Im funfzehen hundersten und XXXIIIsten jaere auf den tagk Circumcisionis Domini ist von Ko. Ma. [...] eine gemein landthgesprech ko. rethen diser landen bynnen Grawdentz angesatczt, dohin sich dan erwidigste in Goth furst und herre, her Johan bisschof zu Culmensehe [...] vorfuget.

Am folgenden tage den andern Januarii [...] der herre bisschoff von Culmensehe ins gemeyne die herschaft, ob imanth von Ko. Ma.legation, so in dises landt gesprech abegefertiget [...] In deme hot der herre bisschof von Culmensehe, was auf die ko. bryfe dweil sunst kein ko. both an dise ko. rethe abegefertiget Ko. Ma. zu andworten were ummbe gestimpth. [...] Noch vorlesunge sulcher ko. legation hot der herre bisschof von Culmensehe vorholet die mehnunge und willen Ko. Ma. in der legation vormeldet antzeigende [...]

Am funften tage Januarii haben sich die ko. rethe in die herbrige des herrn culmischen bisschofes vofuget [...] Noch beschlissen itcztgemelten beandtwortnis haben die hern rethen den hern bisschof von Culmense ummbe etzliche vorschifte mit fernerm bericht [...] Als das gescheen hot der herre bischof von Culmense die geschickten der stadt Thorn in namen und von wegen L. und St. ermanet und gebeten awf das sie sich vortmehr sulcher scharffer wort und schrift kegen die stadt von Dantzig enthakten, sie liben und fordern wollten.

Serenissime Rex et Domine, domine noster clementissime. Post debitam fidelitatis et humillimam servitiorum nostrorum commendationem accepimus Serenissimae Maiestatis Vestrae ad nos patentes commisionis litteras ea, qua decuit et potuimus reverentia, quarum exemplum de verbo ad verbum his adiunximus, quibus perlectis citationem contra generosum dominum Stanislaum Kosthka thesaurarium Marienburgensem ad instantiam generosi domini Achacii Czemae, castelani Gdanensis et capitanei Stumensis, legitimo tempore observato ad comparendum coram nobis in convetu Graudnicensi dedimus, ubi postquam partes actrix et rea coram nobis comparuissent et litterae patentes commisionis Serenissimae Maiestatis Vestrae ad nos utraque parte audiente lectae publice fuissent, generosus dominus castellanus Gdanensis, actor, proposuit se possesione piscatorum Kulbrun per generosum dominum thesaurarium nullo iuris ordine et contra privilegia sua spoliatum esse rogando, ut imprimis privilegium Serenissimae Maiestatis Vestrae revidentes in vigore conservaremus testimoniaque et testes scripto et unum virum iam senem et nobilem audire et admittere velimus utque a domino Kostka thesaurario rationes et, si quas haberet, ta(bula)s occupatorum piscatorum in Kulbrun perquireremus ipsumque ex possessione iuxta Serenissimae Maiestatis Vestrae commisionis litteras amoveremus.

Ad quae domini Castellani Gdanensis proposita dominus Kostka thesaurarius ilico excepit dicens et expresse asseverans se illos [pi]scatores, ut permittitur, numquam in suam possesionem accepisse, sed noluisse accipere neque tum se in illorum esse possesione dimisisseque eandem se possessionem ad litteras reverendi domini episcopi Culmensis, qui ab eo postulasset, ut hoc, quicquid esset, dissidii ob eam causam Serenissimae Maiestati Vestrae d e finiendum relinqueret, quod et fecisset et quod ob id etiam, quod citatio diutius quam oportuit fuisset retenta et legitimo tempore non reddita, testes et testimonia aliaque causam ipsam concernentia ob tam breve temporis spatium colligere et coram nobis statuere non potuisset instanter a nobis petens ut terminum ei prorogaremus, cum causa esset mere Serenissimae Maiestatis Vestrae, quo rationes testes testimoniaque sua et alia ad eam causam spectantia producere posset.

Contra quae dominus castellanus opposuit, quod citatio domino thesaurario a nobis contra illum emissa debito tempore fuisset reddita iuxta usum et harum terrarum iampridem observatam consuetidinem, quae disposuit quod in quindecim diebus reddi ante diem praefixum debeat, haec vero diebus viginti fuisset data ante comparitionis terminum, et quod ideo haec exceptio esset invalida, maxime ob eam causam, quod ipse dominus thesaurarius eo tempore, cum istos piscatores in Kulbrun occupasset et illis ne deinceps cuiquam nisi sibi oboedirent, mandasset, iam in promptu rationes et causas, iura etiam et testimonia hab[uisset], vel habere debuisset, quibus id sibi licere putasset. Q[uae] quia coram nobis iuxta commisionis Serenissimae Maiestatis Vestrae formam n[on] produceret, rogabat dominus castellanus, ut iura privilegiu[m] et testimonia testemque eius legitime ad id citatum admi[tte]remus et examinaremus, neque hac obstare aut praeiudic[are] bonis Serenissimae Maiestatis Vestrae, Quae ex sua innata clementia quemlibe[t] in iuribus suis et donationibus a se factis conservare, et m[odo] id, quod suum esset, adimere soleret, ostenditque ad se litteras domini thesaurarii, quibus de occupatis piscatoribus aiebat consta... , quas his cum aliis inclusimus.

Ad quae dominus thesaurarius per procuratorem suum ea, quae s[ibi] replicabat contra citacionem excipiendo et ne in re fisci ... [Serenissimae] Maiestatis Vestrae praecipites essemus nos commonens dilationem ea[m] quam prius a nobis postulavit dicens se istos piscatores numquam occupasse et quod si forte scripsisset ad dominum ca[stela]num eosdem piscatores tum se noluisse adimere a iu[ris] ??? obsequio districtus Crisburg et castro regio Marienbu[rgensi] adiungere, se tamen ea in re mutasse sententiam, proinde dictam piscatorum occupationem a se non esse factam, neque etiam hoc tempore se illos occupare addens actori praescriptum esse, ut paratus cum documentis suis ad iudicium veniat, reo autem ad illa producenda iustam dilationem a iure non esse praeclusam. Rogabat igitur, ut pro tempore competenti huiusmodi dilatio sibi admitteretur.

Contra quae iterum dominus castellanus respondit, quod dominum thesaurarium non latuit, ut si quas haberet rationes ad occupandum eos piscatores, quod eas producere deberet, cum ab eo tempore quo primum dominus thesaurarius occupationem eam tentabat, ut litteris suis declaravit, tum etiam quod ex citatione, cui commisio regia fuit inserta, hoc ipsum clare sibi iniunctum cognoverat neque ei ad eas rationes producendas tempus hucusque defuisse. Unde dominus castellanus, ut prius, iura sua, testes et testimonia a nobis examinari, quae coram nobis proposuit, rogabat.

His itaque ab utraque parte propositis et responsis apud nos mature reputatis diligenter cavendum duximus, ne fines mandati litterarum Serenissimae Maiestatis Vestrae ea in causa minima etiam in re transgrederemur. Proinde partibus respondimus nos inter eas non esse deputatos a Serenissima Maiestate Vestra iudices commisarios, sed dumtaxat auditores vel, ut vocant, referendarios, ut quicquid pro veritatis investigatione per litterarum aut testium [di]ligentem examinationem cognosceremus, rationibus prius occupatorum piscatorum perquisitis pro animi Serenissimae Maiestatis Vestrae informatione omnia ad Eandem Serenissimam Maiestatem Vestram sub sigillis nostris suficienter perscriberemus, huius causae sententiam et cognitionem integram Serenissimae Maiestati Vestrae relinquentes, et ob id nobis non esset ea facultas, ut dilationes vel alia, quae processus iuridicos concernunt, admittere possemus, si vero partes litteras testes aut testimonia ea in causa iuxta Serenissimae Maiestatis Vestrae mandati formam producere vellent, nos ad litterarum et testium diligentem examinationem processuros et quicquid in his cognosceremus ad Serenissimam Maiestatem Vestram scripturos quaesivimusque a domino thesaurario quibus rationibus inniteretur, ut eos piscatores domino castellano adimeret. Ad quod, ut prius, respondit petens dilationem, quam illi, cum iuridice ea in re nihil nobis agere Serenissima Maiestas Vestra commiserit, admittere non licuit. Et sic ad domini castellani iura testimonia et testem examinandum processimus liberum relinquentes domino thesaurario si huic actui interesse et eum audire vellet. Quod recusavit et ab eo protestatus est. Ceterum a nobis petit, ut haec ad praemissa sibi sub sigillis nostris scripta daremus, quod prohibiti mandato Serenissimae Maiestatis Vestrae, Quae sibi ista omnia pro animi sui informatione describi iussit, facere non potuimus.

Produxit itaque coram nobis dominus castellanus nobilem dominum Georgium de Kleicz maiorem annis sexaginta regia citatione ad veritatis perhibendum testimonium vocatum petens, [ ...] illum admitti et ut illum iuratum de villa et piscator [es de] Kulbrum, cuius olim et hucusque fuissent et quo spectarent quaereremus. Qui tetis admissus et veritatem per Deum, ut iuris est, dicere rogatus deposuit coram nobis compertum s[ibi] esse seque hoc certo scire, quod villa Kulbrun et piscatores saepedicti ab eo tempore quo ipse recordar [etur] ab antiquo hactenus prtinuerit semper ad Ch [risburg] et quod illi [pis]catores captos pisces illuc deferre soleb[ant] quodque multo [s] in Chrisburg fuisset et vidisset pisces [de] ferri a piscatoribus.

Deinde dominus castellanus produxit litteras testimoniales [ali] quot testium dicta continentes a consulatu Elbingensi et [litter] as a Satfeld oppido in lingna germanica scriptas si [gillis] suis munitas, quas, ut non suspestas et integras suscepimus et legi audivimus, postremo exhibuit et privilegium suum a Serenissima Maiestate Vestra super districtu Chrisburg sibi concessum in membrana scriptum sigillo maiori Serenissimae Maiestatis Vestrae dependente, sanum integrum et ab omni vitio alienum, quod cum diligenter perlegissemus, invenimus in generali Serenissimae Maiestatis Vestrae donatione specialem illam, in qua Serenissima Maiestatas Vestra domino castellano dedit oppidum Chrisburg cum omnibus villis et signanter piscatoribus et cum contributionibus piscium ex villa Kylenberg, ex quo nomine consonante cum Kulbrun forsan ista controversia orta est. Quod non sit scriptum Kulbrun idque vitium scriptoris aperte esse cognovimus, quandoquidem nulla villa est in toto Chrisburgensi districtu, quae hoc nomine Kylemberg vocatur. Quod sic pro fide nostra ex Serenissimae Maiestatis Vestrae mandato incognitionem Serenissimae Maiestatis Vestrae deducendum existimavimus, Cui omnia quemadmodum coram nobis proposita et acta sunt, ut oboedientissimi Serenissimae Maiestatis Vestrae mandati executores, his nostris litteris sub appressis sigillis nostris descripsimus mittimusque his adiunctum exemplum commissionis seu mandati ad nos Serenissimae Maiestatis Vestrae et copiam privilegii domini castellani Gdanensis. Citationem contra nobilem Georgium de Cleicz ad ferendum testimnium, dicta etiam testium coram consulatu Elbingensi proposita et alia coram oppidanis Salfeld litteris et sigillis munita et ipsas domini thesaurarii Marienburgensis litteras ad castellanum Gdanensem [qu]ibus villam Kulbrun et piscatores illos occupare se velle scribit, et cum dominus thesaurarius Kostka se eam villam [cum] piscatoribus non occupasse et in possesione eius se non esse coram nobis fassus est, non potuimus eam villam cum piscatoribus ad manus nostras accipere, namque Serenissima Maiestas Vestra nobis mandavit, ut prius remoto abinde praefato Kostka possessore eosdem piscatores ad decisionem usque litis teneremus, ex quo Serenissimae Maiestatis Vestrae mandato atque aliis in commissione Serenissimae Maiestatis Vestrae contentis cum nobis, nequaquam exire vel latum quidem unguem licuerit, fecimus ea, quae nobis Serenissima Maiestas Vestra praecepit, qua fide et diligentia potuimus. Cui nos ut Domino nostro clementissimo humillime commendamus et Deum pro perpetua felicitate et longaeva incolumitate Serenissimae Maiestatis Vestrae devotissima mente exoramus.

Actum in conventu Graudnicensi die Iovis secunda mensis Octobris, anno Domini MoDoXXXIII.

Serenissimae Maiestatis Vestrae

Humilli mi servus et capellanus Ioannes episcopus Culmensis

Im jare MV-c CXXXIII-sten ist noch alter ordenunge Ko. Ma. eyn gemeyner landstag auf das fest Sancti Michaelis bynnen Grawdentz gehalten worden. Doselbigst an genanten tage auf den abent neben dem hern bisschove von Culmensehe etzliche herrn von den L. und St. eingekommen, und am folgenden tage, als letczsten Septmebris ufs rathaws gegangen, doselbigst ein zceit langk gesessen.

Am ersten Octobris balte noch sibenen seint ko. rethe, als [...] herre Mauritius zcu Ermlanth, her Johan zcu Culmensehe, bisschove [...]

Am andern tage Octobris als nuh ko. rethe an den hern bisschoff von Ermelanth uff dem tarhawse gesammelt, zu rothe gesessen, hot fer herre bisschoff von Culmensehe den forigen handel von Holsten wider furgenommen [...] Dornoch hot der her b[ischof] von Culmensehe ein betezcedel der von Tolkenmit an das wirdige capittel zcur Frawenburg gestalt [...]