List #1385
[Ioannes DANTISCUS] do Cornelis [DE SCHEPPER] & Godschalk ERICKSEN (SASSENKERLE)Löbau (Lubawa), 1535-12-23
Regest polski:
Z powodu długotrwałego braku wiadomości, mając w pamięci niepomyślny horoskop De Scheppera, Dantyszek bardzo niepokoił się o jego życie, toteż nadzwyczajnie się cieszy z otrzymanych właśnie obszernych listów. Odpisuje w pośpiechu, aby zdążyć przekazać list przez zaufanego posłańca Rady Miasta Gdańska, który dostarczył mu list De Scheppera. Przeprasza za chaotyczność listu.
Dantyszek cieszy się, że De Schepper zaniechał stosowania wobec niego napuszonej oficjalnej tytulatury.
Wiadomości o dotarciu do Francji królowych [Marii] Węgierskiej i Eleonory Austriackiej dotarły do niego już wcześniej, wraz z niepotwierdzoną plotką, że król Francji w związku z tymi odwiedzinami odebrał cesarzowi podstępem pewną twierdzę.
Dantyszek zgodnie z radą De Scheppera wybaczył oszczercom i jest dobrej myśli.
Zgadza się z opinią De Scheppera co do losów jego listu z Belgradu, przekazanego Dantyszkowi za pośrednictwem [Hieronima] Łaskiego.
Załącza osobna kartkę na temat Fabiana Wojanowskiego i Isabeli Delgady.
Cieszy się z życzliwości żony De Scheppera [Elisabeth Donche] oraz Daniela De Heulle, oraz z pomyślnych wieści o baliwie Ghent [Arendt Sturm], jego rodzinie i Michaelu de Vriendt. Przekazuje pozdrowienia przyjaciołom z Ghent.
Dantyszek winszuje Friedrichowi II von Wittelsbach poślubienia Doroty [córki Christiana II von Oldenburg], wyraża jednak opinię, że byłoby lepiej, aby nie aspirował on do tronu duńskiego ze względu na odmienność obyczajów i nieznajomość języka. Popiera zamiar królowej Marii [Węgierskiej] zaprowadzenia spokoju w Danii, liczy też na skuteczność działań De Scheppera, delegowanego tam przez cesarza. Dantyszek nie dziwi się temu, że książę Albrecht Hohenzollern popiera swojego szwagra [Christiana III], zgadza się jednak z De Schepperem, że trzeba zawrzeć pokój i wznowić swobodną żeglugę.
Dantyszek zwrócił się z pytaniem do Gdańszczan o istotę ich sporu z mieszkańcami Holandii, przekaże De Schepperowi ich odpowiedź. Ma zamiar upomnieć Gdańszczan, by trzymali się wcześniejszych umów.
Wyraża pochlebną opinię o Hieronimie Łaskim, ciesząc się, że napisał on do De Scheppera o wyprawie moskiewskiej i o swoich kłopotach na Węgrzech. Dantyszek spotkał się z Łaskim na zaślubinach Jadwigi Jagiellonki. Małżeństwo to było negocjowane z udziałem Dantyszka, co wzbudziło złość jego oszczerców.
Dantyszek nie ma wiadomości od Jana van Campen. Żałuje, że ten uczony już u niego nie mieszka. Wycofuje swoją wcześniejszą prośbę o przesłanie kolejnych egzemplarzy edycji parafrazy psałterza [pióra Campena, zapewne edycja Gryphiusa, Lyon, 1534], ponieważ dowiedział się, że autorem zwięzłego przekładu [z którym zestawiono w tym wydaniu parafrazę Campena] jest Huldrych Zwingli. Dantyszek wyraża niepochlebną opinię o Zwinglim. Prosi o przesłanie egzemplarza Biblii, wydanej ostatnio we Francji.
Dantyszek jest zadowolony, że list z załączonym wierszem [IDP 188, zaginiony utwór Epistula ad singularissimum amicum dominum Cornelium Duplicium Scepperum] wzbudził uznanie De Scheppera i przyjaciół. Martwi się, że w kopii, którą sobie zostawił, znalazł błędy. O ile nie są one winą sekretarza, składa je na karb starości, ponieważ ukończył już 50 lat.
Dantyszek winszuje braciom Grudiusom [Ioannes Scecundus i Nicolaus Grudius] powrotu do ojczyzny. Pochwala też wycofanie się hrabiego Nassau z życia dworskiego. Przekazuje uprzejmości jemu i hrabiemu Buren, którego list ostatnio otrzymał.
Dantyszek wyraża pochlebną opinię o talentach Ferdynanda Korteza i negatywną – o niewdzięczności Hieronima Sailera, mimo to nie wypiera się dawnej przyjaźni. Wspomina przysługi, które wyświadczył Sailerowi w Augsburgu.
Załącza osobną kartkę na temat Lyncken, której brat pozostaje u niego na służbie, podobnie jak synowie pani de Bailleul oraz śpiewaczki z Brukseli. Syn śpiewaczki uczy się na organistę.
Przekazuje wiadomości o swoim rodzeństwie i matce.
Cieszy się z odzyskania zdrowia przez Godschalka Ericksena. Pozdrawia hrabiów Emden [Enno i Johann Cirksena] oraz Wolfganga von Affenstein.
Popiera misję poselską De Scheppera do miast [Hanzy] i nalega na zawarcie pokoju. Niepokoi się zaogniającą się sytuacją w Danii, wyrażając zarazem troskę o los córek króla Chrystiana II.
Jest zadowolony z otrzymanych z Wiednia wieści o schwytaniu i oddaniu pod sąd króla Ferdynanda Jana [Beuckelszoon] van Leyden. Wyraża nadzieję, że dołączy do niego także ujęty przez biskupa Bremy Wullenwever.
Ubolewa nad śmiercią biskupa Rochester [Johna Fishera] oraz Thomasa More. Przesyła De Schepperowi kopię listu papieża do króla [Zygmunta I] na temat postępowania króla Anglii. Liczy, że cesarz rozprawi się z tym cudzołożnikiem i mordercą. Niepokoi się o bezpieczeństwo Eustachego [Chapuys], przebywającego z poselstwem na dworze angielskim.
Dziękuje De Schepperowi za przesłane relacje z Tunisu, cieszy się ze zwycięstw cesarza w Afryce. Przekazuje pozdrowienia Langhessusowi [Henrich Treusch von Buttlar]
Informuje, że rodzina królewska przebywa na Litwie. Zawiadamia o zwycięstwach hetmana Jana Amora Tarnowskiego nad Moskwą (m.in. o zdobyciu twierdzy Starodub i wzięciu do niewoli Fedora Ovchina-Telepnev-Obolensky’ego) oraz o planowanej wyprawie przeciwko hospodarowi wołoskiemu, zaatakował on bowiem Pokucie w dniu zaślubin królewny Jadwigo Jagiellonki (29 sierpnia 1535). Zawiadamia też o awansach biskupów Andrzeja Krzyckiego, Piotra Gamrata i Jana Chojeńskiego po śmierci prymasa Macieja Drzewickiego. Kolejne zmiany nastąpią w wyniku niedawnego zgonu Piotra Tomickiego.
Dantyszek przekazuje pozdrowienia żonie De Shceppera i jego synowi Cornelisowi jr.
W postscriptum skierowanym do Godschalka Ericksena dziękuje mu za tchnący życzliwością dopisek do listu De Scheppera.
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
Pomocnicze podstawy źródłowe:
Publikacje:
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Magnifice Domine et mi carissime Corneli.
Quod te vivum esse mihi Deo gratia vivo declarasti, incredibili gaudio me affecisti gestiensque non sine summa voluptate copiosas tuas cf.
Quod morem mihi gesseris relictis turgidis illis appellationibus seu titulis, quibus plerique nostro aevo gloriosiores sibi placent, meque nudis et amore nostro mutuo convenientibus verbis scribendo conveneris, gratissimum mihi fecisti utque hoc pacto mecum agas semper, a te pro iure nostrae amicitiae postulo. Ceterum et excusationem tuam, quod cf.
ms 1 dederi[...] hidden by binding⌈dederisms 2 dederis,
ms 1 dederi[...] hidden by binding⌉, libenter admitto. Non tam me angit litterarum tuarum desiderium, ms 2 quam,
ms 1 qu[...] hidden by binding⌈quamms 2 quam,
ms 1 qu[...] hidden by binding⌉ ut te sciam esse superstitem, qua in re tua olim mathesis,[1] quae ms 2 breviorem,
ms 1 b[...]viorem hidden by binding⌈brevioremms 2 breviorem,
ms 1 b[...]viorem hidden by binding⌉ tibi vitam polliceri videbatur, non parum interdum me ms 2 turbat,
ms 1 turba[...] hidden by binding⌈turbatms 2 turbat,
ms 1 turba[...] hidden by binding⌉, verum Deo fidendum est, qui omnium rerum posuit fines et terminos, quos antevertere et praevenire nemo potest. Illius benignitatem una tecum laudo et extollo, quod vivimus vivemusque, quamdiu illa permiserit in hac temporaria hic nostra superinscribed⌈nostranostra superinscribed⌉ amicitia, et deinde, ut ms 2 speratur,
ms 1 sper[...] hidden by binding⌈speraturms 2 speratur,
ms 1 sper[...] hidden by binding⌉, in illa aeterna, cum omnibus sanctis spiritibus communi perpetuo.
Quod scribis serenissimam
ms 1 ori[...] hidden by binding⌈orisms 2 oris,
ms 1 ori[...] hidden by binding⌉ Gallorum
ms 1 Gall[...] hidden by binding⌈Galliaems 2 Galliae,
ms 1 Gall[...] hidden by binding⌉
ms 1 quodda[...] hidden by binding⌈quoddamms 2 quoddam,
ms 1 quodda[...] hidden by binding⌉ munitissimum dolo ademisse, quod confictum esse puto, cum tu istius rei non ms 2 memineris,
ms 1 m[...]mineris stain⌈meminerisms 2 memineris,
ms 1 m[...]mineris stain⌉. Multae ad eum modum fabulae ad nos perferuntur.
Tuam iterum amicam admonitionem, qua me ms 2 confirmas,
ms 1 confi[...]mas hidden by binding⌈confirmasms 2 confirmas,
ms 1 confi[...]mas hidden by binding⌉ ac omnem molestiam, quam a meis calumniatoribus ms 2 pertuli,
ms 1 pertul[...] hidden by binding⌈pertulims 2 pertuli,
ms 1 pertul[...] hidden by binding⌉, excutere iubes, iam pridem exsecutus sum neque reliquum quicquam, quod me remordeat bonique omnia consulo propter eum,
cf. Vulg. Mt 5:44; Vulg. Lc 6:27; Vulg. Lc 6:35 diligite inimicos vestros ⌊qui et inimicos nos docuit diligerecf. Vulg. Mt 5:44; Vulg. Lc 6:27; Vulg. Lc 6:35 diligite inimicos vestros ⌋. De cf.
ms 1 arbitr[...] hidden by binding⌈arbitrorms 2 arbitror,
ms 1 arbitr[...] hidden by binding⌉.
Ill(ustrissimo) or Ill(ustri)⌈Ill(ustrissimo)Ill(ustrissimo) or Ill(ustri)⌉
domino
ms 1 tan[...] hidden by binding⌈tandemms 2 tandem,
ms 1 tan[...] hidden by binding⌉ inter tot, quas non parvo tempore procabatur, assecutus sit, quam ms 2 volebat,
ms 1 voleb[...] hidden by binding⌈volebatms 2 volebat,
ms 1 voleb[...] hidden by binding⌉ aut quam
cf. Cic. Pis. 3.12-13 Sit sane Fors domina campi ⌊Fors domina campicf. Cic. Pis. 3.12-13 Sit sane Fors domina campi ⌋
et coniugii obtulit.
De
ms 1 Fabi[...] hidden by binding⌈Fabianoms 2 Fabiano,
ms 1 Fabi[...] hidden by binding⌉
ms 1 propens[...] hidden by binding⌈propensionems 2 propensione,
ms 1 propens[...] hidden by binding⌉, quam descripsisti, magnas gratias habeo.
ms 1 hos[...]tem hidden by binding⌈hospitemms 2 hospitem,
ms 1 hos[...]tem hidden by binding⌉ meum cum suis et
Quod scribis
ill(ustrissimum) or ill(ustrem)⌈ill(ustrissimum)ill(ustrissimum) or ill(ustrem)⌉
ms 1 contrac[...] hidden by binding⌈contractims 2 contracti,
ms 1 contrac[...] hidden by binding⌉ matrimonii minime in rebus Danicis quieturum, commodius ms 2 meo,
ms 1 m[...] hidden by binding⌈meoms 2 meo,
ms 1 m[...] hidden by binding⌉ iudicio quiesceret. Tu scis, quantum
ms 1 [...]dentissimo hidden by binding⌈prudentissimoms 2 prudentissimo,
ms 1 [...]dentissimo hidden by binding⌉ boni optaverim atque quantum potui procuraverim semper. ms 2 Lis,
ms 1 [...] hidden by binding⌈Lisms 2 Lis,
ms 1 [...] hidden by binding⌉ siquidem, ut prius scripsi, est de paupere
ms 1 praeteri[...] hidden by binding⌈praeteritms 2 praeterit,
ms 1 praeteri[...] hidden by binding⌉,
BCz, 244, p. 45
quod regnum hoc cum aliis regnis liberam electionem habentibus heredes non admittunt. Neque optimi
Porro institutum serenissimae
Ill(ustrissimus) or Ill(ustris)⌈Ill(ustrissimus)Ill(ustrissimus) or Ill(ustris)⌉
marchio
Quid
Et si quid per me pro sacratissima
ms 1 mult[...] hidden by binding⌈multisms 2 multis,
ms 1 mult[...] hidden by binding⌉ iam annis visus non sit, libenter in nuptiis
ms 1 conve[...] hidden by binding⌈convenims 2 conveni,
ms 1 conve[...] hidden by binding⌉, in quibus serenissimus dominus meus opera mea et servitio meo usus est saepius non sine calumniatorum meorum dolore et maerore nemoque illorum ausus fuit, cum me coram
De
ms 1 iucun[...] hidden by binding⌈iucundisms 2 iucundis,
ms 1 iucun[...] hidden by binding⌉ moribus non parum minimeque mihi onerosus fuisset, si mecum vivere et ms 2 illis,
ms 1 ill[...] hidden by binding⌈illisms 2 illis,
ms 1 ill[...] hidden by binding⌉, quae ei impartiri potui, diutius uti voluisset. Iam versionis illius illius succinctae cf. Jan Van Campen, Enchiridion psalmorum, eorundem ex veritate Hebraica versionem, ac Ioannis Campensis e regione paraphrasim, sic ut versus versui respondeat, complectens, concionem praeterea Salomonis Ecclesiastae per eundem Campensem ex Hebraico — — traductam, Lyon, Gryphius, Sébastien, 1534 ⌊psalteriicf. Jan Van Campen, Enchiridion psalmorum, eorundem ex veritate Hebraica versionem, ac Ioannis Campensis e regione paraphrasim, sic ut versus versui respondeat, complectens, concionem praeterea Salomonis Ecclesiastae per eundem Campensem ex Hebraico — — traductam, Lyon, Gryphius, Sébastien, 1534 ⌋
ms 1 ed[...] hidden by binding⌈editisms 2 editis,
ms 1 ed[...] hidden by binding⌉ sub
ms 2 a tuis⌈cum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ suisms 1 c[um] suis,
ms 2 a tuis⌉ occubuerit et tantam faecem malorumque hominum congeriem, qui Corpus
Quod cf.
ms 1 versiculi[...] hidden by binding⌈versiculisms 2 versiculis,
ms 1 versiculi[...] hidden by binding⌉cf.
ms 1 annu[...] hidden by binding⌈annumms 2 annum,
ms 1 annu[...] hidden by binding⌉ 1535-11-01⌊prima Novembris1535-11-01⌋ transacti novissime me infestare coepit, ms 2 labantes,
ms 1 lab[...]tes hidden by binding⌈labantesms 2 labantes,
ms 1 lab[...]tes hidden by binding⌉, ut scis, facit pedes
cf. Juv. 6.31 Cum pateant altae caligantesque fenestrae ⌊caligantesque fenestrascf. Juv. 6.31 Cum pateant altae caligantesque fenestrae ⌋.
ms 1 it[...] hidden by binding⌈itams 2 ita,
ms 1 it[...] hidden by binding⌉ futurum, quod utrisque doctis et candidis meis amicis cum aere Hispano et moribus
ms 1 e[...] hidden by binding⌈etms 2 et,
ms 1 e[...] hidden by binding⌉ civilibus, cuius rei coniecturam ex me capio. Illos ubi conveneris, quaeso meo nomine salute plurima impartiri.
Ill(ustrissimum) or Ill(ustrem)⌈Ill(ustrissimum)Ill(ustrissimum) or Ill(ustrem)⌉
dominum
ms 1 posthabit[...] hidden by binding⌈posthabitams 2 posthabita,
ms 1 posthabit[...] hidden by binding⌉ domi malit esse dominus, probo plurimum. Non est tibi incognitum, quantum
ms 1 sem[...] hidden by binding⌈semperms 2 semper,
ms 1 sem[...] hidden by binding⌉ utque me illi per opportunitatem commendes, maiorem abs te in ms 2 modum,
ms 1 mod[...] hidden by binding⌈modumms 2 modum,
ms 1 mod[...] hidden by binding⌉ oro. Si quid est, quod
ms 1 poss[...] hidden by binding⌈possitms 2 possit,
ms 1 poss[...] hidden by binding⌉, propensionem et operam meam polliceare.
Idem ut agas cum
ill(ustri) or ill(ustrissimo)⌈ill(ustri)ill(ustri) or ill(ustrissimo)⌉
BCz, 244, p. 47
domino
Quae de
De
Commilito tuus
Iam mihi videor ad cf.
cf.
Quod iterum de
Adhortationem tuam, quam vigore legationis civitatibus[2] fecisti, legi libenter. Ceterum, mi carissime Corneli, permitte pro veteri inter nos fiducia pauca tecum in ms 2 his,
ms 1 hi[...] hidden by binding⌈hisms 2 his,
ms 1 hi[...] hidden by binding⌉ conferre, quae tamen nolim aliorsum atque ego sentio, hoc est ex nulla affectione huius aut alterius partis accipias. Quod ius
ms 1 immine[...] hidden by binding⌈imminentms 2 imminent,
ms 1 immine[...] hidden by binding⌉, non possum nisi dolere et angi, quamvis ego de minimis
BCz, 244, p. 49
sim, qui hinc detrimentum sit passurus. Quare te, quantum possum, ex animo commoneo et deprecor, sic his rebus pro tua incomparabili industria intendas, ut tandem in
Pro his item, quae de
Miserandum interitum doctissimorum virorum et vere ms. verae(!)
⌈verevere ms. verae(!)
⌉ sanctorum,
Chartae, quas mihi de successu
Vides, quot te amicis negotiis, quae vix decem plaustra ferrent, gravarim. Tu vicissim, quicquid volueris hic, mihi imponito, cf. Verg. A. 2.708 ⌊ipse subibo humeris nec me labor iste gravabitcf. Verg. A. 2.708 ⌋. Tametsi hic apud nostros a facie sis incognitus, virtutes nihilosecius tuae a me amicis praedicatae satis notae sunt, quae, quod BCz, 244, p. 50 mihi tribuis multos habere amicos, tibi quam plurimos conciliarunt.
Nova, quae in calce litterarum poni solent, haec apud me sunt. Serenissimos reges meos,
Cogitatur et contra foedifragum
Et ne te nostrarum rerum quicquam praetereat, magnam scias inter ecclesiasticos in
Vale, mi carissime et animo insitissime Corneli, et, quod facis, impense te amantem amare non desinas.
Ex
Magnifice et mi carissime Domine Saxo Carole.
Ea, quae cf.
Vale et iterum atque iterum.
Amici et fratres carissimi animoque meo sedulo praesentissimi valete.