List #3900
[Ioannes DANTISCUS] do Bona Sforzas.l., 1543-01-01
Regest polski:
Jest wdzięczny adresatce za troskę o jego zdrowie. Ma nadzieję, że jak najdłużej będą ją omijać wszelkie choroby.
Zapewnia o swojej gotowości przybycia, jeśli zdrowie mu na to pozwoli, na wesele młodszego króla [Zygmunta II Augusta]. Modli się, by Bóg uczynił ten związek szczęśliwym wbrew złej woli jego przeciwników. W związku z różnymi pogłoskami dotyczącymi [przyszłego małżeństwa] docierającymi do Prus Królewskich, które niekiedy dotykają samego Dantyszka, prosi, by królowa nie ukrywała przed nim niczego, o czym powinien wiedzieć.
Posłowie niemieccy wypytują o niego wyłącznie przez wzgląd na dawną przyjaźń. Wszyscy, którzy go znają, wiedzą, że jego nieobecność na dworze nie wynika z niełaski władców, którym służył przez wiele lat. Nie może ukrywać przed adresatką, że gdy jakiś czas temu wracał z Wrocławia w imieniu cesarza [Karola V] pisał do niego kanclerz i zaufany doradca cesarza [Antoine Perrenot] de Granvelle, a także pewni dawni przyjaciele, by wybadać, co myśli o przyjęciu kapelusza kardynalskiego. Dantyszek prawdopodobnie stwierdza, że godność jest dla niego za wysoka i wystarcza mu obecne biskupstwo [tekst uszkodzony].
Na rozkaz adresatki przesyła nowe wieści, które jednak nie są pewne. Podobno Szkoci zadali Anglikom wielką klęskę, nie zna jednak szczegółów.
W Szwecji podobno mieszkańcy zawzięcie prześladują tyrana [Gustawa I Wazę], którego mieli opuścić wszyscy sojusznicy. Jeden z nich, król Duńczyków [Christian III Oldenburg], który miał wysłać czterystu konnych i ośmiuset pieszych, ale wycofał się, usprawiedliwiając się sprzeciwem żołnierzy. Niektórzy twierdzą, że próbuje postawić na czele Szwedów brata, wezwanego stąd [z Prus] od szwagra [księcia Albrechta]. Mieszkańcy Lubeki i Hamburga zamierzają ustanowić władcą Albrechta [VII] (księcia Meklemburgii, który w ostatnich latach aspirował także do objęcia rządów w Danii), wysyłając buntującym się Szwedom wsparcie.
Książę Jülich [Wilhelm Bogaty] po utracie Jülich okupowanego przez siły cesarza [Karola V] zamierza wraz ze sprzymierzeńcami wyruszyć zbrojnie na dom burgundzki [Habsburgów] i księcia Oranii, hrabiego Nassau [René de Châlon]. Na temat cesarza [Karola V] i króla Francji [Franciszka I] donoszą, że groźbą kary śmierci zabronili przekazywania wieści ze swoich posiadłości, co prawdopodobnie powstrzyma przepływ informacji.
Obiecuje przekazać kolejne wieści, jeśli się pojawią. Zastrzega jednak, że zwykle są to tylko plotki opowiadane przez kupców.
Usprawiedliwia się, że list napisany jest cudza ręką. Swoje ma niesprawne ze względu na ból ramion, który osłabił całe ciało.
Postscriptum: List adresatki natychmiast przekazał podskarbiemu pruskiemu [Stanisławowi Kostce]. Dziękuje za wstawiennictwo w sprawie Georga Schewecke ubiegającego się o urząd burgrabiego gdańskiego z jego polecenia. [dalej tekst uszkodzony]
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
| ||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarz Zwykły tekst Tekst + komentarz Tekst + aparat krytyczny Ekscerpty dotyczące podróży Dantyszka
AAWO, AB, D. 7, f. 21rSerenissima Reginalis Maiestas et Domina, domina clementissima.
Humillimam servitiorum meorum et orationum commendationem.
Non sine singulari conso written over u⌈uoo written over u⌉latione Serenissimae Reginalis Maiestatis Vestrae benignissimas legi cf.
Ceterum, quod Serenissima Maiestas Vestra me clementer commonet, ut, si interim convaluero, felicibus nuptiis[1] serenissimae
Atque utinam hoc clarissimum coniugium Deus fortunet, prosperet faustissimumque faciat, ne malorum written over is⌈isorumorum written over is⌉ hominum written over ibus⌈ibusumum written over ibus⌉, qui de eo perperam praepostereque ominantur, malevolentia, quam contra hoc Dei institutum et voluntatem conceperunt, quae in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out qui, quamvis omnia sua potentia dirigat, cum tamen⌈qui, quamvis omnia sua potentia dirigat, cum tamen et voluntatem conceperunt, quae et voluntatem conceperunt, quae in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out qui, quamvis omnia sua potentia dirigat, cum tamen⌉ maxime in matrimoniis suam ostendit potentiam, succedat in the Dantiscus hand, adscribed in place of crossed-out declarat⌈declarat suam ostendit potentiam, succedat suam ostendit potentiam, succedat in the Dantiscus hand, adscribed in place of crossed-out declarat⌉. Huc ad nos in eo varia perferuntur, meque interdum afficiunt, suppliciter itaque rogo, si quid est, quod me scire liceat, Serenissima Maiestas Vestra pro iurata mea fide me latere written over celare⌈celare latere latere written over celare⌉ non velit.
Quod vero probably
Non possum celare Serenissimam Maiestatem Vestram, quod superiori tempore, cum ex
AAWO, AB, D. 7, f. 21v
Nova, quae ad praesens apud nos narrantur, licet non admodum sint certa, ut tamen iussis Serenissimae Maiestatis Vestrae satisfiat, sic habent: Rumor huc perla hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉tus est
Ex
Si quid po written over r⌈roo written over r⌉stea se offeret, perscribam non gravate written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉ gravate gravate written over ...⌉, modo Serenissima Maiestas Vestra ea in superinscribed⌈ea inea in superinscribed⌉ eiusmodi in ea aestimatione a me suscipiat, qua superinscribed in place of crossed-out que⌈que qua qua superinscribed in place of crossed-out que⌉ ad me perveniunt, raro enim aliud, quam ea quae a mercatoribus superinscribed in place of crossed-out mercatibus⌈mercatibus mercatoribus mercatoribus superinscribed in place of crossed-out mercatibus⌉ narrantur, a quibus written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉ quibus quibus written over ...⌉ vani written over rii⌈riinini written over rii⌉ rumores saepe superinscribed⌈saepesaepe superinscribed⌉ prodeunt multi, scribere soleo.
Quod garriendo per alienum calamum on the margin, in the hand of Dantiscus⌈per alienum calamumper alienum calamum on the margin, in the hand of Dantiscus⌉ prolixior et Serenissimae Maiestati Vestrae molestior sum, veniam mihi dari oro, qua paper damaged⌈[a]a paper damaged⌉ndoquidem manu mea uti adhuc nequeo, quae a scapulis usque, utroque humero dolore ex humoribus praepedito, impotentiam contraxit, qua et totum fere corpus est aggravatum. Dominus Deus faciat mecum secundum in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out custodiat me⌈ custodiat me superinscribed in place of crossed-out faciat me cum secundum⌈faciat me cum secundum custodiat me custodiat me superinscribed in place of crossed-out faciat me cum secundum⌉ faciat mecum secundum faciat mecum secundum in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out custodiat me⌉ magnam misericordiam suam.
Qui ut Sacram Maiestatem Vestram in porrectissima tempora florentem, sospitem atque felicissim written over n⌈nmm written over n⌉am conservet, intime precor, meque eiusdem Serenissimae Maiestatis clementiae suppliciter commendo.
Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ etc., prima Ianuarii 1543 adscribed, in the hand of Dantiscus⌈prima Ianuarii 1543prima Ianuarii 1543 adscribed, in the hand of Dantiscus⌉.
Postscript:
Serenissimae Maiestatis Vestrae litteras [...] on the margin⌈[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉[...] on the margin⌉ Domino
[1] The marriage of Sigismund II Augustus Jagiellon and Elisabeth of Austria took place on May, 6 1543 in Wawel.
[2] After eo quod et crossed out a sign of correction.
[3] Between inter et dixerit crossed out a sign of correction.