Interim dum Fabianellus ille Romae moratus est, Philippus Strocza, qui multa semper (quemadmodum Dominatio Vestra Reverendissima novit) cum complicibus suis de Florentia in pristinam libertatem restituenda, cum vivente duce tum praecipue post mortem eius frustra molitus est, nuper avocatis omnibus fere militibus Germanis et Hispanis, qui ibi in praesidio fuerunt, putans suis consiliis tempus et locum opportunum dari collectis clam hic et circumcirca aliquot milibus peditum et equitum ad intercipiendam Pistoiam et alia oppida et forte Florentiam ipsam profectus est. Cuius sui consilii Alexander de Vitellis praefectus arcis Florentinae certior factus, eum prima huius mensis in nocte in quodam castro adortus, non sine maximo gaudio omnium caesarianorum et dolore Gallicae factionis hominem cepit et cum eo multi alii capti et interfecti fuerunt, reliquus exercitus illius, qui in alio loco fuerat, ab rusticis intra montes habitantibus, quibus multa et nefanda intulerant damna et iniurias, non enim rebus tantum contenti fuerant, sed etiam uxoribus et filiabus illorum non pepercerant, pro maiori parte trucidati fuerunt. Ita tandem fastuosus ille mercator temeritatis suae dignum accepit praemium etc.

Praeterea natus est his diebus hic puer, quem vidi, duobus capitibus integris et iustae magnitudinis, altero, cum mater duobus diebus multum cruciaretur neque eniti posset, ab barbitonsore resecto statim mortuus fuit, mater vero sequenti die etc.

19 Augusti.

f. 58r

Capituli Warmiensis ad regiam maiestatem, XXIII Augusti 1537

Accepimus hodie in negotio electionis episcopi huius ecclesiae Warmiensis Sacrae Maiestatis Vestrae litteras admonentes nos praestiti consensus nostri et accesus Nobilitatis Vestrae Regiae in successionem reverendissimi domini Ioannis episcopi Culmensis nomine coadiutoriae, si quid humanitus reverendo quondam Mauritio episcopo accidisset. Existimatque Sacra Maiestas Vestra nec dignitatis regiae, neque nostrae constantiae videri a semel deliberata sententia discedere, hortans nos, ut eundem reverendissimum dominum episcopum salvis tamen prioribus pactis sine nominatione quattuor personarum in episcopum deposcamus. Curaturam se, ut ab apostolica sede confirmatio impetretur etc.

Serenissime et Clementissime Rex.

Negare non possumus rebus tunc ita postulantibus in coadiutoriam cum succesione pro reverendissimo domino Culmensi nos solemniter consensisse nec est cur in animum inducere debuissemus, ut conceptam antea nunc mutaremus sententiam, si modo sors tulisset, ut coadiutoriae negotium suum potuisset habere progressum. Verum, quia re adhuc infecta defunctus est is, cui petebatur adiutor, ex praedicto consensu et omnibus aliis inde secutis eo, quod prorsus intercederunt, reverendissimo domino episcopo Culmensi nullum ius nec ullus titulus ad ecclesiam Warmiensem accessit, quae sibi eum(!) vindicare aut a Sede Apostolica legitime confirmari posset. Proinde relapsa, utique est, electionis ratio in statum priorem, in quo ante coadiutoriae tractatum et consensum praestitum fuerat, hoc est, ut iuxta pactorum cum Sacra Maiestate Vestra initorum condicionem celebretur, nisi eorundem violatores videri velimus. Quod nec Sacram Maiestatem Vestram velle, nec nos decere arbitramur. Nec propterea Maiestas Vestra sibi persuaderi permittat voluntatem nostram a reverendissimo domino Culmensi, qui ob insignem doctrinam rerumque multarum non vulgarem experientiam non potest nobis non esse commendatissimus, adeo alienatam esse, ut ob eo postulando sententiam mutaverimus, sed id agimus, ut iusto titulo et legitimo processu iure pactorum, quae nobi sacrosancta sunt, res peragatur.

Quam ob rem Sacram Maiestatem Vestram devotissime rogamus et obsecramus, ut per suam toti orbi celebrem iustitiam eum ipsum, qui pactis praescriptus est electionis, modo nobis relinquere et inconvulsum conservare atque ante diem electioni destinatum, quem, ne ad reliqua expedienda nimis contractus videatur, usque ad diem XXVI Septembris, hoc est feriam quartam ante Michaelis, si ita res postulaverit, prorogabimus, quattuor personas gratiose designare dignetur. Existimetque Sacra Maiestas Vestra in eligendo seu postulando ita nos exhibituros, ne quicquam in indignitatem Sacrae Maiestatis Vestrae aut contra nostram constantiam actum videri possit. Speramus autem Sacram Maiestatem Vestram ita negotium curaturam, ut ea prorogatione non fuerit opus, sed ut de ipsius mente ad iustam electionis diem, hoc est XX Septembris, reddamur certiores.

Commendamus diligentissime tam ecclesiae, quam omnium rerum fortunas in protectionem et gratiam Eiusdem Maiestatis Vestrae. Cui incolumitatem et regalis gloriae incrementum cum sperata de hostibus victoria a Domino precamur.

Articuli iurati episcopi Ioannis

Nos omnes et singuli canonici ecclesiae Warmiensis inferius nominatim ac principaliter subscripti congregatione capitulari pro electione episcopi eiusdem ecclesiae ...

Reverendissime in Christo Pater et Domine, Domine observande et gratiosissime. Salutem servitiorumque nostrorum plurimam commendationem.

Scrip[simus] serenissimae maiestati regiae generosum dominum Achacium Zceme castellanum Gdanensem ab illustrissimo domino electore marchione Brandenburgensi per litteras vocatum ad ardua quaedam secretissimaque negotia, quae cum eo conferre eique credere statuerit, utque ... ex eisdem litteris cognovimus, serenissimam maiestatem regiam et has f[or]tassis terras contingentia. Quapropter impense rogamus has adiunctas nostras litteras seorsum serenissimae maiestati regiae legere, et, u[t generosus] dominus castellanus de voluntate regia edoceri possit, efficer[e] dignetur, quod omnibus studiis, officiis et servitiis nostr[is] rependere Reverendissimae Dominationi Vestrae curabimus.

Cui nos e[t nostra] servitia summopere commendamus.

Datae ex conventu Grau[d]nicensi etc., IIII Octobris MDXXXVII.  

Serenissime Potentissimeque Rex et Domine, Domine clementissime. Humillimam et devotissimam servitiorum nostrorum commendationem.

In hoc hic nostro conventu amicus noster generosus dominus Achacius Zceme castellanus Gdanensis accepit litteras illustrissimi principis electoris et marchionis Brandenburgensis per nuntium proprium intra paucos dies ex Berolinio huc missas, quibus ab eo postulat, ut, quantum possit citius, se ad eius illustrissimam dominationem conferat ob quaedam archana et secreta negotia, quae ei communicare et credere, et in iis opera eius secretissime uti decrevit. Qua in re dominus castellanus sub amica inter nos fiducia consilium a nobis sibi impartiri summopere rogavit, quod pro temporis angustia reique ratione istiusmodi ei dedimus, ut in primis eam vocationem illustrissimi domini electoris in notitiam Serenissimae Maiestatis Vestrae deduceret atque pro XXI huius mensis Serenissimae Maiestatis Vestrae voluntatem Posnaniae operiretur, ut, si quid forsan per eum Serenissima Maiestas Vestra illustrissimo domino electori referri vellet, mandata reciperet. Cognovimus siquidem ex eisdem vocationis litteris, quod res quasdam arduas et fortassis ipsam Serenissimam Maiestatem Vestram et has terras contingentes agere et tractare per eum habeat. Ut igitur Serenissima Maiestas Vestra eum intra praescriptum tempus de mente sua certiorem reddat, hancque nostram dispicientiam(!) clementer boni consulat, humillime nos in gratiam Serenissimae Maiestatis Vestrae commendantes, rogamus.

Dominus Deus eandem Serenissimam Maiestatem Vestram in valetudine prosperrima omniumque rerum felicissimo successu quam diutissime promoveat et conservet.