Liczba odwiedzin: 608
» Korpus Tekstów i Korespondencji Jana Dantyszka
Copyright © Pracownia Edytorstwa Źródeł i Humanistyki Cyfrowej AL UW

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się kopiowania, redystrybucji, publikowania, rozpowszechniania, udostępniania czy wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych na stronie Pracowni bez pisemnej zgody właściciela praw.

List #2863

Cornelis DE SCHEPPER do Ioannes DANTISCUS
London, 1545-09-01

Regest polski:

De Schepper zastanawia się, czy Dantyszek otrzymał jego list, wysłany niedawno z Hardewijk [cf. IDL 2846]. Zawiadamia, że przewlekła choroba pokrzyżowała Maximiliaanowi van Egmond plany napisania do Dantyszka.

30 lipca De Schepper wrócił wraz z królową [Mary of Hungary] do Brukseli. Zaledwie uporządkował tam swoje sprawy i sprowadził żonę [Elisabeth Donche], cesarz posłał go do Anglii, aby nakłonił króla [Henry VIII Tudor] do zawarcia pokoju z królem Francji [Francis I de Valois]. Dotarł do Londynu 18 sierpnia. Porównuje liczebność flot angielskiej i francuskiej. Opisuje przebieg swojego poselstwa. Aby uzyskać audiencję, musiał udać się z Londynu do Guildford. Nie spodziewa się pomyślnych rezultatów swojej misji, ponieważ król uznał, że inicjatywa zawarcia pokoju powinna wyjść od króla Francji, jako agresora, który w dodatku podburzył do wojny Szkotów. Cesarz wysłał w tej samej sprawie posła także do króla Francji. De Schepper nie zna rezultatów tej misji.

De Schepper informuje, że znanego Dantyszkowi z Granady Eustace’a Chapuys po wieloletniej służbie zastąpił ostatnio na funkcji stałego ambasadora cesarskiego w Anglii Francis van der Dilft, przyjaciel Erazma, być może również znany Dantyszkowi z Hiszpanii. Schorowany Chapuys odpoczywa w Louvain, oddając się studiom literackim.

De Schepper przypuszcza, że Dantyszek może znać także Cuthberta Tunstalla, obecnie biskupa Durham, który żyje świątobliwie z dala od dworu. Z Bolonii Dantyszek powinien pamiętać biskupa Winchester Stephena Gardinera. Wykazał on ostatnio biegłą znajomość Biblii, zwalczając Martina Bucera. Dzięki jego wpływowi na króla Anglii nie mają do tego kraju wstępu zwolennicy Zwingli’ego i Oecolampadiusa, a także – przede wszystkim – anabaptyści. De Schepper wyraża pogląd, że celem tych herezji jest wywrócenie ustalonego porządku społecznego w państwie, a jeśli nawet w miejsce autorytetu władzy udaje się wprowadzić równość, to nie jest ona trwała. Ceremonie kościelne nie uległy w Anglii zmianom, zaostrzono jedynie warunki przystępowania do komunii świętej. Zlikwidowano natomiast zakony, papież zaś znaczy nie więcej, niż biskup. Modlitwy w czasie procesji sprawowane są w języku narodowym. De Schepper uważa, że część duchowieństwa nie opowiada się otwarcie za herezją jedynie ze strachu przed królem.

De Schepper ma nadzieję, że Szkoci będą skłonni zawrzeć pokój z Anglią po klęskach militarnych własnych i Francuzów, którzy podburzyli ich do wojny. De Schepper był świadkiem przybycia posłów ze Szkocji, nie wie jednak, z której części kraju. Objaśnia Dantyszkowi podział polityczny Szkocji na trzy części. Jedną z nich włada królowa wdowa [Maria de Guise] z pomocą Jamesa Hamiltona, drugą – kardynał St. Andrews [David Beaton], trzecia zaś podlega królowi Anglii.

De Schepper prosi o wiadomości o sytuacji politycznej w Polsce. Śmierć młodej królowej [Elisabeth von Habsburg] dała w Niderlandach asumpt do różnych plotek i przypuszczeń na temat nadchodzących wielkich zmian. Zdaniem De Scheppera Polska kwitła, póki nie miała ambicji poszerzenia swoich granic. Ma nadzieję na rozsądek elit Królestwa Polskiego, do których zalicza Dantyszka, toteż na razie nie daje wiary pogłoskom.

De Schepper donosi, że cesarz przebywa w Brabancji. Wszystkie sprawy z sejmu w Wormacji zostały przesunięte na początek przyszłego roku. De Schepper ma nadzieję, że rok ten nie przyniesie innego rodzaju, bardziej niebezpiecznego zgromadzenia. Ponieważ wyjechał z Belgii przed przyjazdem cesarza, nie wie, czego można spodziewać się po książętach niemieckich podczas kolejnego sejmu.

Z Hiszpanii nadeszły wieści, że żona księcia Filipa [Maria Manuela of Portugal] zmarła podczas porodu. Jej syn [Carlos of Asturias] ma się dobrze. Sprawami w Hiszpanii kierują między innymi Francisco de los Cobos [y Molina] oraz biskup Sewilli [Juan García de Loaysa y Mendoza]. Majordomem (moderator) króla Filipa był do tej pory dobrze znany Dantyszkowi Juan de Zúñiga. Sprawy amerykańskie układają się pomyślnie. Hernán Cortés żyje, ale pozostaje bezczynny. Welserowie mieszkają w Wenezueli, jednak popadli w niełaskę króla z powodu zdrady i donosu Nicolausa Federmanna, który na łożu śmierci przyznał się do oszczerstwa. W Wenezueli mieszka również znany Dantyszkowi jako sługa Henry’ego von Nassau, Philipp von Hutten.

De Schepper opisuje przebieg kariery Georga von Österreich, który został biskupem Liège, oraz losy Cornelisa Van Bergen, który dopytuje się o zdrowie Dantyszka. De Schepper chętnie przekaże mu list od Dantyszka. De Schepper przesyła też wiadomości o Louisie of Flanders i list od Francisa van der Dilft, który zabiega o przyjaźń Dantyszka. De Schepper pozdrawia braci Dantyszka, Bernharda i Georga.


            odebrano Schmolainen (Smolajny), 1545-10-13

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 155, k. 109-112
2kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 19, Nr 62
3regest z ekscerptami język: łacina, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1545, k. 26r-v

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 158

Publikacje:
1DE VOCHT 1961 Nr DE, 459, s. 377-378 (angielski regest)
2Españoles part IIIB, Nr 25, s. 329 (ekscerpt język: hiszpański przekład)
3CEID 2/2 (Letter No. 83) s. 499-510 (in extenso; angielski regest)
Podobizny źródeł dostępne tylko po zalogowaniu

Pełny tekst dostępny tylko po zalogowaniu