ladislaus II Jagiellon King of Bohemia and Hungary, killed in the battle of Mohács, and his third wife, Anne de Foix ⌋,
Quodque per incursus ex omni parte coactus
The Ottoman Turks (Turcae) ⌊TurcisThe Ottoman Turks (Turcae) ⌋ foedus pacis inire fuit!
Hoc mihi si dederint properantes dicereMuses Greek goddesses of literature and the arts ⌊MusaeMuses Greek goddesses of literature and the arts ⌋,
Non est, cur illas plus superesse velim.
Summa Medusaei non ambio culmina montis,
Ungula quae tetigitPegasus ⌊Bellerophontis equiPegasus ⌋.
Me levis, in valles quae fluit, unda iuvat!
Concipit, heroum gesta superba canit,
Exornat claris sua carmina celsa triumphis,
Hippocrenaeis tingit et illa vadis.
5
Tempora materiam felicem laeta ministrant,Vatis et ingenio carbasa plena ferunt.
Hac mihi sed misera sub tempestate volenti
Scribere se tristes exhibuere modi
Seque mihi sparsis offert Elegia capillis
10
Et maesto questus mittit ab ore graves.Omnia plena metus, horroris et omnia plena
His lacrimans numeris praecinit imparibus.
His vos, o
Vos duo compello, sub quibus orbis agit.
15
Fas mihi sit venia cum vestra pauca profari,Tempora quae pro re dicere nostra iubent!
Ipse licet taceam, non res afflicta tacebit,
Qua Christi passim grex et ovile perit.
Crimina quandoquidem meruerunt nostra malorum
20
Hanc Lernam, nobis monstra tot unde nocent.Pestis, bella, fames, incendia, praeda, rapinae
Inficiunt, nostro quidquid in orbe manet.
Pax et amor, virtus et honesti recta cupido
Cumque pudore fides turpiter acta iacent.
25
Religio, pietas, timor et reverentia divumInter mortales vix manet ulla magis.
Succrevere dolus, livor, privata simultas,
Fraus, odium, rabies, ira, libido, furor,
Seditio, vis, insidiae, corruptio legum,
30
Impietas, superum paeneque nullus honor.Hinc male cum regitur, plebs percita frena remordet,
Cepit et in reges non semel arma suos.
Non opus est caedes et proelia dira referre,
Testis adhuc
35
Fastus avaritiaeque lues insanaque multosAmbitio contra fasque piumque rapit.
Ex his tot casus et mille pericula rerum
Proveniunt, haec sunt ad mala multa duces.
Oppida magna sub his et regna perire videmus
40
Ruraque multa suis orba iacere satis.Non tamen erigimur nec adhuc graviora timemus,
Quae dabit offensi plaga futura Dei.
Hunc pauci metuunt et amant, vix unus et alter,
Qui nunc Europes sub regione sumus.
45
Hinc sunt tot sectae, quas haeresis atra notavit,Per quas Christicolis magna ruina venit.
Fit minor assidue fidei res publica nostrae,
Quod, quo deberet, lumine nemo videt.
Praetereo, priscis quae sunt amissa diebus,
50
Cum Christi clarum nomen ubique fuit,Quandoquidem tunc in terram transiverat omnem,
Quod nunc in nostro noscitur orbe parum.
Hic ego non urbes
Commemoro, nostris nunc inimica sacris,
55
Nec Libyae gentes pietatis iura professas,Quas modo
Caucaseos populos et Caspia litora linquo,
Quae tenuit nostrae religionis amor,
Aut quos Amurathes, quos aut Payzetus adegit
60
Sanctam baptismi linquere fontis aquam.Ad nostros venio, quos si reputabimus, annos,
Emittent lacrimas saxea corda pias.
Turcaico servit subdita facta iugo.
65
Quis posset paucis tot bella cruenta referre,In quibus ex nostris milia multa iacent?
Ut mittam reliquos, quorum non parva caterva
Sub signo fertur succubuisse crucis,
Quem non commoveat clades Varnensis? In illa
70
Ille mei Hinc Byzantina tot caedibus
Auxit et hostilem discordia nostra furorem,
Ad nos a Syriis quem procul egit agris.
75
Cum Persis et cum quae bella fuere SabaeisAut cum Niliacis, sat puto nota, viris.
His, cum sciretur nos dissentire, relictis
In nos armorum vis ea mota fuit.
Collectis igitur non parvis viribus hostes
80
In ripis Et prope Taurunum,
Fixerunt certis plurima castra locis.
Sulphureo tonitru manibus formata
Proiecit crebros aerea canna globos.
85
Oppugnabantur confractis moenia muris,Mansit et intactum, quod potuere, nihil.
Arx in Pannonicis non est munitior oris,
Inter vasta duo flumina saepta iacet.
Unam
90
Haec contra
Abstulit his uno milia multa die.
Qua de re furor hostilis tum fortiter, acri
Cum studio coeptum continuavit opus.
95
Suppetias tandem fessis cum nemo ferebat,Arx fuit hostili capta subinde manu.
Eloquar, an sileam? Nobis stertentibus, inquam,
Nostra ceperunt ex dicione
Clara
100
Non poterat Christi semper obesse gregi.Hac modo perfracta penetralia tentat ovilis,
Quod, nisi sit, qui defendat, et huius erit.
Nos intestinis nihilominus omnia bellis
Miscuimus, nec adhuc exitus inde datur.
105
Hostibus hinc animus grandisque potentia crevit,Climata qua mundi iam potiora tenent.
His neque contenti, quod adhuc superesse videtur,
Donec in hac stamus seditione, petunt.
Utraque iampridem cum Mysia pareat illis,
110
Vicinisque volunt imperitare locis.Ingens
Afflictum toties quod fuit ante satis.
Vasta iacent, quondam fecunda,
Quae fuerant Siculis fertiliora iugis.
115
Magnanimis haec cum suberant integra Suppetias et opes hinc habuere suas.
Terra ferax
Praepetium, genetrix belligerumque virum,
Nunc deserta perit, paucis habitata colonis,
120
Hostibus et cunctis pervia facta patet.Huc ab Hyperboreis gens barbara confluit oris
Et quae Riphaea sub nive dura riget,
Huc simul
Cum trucibus Bessis gens truculenta Getae.
125
Per quos iam teritur Sarmatis ora diu.
Dalmata, Thrax, Macedo, Lacedaemon, Phryx et Achivus,
Qui
Huc etiam, cum sint vicini, saepius intrant
130
Et desolarunt, quidquid ubique fuit.Hinc nuper fines bis vastavere Polonos,
Annus cum nondum rite peractus erat.
Oppida cum pagis crudeliter igne cremarunt
Mactantes cunctos, qui renuere capi.
135
Post captivorum densas duxere catervas,Quorum myriades tres numerasse ferunt.
His inerant pueri, iuvenes teneraeque puellae,
Matronae tremulae decrepitique senes.
Res miseranda quidem: succurrere nemo valebat;
140
In subitis fieri casibus ista solent.Ut cursu venere cito, rediere statimque
Dispersus cogi miles ad arma nequit.
Hoc ita victores uno facti bis in anno,
Sic ad Threicias bis rediere domos.
145
Et sibi, quos dicunt hoc nostro tempore Foedere iunxerunt terribilesque
Qui gelidum
Quique vel ex rapido ⌊Phasidis⌋ amne bibunt;
Quidquid et est hominum, quibus indunt
150
In nos coeperunt hostica signa sequi.Quod
Clarior, expendens arma parare iubet.
Sed cum se vidit tot cingier hostibus, impar
Noluit ancipitem
155
Subsidium prius, at nequiquam, saepe petivit;Hinc ter in
Cum tamen his bellis nunc
Ferveret et Latiae diriperentur opes,
Nec foret auxilii spes ulla, sed acrius inter
160
Christicolas rabies cresceret illa magis,Ne temere bellum gereret tot solus in hostes
Et seram victus quaereret exsul opem,
Tractavit potius certam pro tempore pacem,
Quam sub praescripta condicione tenet.
165
Huic paci voluit Qui tenera rexit tunc duo sceptra manu,
Huncque suum monuit toties ex
Posceret ut tanto pacis ab hoste modum.
Consilio tamen Hunnorum parere superbo
170
Maluit; hoc fretus ductus ad arma fuit,Hoc infelicem conflictum fretus inivit
Inque iuventutis flore cadens periit.
Sic fuit in fatis, quae non vitantur ab ullo:
Praeteriit nemo, quem statuere, diem.
175
Quam miseranda fuit tum caedes Cum sit nota, vetat commemorare dolor.
Tot proceres sacrique patres, quos infula texit,
Pugnantes dirae succubuere neci.
Tunc nihil in victos crudelis
180
Quod suasit rabies, impetus, ira, furor.Grassatum fuerat per rura, per oppida passim
Incensaeque domus pauperis agricolae.
Parsum structuris sed tamen arcis erat.
185
At prius eversum Cum reliquis, quae non enumerare vacat.
Transeo, quae fuerat per
In plebem vel quot diruta templa iacent,
Milia quotve hominum fuerant abducta per
190
Tendentes vinctas mente sub astra manus.Collacrimare libet; plorantem cernere turbam
Me reor, ut durum fertur in exilium.
Perculerant tamen ista parum nos, ore professos
Christum, quem raro pectora nostra colunt.
195
Inde sed irrepsit regnandi dira cupido,Qui nuper totum traxere in proelia mundum,
Quorum tam subito, non puto, finis erit.
O miseram nostro, male quo sic vivitur, aevo
200
Hoc quod atrox hostis fecit, facit hoc et amicus;
Ex omni misere sic modo parte ruis.
Quos tu fecisti, te diripit impia regum
Ambitio, quorum saeva per arma peris.
205
Tertius accessit, qui proelia tanta diremit,Et trux hostibus his hostis utrisque nocet.
Obsedit pulchram multa cum gente
Austriacos late depopulatus agros.
Ante sed a victis vi sceptrum ceperat
210
Quos nunc omnimoda sub dicione premit.Aequavitque solo
Liquerat intactam quam pietate prius.
Occidit tamen hic omnes, quos vivere novit;
Dicitur in multis hocque patrasse locis.
215
Non aetas pueris, sexus nec forma puellisProfuit, hostili quin caderent gladio.
Sacra, sacerdotes, aedes divumque figurae,
Quidquid ibi nostrae religionis erat,
Interiere simul
220
Quae Ad praesens hiberna sua cum gente petivit,
Non procul a nobis tempore veris erit.
Praesidiis abiit siquidem per castra relictis,
Quo cum maiori vi remeare queat.
225
Haec reputa laceri, Qui nunc cum magno
Haec perpende, precor, demittas cor et in altum,
Nam res officio convenit ista tuo!
Ex animis regum contracti tolle vicissim,
230
Si quid adhuc odii, quod reor, intus habent,Corruptasque novo repara munimine caulas
Et duc palantes ad sata laeta greges!
Non lupus est tanti, modo sit gregis una voluntas:
Incidet in casses bestia crassa tuos.
235
Non desunt vires, animus nec ad ista profectoSit licet attritum Latium per bella luesque,
Succrevit pubes Itala multa tamen.
Haec cum magnanimis belli ductoribus ibit,
240
Quos tibi, si quaeres, Ausonis ora dabit.Pace prius facta sub tua signa trahes.
Magna dabit saevi
Quae generat pronos semper ad arma viros.
245
Hoc etiam faciet florens Militibus, quos haec bellica mater alit.
Et cataphractorum tibi mittet
Irarum fertur iam posuisse minas.
Arcubus extensis opulenta
250
Sponte viros ad tam nobile mittet opus.Proceris Frisii iungent sua castra Batavis,
Belgarum ducet quos galeata cohors.
Scotus et arma feret cum Cimbro Danus, et hi, qui
Ad mare concretum iugera rara colunt.
255
Hunnus et oppressus duce te sua tela resumetInque sui regis iura redire volet.
Accurrent fortes, infracto corde Bohemi
Et prope quae gentes regna propinqua tenent
Non deerit bellax tibi Sarmata, trux et Alanus,
260
In levibus pugnans nec Lithuanus equis.Hi iam cum Moscis toties Dacisque, Scythisque,
Cum Turcis etiam conseruere manus.
Isti nunc
Quo nullum, qui te plus veneretur, habes.
265
Nil aliud petit hic, nihil est, quod crebrius optet,Inter oves quam quod mens foret una tuas
Quodque sub unanimi consensu pectora regum
conciliata forent.
Hoc si perficies, nil pax remorabitur illum
270
Turcica; rescindi, sit pia causa, potest.In longum non est tempus confecta; priusquam
Ibimus in
Fac modo Christicolae concordes arma capessant,
In Byzantinis bella gerantur agris!
275
Gentibus instructi sint terra, per freta classeVictum cum nervo sufficiente ferant!
Bosporus in primis capiatur Thracius et sic
Hostibus occlusis impediatur iter!
Hoc non unius bellum praesumitur anni,
280
Si debet iusta sedulitate geri.Quod postquam fiet,
Sponteque cum reliquis regibus hostis erit.
Interea sed cum nihil in commune moveri
Sentit, vult pacis commoditate frui
285
Nec se cum regnis, cum nemo iuvare procurat,Perdere, solus enim ferre tot arma, nequit.
Iam licet a
Taurica cum sociis, nescia pacis, obest.
Haec venit a tumidis toties ⌊Maeotidis⌋ undis
290
Et magno numero plurima damna facit.Et quamvis aliquando fera cum gente pacisci
Cogitur, observat non tamen illa fidem.
Hinc conducticio fines custode tuetur
Et turmas equitum semper in aere fovet.
295
Sic infestatur crebris incursibus, undeTempora securae pauca quietis habet.
Nullius auxilium tamen umquam sensit et hostes
Numinis innumeros saepe cecidit ope.
Regibus hinc praestat multis prudentia et annis,
300
Usu quam longo tempora ferre solent.Indeque praeteritam praeviderat ante ruinam
Et nisi succurras, iam graviora videt.
Quare per Christi tibi viscera supplicat, orbi
Ut modo languenti pharmaca tuta pares.
305
Nec mora te tardet! Iam limina possidet hostis;Si non obsistes, in penetrale ruet.
Diversas igitur mentes odiisque vicissim
Flagrantes certo pacis amore fove!
Et reminiscaris, quod pacis amator et auctor,
310
Te Deus in terras hac ratione dedit!Si quid restat adhuc irarum, bella quod ista,
Tempora vel quod idem prisca dedere tibi,
Si quid
Si quid in hos laesus forte
315
Si quid inest aliis veterisve novive furoris,Quo iacuit res, heu, publica pressa diu,
Tu,
Et sic concordes duc ad ovile tuum!
320
Ante tuos et ob id procidit ille pedes.Ut veniens faceret, quae tibi grata forent.
Hoc etiam reliqui facient ex ordine reges;
Tu modo ne dubita, promere signa iube!
325
Quod si fit, refert,
Tu tecum
Esseque dicitur haec hic, ubi papa manet.
Acrior hinc fiet diademate fretus in hostes,
330
Quo debetur ei, Conatus adeo sanctos successibus auge,
Ut coeptum fervens aggrediatur opus!
Quodsi perveniet Germanas sospes ad oras,
Nullus ibi, qui non sponte sequatur, erit;
335
Hostis ad Euphratis fugiet procul ostia magni,Cum Graecis rursum Thrax sacra nostra colet.
Si tecum retro Tiberis transibit ad undas,
Hinc et ad Hispanos per mare carpet iter,
Hostis ad Eridanum furiosa mente feretur
340
Et sua firmabit forsan in Haec prohibere potes, dum tempus et integra res est;
Vix umquam posthac copia talis erit.
Hoc etiam cum iam cognoscas, inclute
Ut bene perpendas, te tua iura monent.
345
Incultis igitur numeris innixa, seorsumAd te contendit flens Elegia loqui.
Da veniam! Durum est fervente dolore tacere.
Afflicto cordi quem bona causa facit.
Vera loquar, ter namque tua versatus in aula
350
Nunc hic Sarmatico missus ab orbe vagor.Per mare, per terras, a
Te comitatus ad hoc sum procul usque solum,
Hic ubi sublimi populosa
Iuncta suo ⌊Rheno⌋ tollit ad astra caput.
355
Venimus huc et iam bis cursum luna peregit,In
Et quamvis iusto premitur
Non minus in
Austriacis nuper dum grassarentur in oris,
360
Multa ferebantur, quae modo muta silent.Ex re quam subito natus calor iste refrixit,
Effectus causa deficiente docet.
Non tamen ergo puta caesos vel forte fugatos,
Dicuntur subito quod retulisse pedem
365
Et quod quassatam propere liquere Innumeros quae tot pertulit icta globos!
O, utinam non sit, quod opinor! Vere redibunt;
Hic reditus magni causa timoris erit.
Aspera cum primum sua frigora bruma remittet
370
Cumque suum quaeret Daulias ales ⌊Itym⌋,Mox ex hibernis, quo concessere, reversi
Reliquias alia commoditate petent.
Iam didicere, prius quod forsan defuit illis,
Concita quid nostri militis arma valent
375
Et quibus illa modis tractent illisque fruantur;Ordine quo pedites in statione manent,
Impete quoque solent extra procurrere vallum
Et qua defendunt moenia fracta manu;
Quid veles possit, quid eques gravis arma ferendo,
380
Quove struant acies insidiasve modo.Haec cum iam noscant, ex omni parte cavebunt,
Aptius ad pugnam seque parare scient.
Nascitur ex usu rerum prudentia maior:
Non pallet visis nauta probatus aquis
385
Nec metuit vulpes, quem vidit saepe, leonem,Ad notosque canes non timet ire lupus;
Praesertim quos affecit formidine quondam,
In tales versus plus feritatis habet.
Quam tuus impigre miles deiecerit hostem,
390
Libera iam tandem facta Intrepidi quicumque viri pro moenibus illis
Stabant, sunt omni laudis honore pares.
Non tamen hostilis vis inde repressa tepescit,
Sed vereor, ne sit forsitan aucta magis.
395
Abduxere tuos populos a finibus Qua magis Alpinas respicit ille nives.
His coniunxerunt habitantes undique pagos
Austriacos, quos mox igne cremasse ferunt.
Hunniacas et opes multa cum gente tulerunt,
400
Pro qua vis auri plurima cedet eis.Sic dites spoliis redierunt nuper opimis,
Thracius hinc in nos saevior Isthmus erit.
Si pro! vere novo, quod opinor, forte redibunt,
Maior erit numerus, quam fuit iste prior.
405
Advenient magna praedae dulcedine captiEx
Iam sibi promittunt
Quem nisi defendas, quod petiere, ferent.
Interea, quo ceperunt
410
Et quo Phoebeam corripuere Non poteras, aliis bellis intentus, adesse,
Cum te vicinus traxit ad arma furor.
Is pacem, tandem sopitus, fecit et hostes
Foedus amicitiae iussit inire tuae.
415
Haec pax te Latias properantem duxit ad urbes,Ad quam iam pridem mens tibi prona fuit,
Utque tuos faceres inimicos rursus amicos,
Nil non tentasti, quod rationis erat.
Hoc cum successit nec te vicina morentur
420
Bella magis, quae sunt iam potiora, vide!Quae sic cotidie crescit et aucta viget!
Quam sit in angustis hic nunc, perpendito, rebus
Quem tibi germanum fecit uterque parens !
425
Huic nisi succurras, per te neglecta peribitLatius hocque malum serpet: vix
Sistet vel rapidis ⌊Albula⌋ priscus aquis.
Haec ne proveniant, o
430
Provideas ! Spectant vos mala nostra duos.Componas laceras modo temporis huius habenas
Contineasque tua lora remissa manu!
Suscipe, quod diadema tibi debetur, et
Ne cures ! Urbs est
435
Rex cum Romanus non visa diceris esseTe modo, fac, propere Germanas confer ad oras,
Hostibus ut possis arma movere crucis!
Nam tua res agitur, domus ardet propria. Quam si
440
Liqueris ardentem, quid nisi pulvis erit?Tolle moras igitur! Nec enim sine numine divum
In Latium ductus tempus ad istud ades.
Te Deus aeternus teneris protexit ab annis
Inque tuos hostes praevia signa tulit,
445
Et pro te pugnans te fecit in orbe monarchamImperiique dedit sceptra corusca tibi.
Quod praeter reliquas virtutes, quas geris, ingens
Promeruit sanctae religionis amor.
Victrices aquilas Christo duce profer in hostes!
450
Ille tuis coeptis vela secunda dabit.Nec deerit
Prosequitur patrio, cuius id acta docent,
Clarius hoc etiam doctura: iuvabit euntem
Aere sacro, fusa perque sacella prece.
455
Accedent alii reges, tibi sanguine iunctiEt iunctos quos ex foedere nuper habes.
Foedera sed toties infecta refectaque rursum
Me terrent; nec enim suspicione carent.
In miserum sumus impacti, quod vivimus, aevum,
460
In quo rara avis est inviolata fides.Tu tamen, in superis qui spem non ponis inanem,
Utere propositi dexteritate tui!
Scis, quibus ante modis desertis sit tibi pactis
Impositum; simili cautus ab arte cave!
465
Sunt consultores tibi, per quos omnia tractas,Magna praestantes integritate viri.
Horum consilio, si quis latet anguis in herba,
Retia vel fuerint si tibi structa, scies.
Quidquid id est, superi cum te cepere regendum,
470
Insidiis poterit nemo nocere tibi.His ducibus contra te nulla valebit aperta
Hostilis feritas, sed tibi terga dabit.
Non te detineat, quod
Quodque tuum reditum vota per ampla petat!
475
Te poterit levius nunc, quam prius Cum
Hos Deus ergo tibi viridi concessit in aevo,
Ut per te rabidi frangeret ora lupi.
Te nostris lacrimis tandem permotus adegit
480
Traicere indomiti per vada salsa freti.Haec tibi de summo mens indita venit Olympo,
Unde nihil frustra pectora nostra subit.
Hinc ita firmatus recutitos ibis in hostes,
In multis statues clara tropaea locis.
485
I, decus, i, nostri spes orbis, maxime Quo tempus, quo res et pia fata vocant!
Per te vult orbi Deus altam reddere pacem,
Quae iacuit per tot bella sepulta diu.
Per te vult animos fessos firmare suorum,
490
Funditus ut pereat gens inimica crucis.Tu propere, quod coepisti, iam pectore toto
Perfice! Protectus numinis ibis ope.
Maiores agnosce tuos clarosque triumphos,
Quos atavi quondam promeruere tui!
495
Experiare tuam fausto sub sidere sortem,Quae te victorem saepe probata facit!
Et faciet, coeptis ne desis ipse secundis:
Sub Iovis alitibus castra tremenda move!
Te felix Fortuna comes Virtusque sequentur,
500
Orbis et imperium sub tua iura dabunt.Non monitoris eges nec opus currentibus esse
Fertur equis stimulo, tu tibi calcar eris.
Ibis ad hostiles Thracum per iugera terras
Et Syriae capies regna vetusta sacrae.
505
Unde triumphali te tunc Elegeia curruAspiciens sparsas colliget arte comas
Et pede coniuncto Sophocleum nacta cothurnum
Grandiloquis referet tot tua gesta modis.
Hos modo praecipites numeros ne sperne, quod atrum
510
Squalorem vultus temporis huius habent,Sarmata vel Latios quod perstrepit inter olores
Sub gelido natus, qua riget Ursa, polo,
Hic ubi Sarmaticum vagus
Et tuta
515
Nostrarum facies rerum miseranda coegitEx tristi faciles pectore versiculos.
Utque fluunt subito fervore, feruntur ab ore
In calamum nervo vix retinente pedes.
Non sunt in nonum, fieri quod debuit, annum
520
Pressi nec cura cum graviore dati.Hoc fit victuris numeris, quos anxia multo
Cum studio vatum sollicitudo premit.
Hi nostri, modo conflati, cito claustra relinquunt
Et levibus pennis in sua fata volant.
525
Tempora noscantur gestis cum rebus in illisEt moveant animos tot mala nostra pios;
Et quod per
Hunnorum reges, ⌊patruus⌋ atque
Quodque per incursus ex omni parte coactus
530
Cum Hoc mihi si dederint properantes dicere
Non est, cur illas plus superesse velim.
Summa Medusaei non ambio culmina montis,
Ungula quae tetigit
535
Aonios latices, quibus est sitis alta, requirant,Me levis, in valles quae fluit, unda iuvat!